Αποφασισμένες να προχωρήσουν στα απαραίτητα βήματα φέρονται να είναι Αθήνα και Λευκωσία για την ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ (Great Sea Interconnector, πρώην EuroAsia Interconnector), που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και συνάμα πιο φιλόδοξα υποθαλάσσια έργα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο.


Καλώδιο: Παπασταύρου και Παπαναστασίου συντονίζουν τις ενέργειες

Μάλιστα, στη συνάντηση που έγινε την Πέμπτη στην Αθήνα μεταξύ του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, και του Κύπριου ομολόγου του, Γιώργου Παπαναστασίου, συμφωνήθηκε το συντομότερο να διευθετηθεί συνάντηση μεταξύ των δύο ρυθμιστών (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) και του φορέα υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ), ενώ την προσεχή Τρίτη θα πραγματοποιηθεί τηλεδιάσκεψη για το θέμα, με τη συμμετοχή του επιτρόπου Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Νταν Γιόργκενσεν.

Στο ενδιάμεσο, μέσα στις λίγες ημέρες που μεσολαβούν δηλαδή, και οι δύο πλευρές θα εργαστούν εντατικά για να λυθούν κάποιες εκκρεμότητες και να παρουσιαστούν σε απόλυτη σύμπνοια και με απτή πρόοδο στη συζήτηση με τον επίτροπο της Κομισιόν.


Οι προκλήσεις του έργου υποθαλάσσιου καλωδίου

Τα προβλήματα είχαν ήδη ξεκινήσει να διαφαίνονται από το 2023, όταν η EuroAsia Interconnector (σ.σ.: ο ΑΔΜΗΕ ανέλαβε τη διαχείριση την 1η Ιανουαρίου 2024) είχε ανακοινώσει ότι ανέθεσε στην εταιρεία Nexans σύμβαση υποβρύχιων καλωδίων αξίας 1,43 δισ. ευρώ για το τμήμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης που συνδέει την Κύπρο με την Ελλάδα.

Από την περίοδο εκείνη ακόμα, η γαλλική πολυεθνική εταιρεία αλλά και η Κομισιόν πίεζαν για δεσμεύσεις και εγγυήσεις από όλες τις πλευρές για τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση του μεγάλου αυτού έργου. Το υπό κατασκευή τμήμα του έργου μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας, με απόληξη στην Κρήτη, είναι συνολικού μή κους 898 χιλιομέτρων και έχει λάβει χρηματοδότηση 657 εκατ. ευρώ από τον μηχανισμό Connecting Europe Facility.


Γεωπολιτικές εντάσεις και τουρκικές παρεμβολές

Τα προβλήματα απέκτησαν και γεωπολιτικά χαρακτηριστικά, μετά τα γεγονότα νοτίως της Κάσου και το σκηνικό έντασης που έστησε η Τουρκία. Το ερευνητικό πλοίο, το οποίο είχε επιφορτιστεί με την έρευνα και την πόντιση ηλεκτρικών καλωδίων στο τμήμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης από την Κρήτη στην Κύπρο, παρενοχλήθηκε από τουρκικά πολεμικά πλοία. Η ελληνική πλευρά, ωστόσο, διαβεβαίωνε ότι το ιταλικό ερευνητικό «Ievoli Relume» ολοκλήρωσε τις εργασίες του -οι οποίες γίνονταν στο τμήμα των διεθνών υδάτων, εντός της ελληνικής ΑΟΖ, όπως αυτή έχει οριοθετηθεί με την Αίγυπτοκαι αποσύρθηκε, αφού έκανε έρευνες για την πόντιση υποβρύχιου καλωδίου.

Ωστόσο, όταν, λίγο αργότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, ανώτατος κυβερνητικός παράγοντας της χώρας μας, στο περιθώριο διεθνούς φόρουμ, εξέφρασε την ενόχλησή του σε ανώτατο κυβερνητικό αξιωματούχο της Τουρκίας για τη στάση που τηρεί η κυβέρνησή του στο θέμα αυτό, εκείνος φέρεται να του απάντησε στην ιδιωτική συνομιλία που είχαν ότι ούτε η Κύπρος θέλει στην πραγματικότητα το έργο. Ηταν εκείνη η περίοδος που έφταναν διαρκώς πληροφορίες στην Αθήνα για την αμφισβήτηση της βιωσιμότητας του έργου στη Λευκωσία, αλλά και για επιχειρηματικά και οικονομικά συμφέροντα που δεν επιθυμούσαν την υλοποίησή του, καθώς θα έχαναν σημαντικά έσοδα από την αγορά ενέργειας.
Είναι ένα έργο το οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει χαρακτηρίσει ως εμβληματικό, υπογραμμίζοντας ότι έχει «βαθιά γεωπολιτικό αποτύπωμα», ενώ ο ίδιος έχει τονίσει ότι αποδίδει μεγάλη σημασία στην υλοποίησή του


Οι σκληρές δηλώσεις από την Κύπρο

Το Great Sea Interconnector είναι ένα έργο το οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει χαρακτηρίσει ως εμβληματικό, υπογραμμίζοντας ότι έχει «βαθιά γεωπολιτικό αποτύπωμα», ενώ ο ίδιος έχει τονίσει ότι αποδίδει μεγάλη σημασία στην υλοποίησή του. Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, διαβεβαιώνει με κάθε ευκαιρία πως θα προχωρήσει και ότι πρόκειται για μια θαλάσσια έρευνα προς πόντιση επιφανειακών ηλεκτρικών καλωδίων που προστατεύεται απολύτως από το Διεθνές Δίκαιο.

Ετσι, τον Αύγουστο που μας πέρασε υπήρξε μια πρώτη δυσαρέσκεια στην Αθήνα από την τοποθέτηση του υπουργού Οικονομικών της Κύπρου, Μάκη Κεραυνού, που εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητα και την υλοποίηση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Λίγο διάστημα νωρίτερα, εξάλλου, η ελληνική διπλωματία είχε πετύχει μια σημαντική «νίκη», με τη δημόσια τοποθέτηση του προέδρου της Γαλλίας στην Ολομέλεια της τρίτης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς, στη Νίκαια, που δεν ήρθε τυχαία.

«Πρέπει να προστατεύσουμε τις ΑΟΖ μας. Και πρέπει να είμαστε αδιάλλακτοι όταν η εδαφική κυριαρχία ορισμένων εταίρων μας απειλείται. Αναφέρομαι στους φίλους μας, τους Ελληνες ή τους Κυπρίους. Πρέπει να προστατεύσουμε τα χωρικά μας ύδατα και τους αιθέρες παντού», είπε χαρακτηριστικά στη διάρκεια της παρέμβασής του ο Εμανουέλ Μακρόν. Η δυσαρέσκεια -αν και δεν εκφράστηκε ποτέ δημόσια- έγινε ακόμα μεγαλύτερη την περασμένη Κυριακή, όταν ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, προέβη σε ασυνήθιστα σκληρές δηλώσεις, ανεβάζοντας ιδιαίτερα τους τόνους.

«Αν ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρήσεις εκβιάζεται η κυπριακή κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει. Η κυπριακή κυβέρνηση δεν εκβιάζεται από κανέναν επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ και η κυπριακή κυβέρνηση είναι εδώ για να στηρίξει μόνο τα συμφέροντα του κυπριακού λαού. Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα προς τον επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ», ανέφερε ο κ. Χριστοδουλίδης, απαντώντας σε ερώτηση για το δημοσίευμα του «Φιλελεύθερου» της Κύπρου.

Σύμφωνα με αυτό, ο ΑΔΜΗΕ αντιδρά στην καθυστέρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να πληρώσει τη συμφωνηθείσα πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ, ζητώντας μεγαλύτερο ποσό από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ).

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης -που είχε συζητήσει κατ’ ιδίαν το ζήτημα αυτό με τον κ. Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη- αποφάσισε να κινηθεί πάνω σε δύο γραμμές: Πρώτον, ότι οι σχέσεις Ελλάδας - Κύπρου παραμένουν αδιατάρακτες, ανεξάρτητα από την εξέλιξη του έργου αυτού. Δεύτερον, ότι το έργο θα προχωρήσει εφόσον λυθούν οι οικονομοτεχνικές εκκρεμότητες. Οι δύο υπουργοί Ενέργειας και οι δύο Ρυθμιστικές Αρχές καλούνται πλέον να εργαστούν εντατικά πάνω σε αυτή την κατεύθυνση.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά