«Μετά την πολιτική, τι;». Αυτό το ερώτηµα γεννάται στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, όταν ολοκληρώνεται η θητεία ενός πρωθυπουργού ή προέδρου κόµµατος και καλείται να αποστασιοποιηθεί, είτε από επιλογή είτε λόγω των συνθηκών, από την ενεργό δράση. Έτσι πάντα καλλιεργείται ο «µύθος της επιστροφής», ένα ιδιαίτερο πολιτικό φαινόµενο, που είχε περιγράψει σε συνέντευξή του ο ακαδηµαϊκός Βασίλειος Μαρκεζίνης, παρατηρώντας πως όλοι οι πρώην πρωθυπουργοί µέχρι το τέλος της ζωής τους προσδοκούν κάποιου είδους επιστροφή. Στην παρούσα συγκυρία το συγκεκριµένο φαινόµενο είναι εµφανές, καθώς ανά τακτά χρονικά διαστήµατα η δηµόσια σφαίρα κινείται στον αστερισµό των πρώην, µε τη Νέα ∆ηµοκρατία να αναταράσσεται κάθε λίγο και λιγάκι από τις υπαινικτικές και ενίοτε αιχµηρές, επικριτικές παρεµβάσεις των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραµανλή και Αντώνη Σαµαρά. Αντίστοιχα, ο -πολύ νεότερος πρώην πρωθυπουργός- Αλέξης Τσίπρας όλα δείχνουν πως θα είναι εκείνος που επίσης θα επιδιώξει, µε την ίδρυση νέου πολιτικού φορέα, ένα ισχυρό comeback στο πολιτικό προσκήνιο.

Διαβάστε: Η στρατηγική σιωπή Σαμαρά και οι "καραμανλικές" απαντήσεις στον Μητσοτάκη - Τι λένε οι καλά γνωρίζοντες για τις επόμενες κινήσεις

Προϋποθέσεις

Ωστόσο, παρατηρητές των πολιτικών εξελίξεων διαχωρίζουν από τις περιπτώσεις του Αντώνη Σαµαρά και του Αλέξη Τσίπρα τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραµανλή και τον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος έχει διατελέσει αντιπρόεδρος σε τρεις διαφορετικές κυβερνήσεις. Εκτιµούν ότι οι Καραµανλής και Βενιζέλος διαθέτουν χαρακτηριστικά, που υπό προϋποθέσεις θα µπορούσαν να αποτελέσουν τα πολιτικά πρόσωπα που µετεκλογικά -και στην περίπτωση µη αυτοδυναµίας, έπειτα από διαδοχικές εκλογές- θα αποτελούσαν την απάντηση στην αναζήτηση πρωθυπουργού κοινής αποδοχής σε µια κυβέρνηση συνεργασίας, ορισµένου χρόνου.

Προ ηµερών ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραµανλής σε οµιλία του στην Παλαιά Βουλή έκανε λόγο για κρίση θεσµών, και ειδικότερα για θεσµική και πολιτική κρίση που µπορεί να οδηγήσει ακόµη και σε εθνική κρίση. Ο πρώην πρωθυπουργός άφησε βαριές αιχµές για την ανεξαρτησία των θεσµών, έκανε λόγο για «κρίση απονοµιµοποίησης», για ρήξη µε την κοινωνία, για να καταλήξει στην προειδοποίηση για τον κίνδυνο «µείζονος πολιτικής κρίσης». Με προσεκτική επιλογή των λέξεων και δίχως να προσωποποιήσει τις αναφορές του, οι επίµαχες δηλώσεις του κ. Καραµανλή ερµηνεύθηκαν ως αιχµές προς τη σηµερινή κυβέρνηση.

Ένα 24ωρο αργότερα σε συνέντευξή του ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, διαπίστωσε την άποψη ότι «το µεγάλο µας πρόβληµα είναι ότι η χώρα έχει καταστεί µη διακυβερνήσιµη». Ο κ. Βενιζέλος επέρριψε ευθύνες στην κυβέρνηση για την απουσία πολιτικής συνεννόησης στα εθνικά θέµατα και αξιολόγησε την τρέχουσα συγκυρία ως περίοδο βαθιάς αναδιάταξης του διεθνούς συστήµατος, όπου «οι θεσµοί δεν λειτουργούν και δεν υπάρχει πλέον ένα κοινό πρωτόκολλο».

"Προφητεία"

Το γάντι σήκωσε ο πρωθυπουργός την Παρασκευή από το Περιστέρι, επισημαίνοντας µε νόηµα ότι «η αµφισβήτηση της εµπιστοσύνης στη ∆ικαιοσύνη σε αυτό το τοξικό περιβάλλον µπορεί να γίνει αυτοεκπληρούµενη προφητεία στο µυαλό των πολιτών». Στο ίδιο µήκος κύµατος, σε απάντηση στον κ. Βενιζέλο ο υπουργός ∆ικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, διαπίστωσε ότι «η Ελλάδα ίσως είναι η πιο κυβερνήσιµη χώρα στο δυτικό στρατόπεδο ή τουλάχιστον από τις λίγες που είναι απολύτως κυβερνήσιµες», εστιάζοντας στην ανάγκη για πολιτική σταθερότητα.

Ποιοι βρίσκονται στο "κάδρο" των "πρωθυπουργήσιμων"

Κατά ορισµένους κύκλους ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραµανλής, που είναι άρρηκτα συνδεδεµένος µε το DNA της µεγάλης κεντροδεξιάς παράταξης, και ο πρώην ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, πληρούν τις προϋποθέσεις για την ανάληψη της πρωθυπουργίας, στην περίπτωση µη σχηµατισµού κυβέρνησης, ως εφεδρείες για τις µετεκλογικές συζητήσεις σεναριακού τύπου, ως πολιτικά πρόσωπα κοινής αποδοχής. Αµφότεροι πρωθυπουργήσιµοι, αξιολογούνται από πολιτικούς αναλυτές, µε τα χαρακτηριστικά της γνώσης και της εµπειρίας που έχουν αποκοµίσει από τα «άδυτα της εξουσίας» να θεωρείται ότι θα µπορούσαν να τους καταστήσουν ως επιλογές σε ένα τέτοιο ενδεχόµενο κυβέρνησης συνεργασίας, ορισµένου χρόνου.

Ο "άσος" Στουρνάρας

Προς αυτή την κατεύθυνση, αξιολογούνται οι θεσµικές παρεµβάσεις τους, καθώς ως πρώην ηγέτες έχουν κατακτήσει την ελευθερία να πραγµατοποιούν παρεµβάσεις, αναλύοντας και σχολιάζοντας τα κρίσιµα ζητήµατα, και παράλληλα νουθετώντας όταν κρίνουν τους πολίτες και τους πολιτικούς, δίνοντας µε τις τοποθετήσεις τους το «παρών» στην πολιτική ζωή. Μάλιστα, ο Ευάγγελος Βενιζέλος στην πρόσφατη συνέντευξή του αποστασιοποιήθηκε από τα σενάρια που κυκλοφορούν ότι θα ηγηθεί του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, διαβεβαιώνοντας ότι ισχύουν όλα όσα έχει πει για το πέρασµά του στη «µεταπολιτική». «∆εν µπορεί κανείς να σκέφτεται ότι εγώ θα αποδεχθώ µια µείωση της δυνατότητάς µου να παρεµβαίνω προσπαθώντας να βοηθήσω τον τόπο, µε µια ευρεία οπτική γωνία», τόνισε ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

Άλλο ένα πρόσωπο που θα µπορούσε να µπει στο κάδρο των πρωθυπουργήσιµων είναι ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας. Οι λόγοι που, κατά αναλυτές, καθιστούν το προφίλ του κατάλληλο για τον συγκεκριµένο ρόλο, διαφέρουν εντελώς από τις περιπτώσεις των Καραµανλή και Βενιζέλου και εστιάζουν στη µεγάλη εµπειρία που διαθέτει στη διαχείριση οικονοµικών θεµάτων, αλλά και στα στοιχεία της αποφασιστικότητας και της ενεργητικότητάς του. Το αποτύπωµά του έχει αφήσει στην εθνική οικονοµία ως υπουργός Οικονοµικών την περίοδο 2012-2014.