EnΔόμνα Μιχαηλίδου στα "Παραπολιτικά": Ακίνητα για τη στέγαση δημοσίων υπαλλήλων σε όλη τη χώρα
Εφ'όλης της ύλης συνέντευξη
Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, αναλύει στα «Παραπολιτικά», όλα τα μέτρα ενίσχυσης της κοινωνίας, ενώ προαναγγέλλει και νέες δράσεις - Τι λέει για δημογραφικό, στεγαστικό και τόνωση της περιφέρειας
Πενυ Αβραμιδη
Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, μιλάει στα «Π» και αναλύει όλα τα μέτρα της κυβέρνησης που έρχονται μέσω του Προϋπολογισμού και έχουν ως κοινή συνισταμένη τη στήριξη της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα. Παράλληλα, η κ. Μιχαηλίδου αποκαλύπτει πως το υπουργείο τρέχει μέσα από τις χρηματοδοτήσεις του ΕΣΠΑ ένα σημαντικό πρόγραμμα προκειμένου να εξασφαλίζεται στέγη για δημοσίους υπαλλήλους στην περιφέρεια, μέσω της ανακαίνισης αναξιοποίητων ακινήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Κυρία υπουργέ, σχεδιάζετε αναπροσαρμογή των πολιτικών σας για το Δημογραφικό; Ποια περαιτέρω μέτρα εξετάζετε για την ενθάρρυνση των γεννήσεων και τη στήριξη της οικογένειας, κυρίως των νέων ζευγαριών;
Το Δημογραφικό είναι ο κεντρικός άξονας πάνω στον οποίο στηρίζεται η εθνική συνέχεια, η κοινωνική συνοχή και η ανθεκτικότητα της οικονομίας. Δεν αντιμετωπίζεται με μεμονωμένες παροχές, αλλά με ένα σταθερό, ολοκληρωμένο σχέδιο που δίνει στους νέους τη σιγουριά ότι μπορούν να κάνουν τα επόμενα βήματα στη ζωή τους. Η στρατηγική μας στηρίζεται σε πέντε άξονες: ενίσχυση της γονεϊκότητας, προσιτή κατοικία, στήριξη της περιφέρειας, ενεργός γήρανση και φροντίδα για τα άτομα με αναπηρία. Οι πολιτικές αυτές είναι αλληλένδετες, γιατί η απόφαση να δημιουργήσει κάποιος οικογένεια δεν εξαρτάται από έναν παράγοντα, αλλά από το πλαίσιο ασφάλειας, σταθερότητας και προοπτικής που αισθάνεται ότι έχει στη ζωή του. Σε αυτήν τη λογική εντάσσονται οι παρεμβάσεις που ήδη υλοποιούμε και αποτυπώνονται και στο νέο φορολογικό σύστημα. Στο Στεγαστικό, για παράδειγμα, διευρύνουμε σημαντικά την πρόσβαση νέων ζευγαριών σε ιδιόκτητη κατοικία και δίνουμε περισσότερο χρόνο για την υποβολή των δικαιολογητικών, ώστε να μη χαθεί καμία ευκαιρία λόγω γραφειοκρατικών δυσκολιών. Την ίδια στιγμή, το κράτος μειώνει έμπρακτα το κόστος ζωής των οικογενειών με στοχευμένες ελαφρύνσεις και με σταθερές υπηρεσίες φροντίδας παιδιών. Το μήνυμα είναι σαφές: Θέλουμε οι νέοι να νιώθουν ότι η Πολιτεία είναι σύμμαχός τους, όχι εμπόδιο, όταν σκέφτονται το επόμενο βήμα.
Οσον αφορά την περιφέρεια, υπάρχει η αίσθηση πως το πιλοτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης στον Εβρο δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Υπάρχουν άλλα «όπλα» για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης της ελληνικής υπαίθρου;
Η περιφέρεια δεν ενισχύεται με μόνο ένα πρόγραμμα, αλλά με ένα σύνολο παρεμβάσεων που καθιστούν τη ζωή εκεί βιώσιμη. Αυτό σημαίνει κόστος ζωής, στέγαση, υποδομές, υπηρεσίες και φορολογικό περιβάλλον. Η κυβέρνηση έχει κάνει πολύ σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ στο 50% για το 2026 και η κατάργησή του από το 2027 για την κύρια κατοικία σε οικισμούς με έως 1.500 κατοίκους, η μείωση του φόρου για τις μικρές ιδιοκτησίες και η επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ σε όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου μειώνουν ουσιαστικά το βάρος στα νοικοκυριά και κάνουν πιο ελκυστικό το να ζει κανείς στην περιφέρεια. Για πρώτη φορά πετύχαμε την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων του ΕΣΠΑ για στεγαστικές δαπάνες, μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, που διαχειρίζονται οι Περιφέρειες. Πρόκειται για μια σημαντική επιτυχία. Με τη διεύρυνση του προγράμματος «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» και τη σύνδεσή του με τα ΠΕΠ, μπορούμε πλέον να καλύψουμε τις στεγαστικές ανάγκες δημοσίων υπαλλήλων σε όλη τη χώρα, εκεί όπου υπάρχουν πραγματικές ανάγκες στέγασης. Οι διαθέσιμοι πόροι επιτρέπουν την αξιοποίηση ανενεργών ακινήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη στέγαση εργαζομένων των τοπικών υπηρεσιών. Είναι μια πολιτική που ενισχύει ουσιαστικά το ανθρώπινο δυναμικό του Δημοσίου και στηρίζει την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Το πιλοτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης στον Εβρο δεν έχει φέρει έως τώρα τα αποτελέσματα που είχαμε σχεδιάσει. Η συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων είτε δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις είτε προερχόταν από ήδη μόνιμους κατοίκους που δεν είχαν πρόθεση μετακίνησης, κάτι που δεν επιτρέπει την έγκρισή τους. Ο στόχος μας δεν είναι μια προσωρινή επιδότηση μετακίνησης, αλλά να αναβαθμίσουμε την ποιότητα ζωής στην περιφέρεια ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να ριζώνουν εκεί, όχι απλώς να δοκιμάζουν την τύχη τους.
Πώς προχωρά το πρόγραμμα της Κοινωνικής Αντιπαροχής και πότε θα είναι έτοιμες προς διάθεση οι κατοικίες με χαμηλό μίσθωμα για ζευγάρια και ευάλωτους πολίτες;
Η Κοινωνική Αντιπαροχή αποτελεί μία από τις πιο καίριες μεταρρυθμίσεις στο πεδίο της προσιτής κατοικίας, καθώς δημιουργεί νέο στεγαστικό απόθεμα, χωρίς να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Γι’ αυτό και προχωράμε μεθοδικά: Με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το ΤΑΙΠΕΔ, διασφαλίζουμε ότι ο σχεδιασμός, η ωρίμανση και η υλοποίηση των έργων θα γίνουν από τον πιο έμπειρο δημόσιο φορέα. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η μετατροπή ανενεργών στρατοπέδων σε νέες, σύγχρονες γειτονιές σε συνεργασία με το ΥΠΕΘΑ. Με πόρους από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, τα έργα ξεκινούν μέσα στο 2026 και θα αποδώσουν πολλές νέες κατοικίες με χαμηλό μίσθωμα. Παράλληλα προχωρούν οι υπόλοιπες στεγαστικές παρεμβάσεις που ενεργοποιούμε, ώστε η χώρα να μην εξαρτάται από μόνο ένα εργαλείο. Η φιλοσοφία μας είναι ότι η στέγη απαιτεί δέσμη λύσεων που λειτουργούν συμπληρωματικά, για να μπορούν οι νέες οικογένειες να νιώσουν πραγματική αλλαγή στην καθημερινότητά τους.
Γενικότερα για το πρόβλημα του Στεγαστικού, σε ποιες κινήσεις προχωράτε για να ανοίξουν κλειστά ακίνητα και σε τι ορίζοντα χρόνου οι πολιτικές σας θα έχουν αποτύπωμα στις τιμές των ενοικίων, που ειδικά στα αστικά κέντρα έχουν ξεφύγει;
Η πίεση στα ενοίκια οφείλεται στο ότι η χώρα είχε για χρόνια μικρό διαθέσιμο στεγαστικό απόθεμα. Η λύση δεν μπορεί να είναι αποσπασματική. Γι’ αυτό δουλεύουμε ταυτόχρονα σε πολλαπλά επίπεδα. Η επιστροφή ενός ενοικίου σε πάνω από ένα εκατομμύριο ενοικιαστές -που καταβλήθηκε την Παρασκευή- ισοδυναμεί με πραγματική μείωση 8% στο ετήσιο κόστος στέγασης. Από το τέλος του 2024 εφαρμόζεται ήδη ένα πολύ σημαντικό κίνητρο για όσους μετατρέπουν τη μίσθωση ακινήτων από βραχυχρόνια σε μακροχρόνια: πλήρης απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τρία χρόνια. Πρόκειται για μια παρέμβαση που στοχεύει στην επαναφορά κατοικιών στη μακροχρόνια αγορά, αυξάνοντας γρήγορα τη διαθεσιμότητα. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω», που δίνει τη δυνατότητα σε ιδιοκτήτες να ανακαινίσουν κλειστά διαμερίσματα και να τα διαθέσουν με προσιτό μίσθωμα, με την Πολιτεία να καλύπτει σημαντικό μέρος του κόστους ανακαίνισης. Με αυτόν τον τρόπο, ενεργοποιούμε χιλιάδες ανενεργά ακίνητα και ενισχύουμε την προσιτή στέγη σε όλη τη χώρα. Η αποκλιμάκωση των τιμών δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ήδη καταγράφονται τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης σε περιοχές όπου αυξάνεται το διαθέσιμο απόθεμα. Με τις παρεμβάσεις που υλοποιούμε, η πίεση θα συνεχίσει να μειώνεται σταδιακά. Την 1η Δεκεμβρίου θα βρίσκομαι στις Βρυξέλλες, όπου θα συζητήσω με τους Ευρωπαίους ομολόγους μου στο Συμβούλιο Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Καταναλωτών (EPSCO) θέματα στέγασης και κοινωνικής πολιτικής. Εκεί θα έχουμε την ευκαιρία να ζητήσουμε περισσότερους πόρους για προσιτή κατοικία, μεγαλύτερη ευελιξία στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία και στήριξη, ώστε οι πολιτικές στέγασης να γίνουν πιο γρήγορες και πιο αποτελεσματικές. Στόχος μας δεν είναι να υποσχεθούμε κάτι προσωρινό, αλλά να δημιουργήσουμε μια νέα κανονικότητα στη στέγη - προσιτή, σταθερή και προβλέψιμη για όλους.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 29 Νοεμβρίου
Κυρία υπουργέ, σχεδιάζετε αναπροσαρμογή των πολιτικών σας για το Δημογραφικό; Ποια περαιτέρω μέτρα εξετάζετε για την ενθάρρυνση των γεννήσεων και τη στήριξη της οικογένειας, κυρίως των νέων ζευγαριών;
Το Δημογραφικό είναι ο κεντρικός άξονας πάνω στον οποίο στηρίζεται η εθνική συνέχεια, η κοινωνική συνοχή και η ανθεκτικότητα της οικονομίας. Δεν αντιμετωπίζεται με μεμονωμένες παροχές, αλλά με ένα σταθερό, ολοκληρωμένο σχέδιο που δίνει στους νέους τη σιγουριά ότι μπορούν να κάνουν τα επόμενα βήματα στη ζωή τους. Η στρατηγική μας στηρίζεται σε πέντε άξονες: ενίσχυση της γονεϊκότητας, προσιτή κατοικία, στήριξη της περιφέρειας, ενεργός γήρανση και φροντίδα για τα άτομα με αναπηρία. Οι πολιτικές αυτές είναι αλληλένδετες, γιατί η απόφαση να δημιουργήσει κάποιος οικογένεια δεν εξαρτάται από έναν παράγοντα, αλλά από το πλαίσιο ασφάλειας, σταθερότητας και προοπτικής που αισθάνεται ότι έχει στη ζωή του. Σε αυτήν τη λογική εντάσσονται οι παρεμβάσεις που ήδη υλοποιούμε και αποτυπώνονται και στο νέο φορολογικό σύστημα. Στο Στεγαστικό, για παράδειγμα, διευρύνουμε σημαντικά την πρόσβαση νέων ζευγαριών σε ιδιόκτητη κατοικία και δίνουμε περισσότερο χρόνο για την υποβολή των δικαιολογητικών, ώστε να μη χαθεί καμία ευκαιρία λόγω γραφειοκρατικών δυσκολιών. Την ίδια στιγμή, το κράτος μειώνει έμπρακτα το κόστος ζωής των οικογενειών με στοχευμένες ελαφρύνσεις και με σταθερές υπηρεσίες φροντίδας παιδιών. Το μήνυμα είναι σαφές: Θέλουμε οι νέοι να νιώθουν ότι η Πολιτεία είναι σύμμαχός τους, όχι εμπόδιο, όταν σκέφτονται το επόμενο βήμα.
Το μήνυμα είναι σαφές: Θέλουμε οι νέοι να νιώθουν ότι η Πολιτεία είναι σύμμαχός τους, όχι εμπόδιο, όταν σκέφτονται το επόμενο βήμα
Οσον αφορά την περιφέρεια, υπάρχει η αίσθηση πως το πιλοτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης στον Εβρο δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Υπάρχουν άλλα «όπλα» για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης της ελληνικής υπαίθρου;
Η περιφέρεια δεν ενισχύεται με μόνο ένα πρόγραμμα, αλλά με ένα σύνολο παρεμβάσεων που καθιστούν τη ζωή εκεί βιώσιμη. Αυτό σημαίνει κόστος ζωής, στέγαση, υποδομές, υπηρεσίες και φορολογικό περιβάλλον. Η κυβέρνηση έχει κάνει πολύ σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ στο 50% για το 2026 και η κατάργησή του από το 2027 για την κύρια κατοικία σε οικισμούς με έως 1.500 κατοίκους, η μείωση του φόρου για τις μικρές ιδιοκτησίες και η επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ σε όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου μειώνουν ουσιαστικά το βάρος στα νοικοκυριά και κάνουν πιο ελκυστικό το να ζει κανείς στην περιφέρεια. Για πρώτη φορά πετύχαμε την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων του ΕΣΠΑ για στεγαστικές δαπάνες, μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, που διαχειρίζονται οι Περιφέρειες. Πρόκειται για μια σημαντική επιτυχία. Με τη διεύρυνση του προγράμματος «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» και τη σύνδεσή του με τα ΠΕΠ, μπορούμε πλέον να καλύψουμε τις στεγαστικές ανάγκες δημοσίων υπαλλήλων σε όλη τη χώρα, εκεί όπου υπάρχουν πραγματικές ανάγκες στέγασης. Οι διαθέσιμοι πόροι επιτρέπουν την αξιοποίηση ανενεργών ακινήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη στέγαση εργαζομένων των τοπικών υπηρεσιών. Είναι μια πολιτική που ενισχύει ουσιαστικά το ανθρώπινο δυναμικό του Δημοσίου και στηρίζει την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Το πιλοτικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης στον Εβρο δεν έχει φέρει έως τώρα τα αποτελέσματα που είχαμε σχεδιάσει. Η συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων είτε δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις είτε προερχόταν από ήδη μόνιμους κατοίκους που δεν είχαν πρόθεση μετακίνησης, κάτι που δεν επιτρέπει την έγκρισή τους. Ο στόχος μας δεν είναι μια προσωρινή επιδότηση μετακίνησης, αλλά να αναβαθμίσουμε την ποιότητα ζωής στην περιφέρεια ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να ριζώνουν εκεί, όχι απλώς να δοκιμάζουν την τύχη τους.
Πώς προχωρά το πρόγραμμα της Κοινωνικής Αντιπαροχής και πότε θα είναι έτοιμες προς διάθεση οι κατοικίες με χαμηλό μίσθωμα για ζευγάρια και ευάλωτους πολίτες;
Η Κοινωνική Αντιπαροχή αποτελεί μία από τις πιο καίριες μεταρρυθμίσεις στο πεδίο της προσιτής κατοικίας, καθώς δημιουργεί νέο στεγαστικό απόθεμα, χωρίς να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Γι’ αυτό και προχωράμε μεθοδικά: Με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με το ΤΑΙΠΕΔ, διασφαλίζουμε ότι ο σχεδιασμός, η ωρίμανση και η υλοποίηση των έργων θα γίνουν από τον πιο έμπειρο δημόσιο φορέα. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η μετατροπή ανενεργών στρατοπέδων σε νέες, σύγχρονες γειτονιές σε συνεργασία με το ΥΠΕΘΑ. Με πόρους από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, τα έργα ξεκινούν μέσα στο 2026 και θα αποδώσουν πολλές νέες κατοικίες με χαμηλό μίσθωμα. Παράλληλα προχωρούν οι υπόλοιπες στεγαστικές παρεμβάσεις που ενεργοποιούμε, ώστε η χώρα να μην εξαρτάται από μόνο ένα εργαλείο. Η φιλοσοφία μας είναι ότι η στέγη απαιτεί δέσμη λύσεων που λειτουργούν συμπληρωματικά, για να μπορούν οι νέες οικογένειες να νιώσουν πραγματική αλλαγή στην καθημερινότητά τους.
Γενικότερα για το πρόβλημα του Στεγαστικού, σε ποιες κινήσεις προχωράτε για να ανοίξουν κλειστά ακίνητα και σε τι ορίζοντα χρόνου οι πολιτικές σας θα έχουν αποτύπωμα στις τιμές των ενοικίων, που ειδικά στα αστικά κέντρα έχουν ξεφύγει;
Η πίεση στα ενοίκια οφείλεται στο ότι η χώρα είχε για χρόνια μικρό διαθέσιμο στεγαστικό απόθεμα. Η λύση δεν μπορεί να είναι αποσπασματική. Γι’ αυτό δουλεύουμε ταυτόχρονα σε πολλαπλά επίπεδα. Η επιστροφή ενός ενοικίου σε πάνω από ένα εκατομμύριο ενοικιαστές -που καταβλήθηκε την Παρασκευή- ισοδυναμεί με πραγματική μείωση 8% στο ετήσιο κόστος στέγασης. Από το τέλος του 2024 εφαρμόζεται ήδη ένα πολύ σημαντικό κίνητρο για όσους μετατρέπουν τη μίσθωση ακινήτων από βραχυχρόνια σε μακροχρόνια: πλήρης απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τρία χρόνια. Πρόκειται για μια παρέμβαση που στοχεύει στην επαναφορά κατοικιών στη μακροχρόνια αγορά, αυξάνοντας γρήγορα τη διαθεσιμότητα. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω», που δίνει τη δυνατότητα σε ιδιοκτήτες να ανακαινίσουν κλειστά διαμερίσματα και να τα διαθέσουν με προσιτό μίσθωμα, με την Πολιτεία να καλύπτει σημαντικό μέρος του κόστους ανακαίνισης. Με αυτόν τον τρόπο, ενεργοποιούμε χιλιάδες ανενεργά ακίνητα και ενισχύουμε την προσιτή στέγη σε όλη τη χώρα. Η αποκλιμάκωση των τιμών δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ήδη καταγράφονται τα πρώτα σημάδια σταθεροποίησης σε περιοχές όπου αυξάνεται το διαθέσιμο απόθεμα. Με τις παρεμβάσεις που υλοποιούμε, η πίεση θα συνεχίσει να μειώνεται σταδιακά. Την 1η Δεκεμβρίου θα βρίσκομαι στις Βρυξέλλες, όπου θα συζητήσω με τους Ευρωπαίους ομολόγους μου στο Συμβούλιο Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Καταναλωτών (EPSCO) θέματα στέγασης και κοινωνικής πολιτικής. Εκεί θα έχουμε την ευκαιρία να ζητήσουμε περισσότερους πόρους για προσιτή κατοικία, μεγαλύτερη ευελιξία στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία και στήριξη, ώστε οι πολιτικές στέγασης να γίνουν πιο γρήγορες και πιο αποτελεσματικές. Στόχος μας δεν είναι να υποσχεθούμε κάτι προσωρινό, αλλά να δημιουργήσουμε μια νέα κανονικότητα στη στέγη - προσιτή, σταθερή και προβλέψιμη για όλους.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 29 Νοεμβρίου
