Παρά τις επίμονες πιέσεις κρατών-μελών της ΕΕ, όπως η Γερμανία, έως και την τελευταία στιγμή, η Τουρκία μένει εκτός του χρηματοδοτικού μηχανισμού SAFE για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, καθώς οι ενστάσεις της Ελλάδας και της Κύπρου φαίνεται ότι λειτούργησαν ως τείχος στη συμμετοχή της Άγκυρας. Η Τουρκία και η Νότια Κορέα δεν έλαβαν το εισιτήριο εισόδου στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα, καθώς δεν πρόλαβαν την καταληκτική προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου, με την Κομισιόν να διευκρινίζει ότι τα αιτήματά τους βρίσκονταν ακόμα υπό αξιολόγηση. Εκτός SAFE μένει και η Μεγάλη Βρετανία, καθώς οι πολύμηνες διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες κατέρρευσαν λόγω της άρνησης του Λονδίνου να αποδεχθεί το υψηλό τίμημα που έθετε η ΕΕ για την πλήρη συμμετοχή στον μηχανισμό.

Η Κομισιόν είχε ζητήσει συνεισφορά έως και 6,75 δισ. ευρώ, ποσό που κρίθηκε απαράδεκτο από τη βρετανική πλευρά. Αντιπρόταση ύψους 82.000.000 ευρώ, η οποία υποβλήθηκε την περασμένη εβδομάδα, απορρίφθηκε το Σάββατο από τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Υπενθυμίζεται ότι το Βερολίνο πίεζε εξαρχής υπέρ της συμμετοχής τόσο της Άγκυρας όσο και του Λονδίνου. Ενδεικτική ήταν η πρόσφατη δήλωση του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών, Γιοχάνες Βάντεφουλ, κατά την υποδοχή του Τούρκου ομολόγου του, Χακάν Φιντάν, στη γερμανική πρωτεύουσα την Παρασκευή. «Πιστεύω ακράδαντα ότι το πρόγραμμα SAFE της ΕΕ πρέπει να ανοίξει για την Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο ως σημαντικούς εταίρους του ΝΑΤΟ», ανέφερε. Η περίπτωση της Τουρκίας θεωρείτο εξαρχής δύσκολη, καθώς -όπως παραδέχονταν αρμόδιες πηγές- το αίτημά της δεν θα τύγχανε θετικής ανταπόκρισης από συγκεκριμένες πλευρές. Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, η Κομισιόν δεν κατέθεσε τελικά ποτέ το σχετικό αίτημα, που είχε λάβει από την Άγκυρα από τον περασμένο Ιούλιο, προς τα κράτη-μέλη, καθώς εκεί θα προσέκρουε στο βέτο της Ελλάδας και της Κύπρου αλλά και στις ενστάσεις της Γαλλίας.

Μετά τη λήξη της προθεσμίας για την Άγκυρα και το «ναυάγιο» των συνομιλιών με το Λονδίνο, η Τουρκία και η Μεγάλη Βρετανία μπορούν να συμμετέχουν στο SAFE μόνο μέσω διμερών αμυντικών συνεργασιών με κράτη-μέλη της ΕΕ και σε ποσοστό που δεν υπερβαίνει το 35% ανά έργο. Για το υπόλοιπο 65% απαιτείται ειδική διμερής συμφωνία με την ΕΕ, που δεν είναι πλέον εφικτή για τις δύο χώρες. Μέχρι χθες τα κράτη-μέλη όφειλαν να υποβάλουν στην Κομισιόν αναλυτικά στοιχεία για τα έργα που επιθυμούν να χρηματοδοτηθούν, τον προϋπολογισμό τους καθώς και τους συμμετέχοντες εταίρους.

Η Επιτροπή θα προχωρήσει εντός του Δεκεμβρίου στην αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων και μετά την έγκριση του Συμβουλίου θα προχωρήσει η πρώτη εκταμίευση -έως και 15% του συνολικού ποσού- ώστε να ξεκινήσει η υλοποίηση. Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Ιουλίου η Ελλάδα υπέβαλε αίτημα για δάνεια ύψους 1,2 δισ. ευρώ από τον μηχανισμό SAFE. Εν τω μεταξύ, κληθείς να σχολιάσει τον αποκλεισμό της Άγκυρας από το χρηματοδοτικό εργαλείο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, δήλωσε το Σάββατο πως «η Τουρκία έχει από μόνη της αποκλείσει τον εαυτό της από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα SAFE». Όπως επισήμανε, η συμμετοχή οποιασδήποτε τρίτης χώρας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό προϋποθέτει συμφωνία ασφάλειας με την ΕΕ και ομόφωνη έγκριση από όλα τα κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας.