του Γιώργου Κατσίγιαννη - Εφημερίδα Παραπολιτικά

Τα όρια αντοχής της ενότητας του ΣΥΡΙΖΑ θα δοκιμαστούν στο συνέδριο του κόμματος το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου, γεγονός που θα επηρεάσει καθοριστικά και τη λειτουργία της κυβέρνησης. Και τούτο διότι από τον ιδεολογικό προσανατολισμό της Κουμουνδούρου θα εξαρτηθεί και η πολιτική ταυτότητα της νέας σύνθεσης του Υπουργικού Συμβουλίου, στο πλαίσιο του ανασχηματισμού που σχεδιάζει ο Αλέξης Τσίπρας.

Οι τελικές αποφάσεις του πρωθυπουργού για τις αλλαγές στην κυβέρνηση θα ληφθούν αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του συνεδρίου του κόμματος και, όπως αναφέρουν στελέχη του περιβάλλοντός του, η ακριβής ημερομηνία θα συνδεθεί και με την επιτυχή πορεία της δεύτερης αξιολόγησης.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, τόσο το συνέδριο του κόμματος όσο και οι αλλαγές στην κυβέρνηση αναδεικνύονται σε μείζονα ζητήματα στη στρατηγική του πρωθυπουργού (από τη στιγμή που διαψεύδεται κατηγορηματικά οποιαδήποτε σκέψη για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες) όσον αφορά στην περαιτέρω πορεία του ΣΥΡΙΖΑ σε επίπεδο κοινωνίας και εξουσίας.

Στο παρασκήνιο έχει ήδη ξεκινήσει η μάχη μεταξύ των διαφορετικών φατριών του ΣΥΡΙΖΑ για την αύξηση της επιρροής τους στο εκλεκτορικό σώμα του συνεδρίου και κατ’ επέκταση στα όργανα του κόμματος, αλλά και στην κυβέρνηση. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που όσο πιο ευρεία είναι η κυριαρχία του Αλ. Τσίπρα, τόσο πιο πολύ θα μπορεί να προχωρήσει σε σαρωτικό ανασχηματισμό, με όρους απόλυτης αυτονομίας, δίχως συμβιβασμούς και εξαρτήσεις από τις δυνάμεις εκείνες που θα επιδιώξουν να ενισχύσουν την παρουσία τους για να διαπραγματευτούν μαζί του αξιώματα σε επίπεδο διακυβέρνησης.

Ο Αλ. Τσίπρας μπορεί με τη διάσπαση του περασμένου καλοκαιριού να «ξεφορτώθηκε» τις σκληρές συνιστώσες του κόμματος, που διέπονταν από ακτιβιστικού τύπου αντιλήψεις ή υπηρετούσαν ένα σχέδιο εξόδου της χώρας από την ΟΝΕ, όπως η Αριστερή Πλατφόρμα του Π. Λαφαζάνη, ωστόσο στα εσωκομματικά, μετά το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών με τα «βαρίδια», έρχεται η ώρα της αναμέτρησης και με τα «σταγονίδια» των ακραίων αριστερών αντιλήψεων, που εμφορούνται από τις εμμονές του λεγόμενου «κινηματικού» και «διεθνιστικού» προφίλ που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα διαμαρτυρίας και περιθωρίου, στα επίπεδα του 4%.

Τέτοιου είδους «προβλήματα» καλείται να διευθετήσει ο πρωθυπουργός στο πλαίσιο των συνεδριακών διαδικασιών με δυνάμεις που είναι ενταγμένες στην περίφημη ομάδα των «53», οι οποίες τους τελευταίους μήνες έχουν βρεθεί απέναντι στην πολιτική της κυβέρνησης σε μείζονα εθνικά ζητήματα, όπως είναι η διαχείριση του Μεταναστευτικού, αλλά και θέματα τρομοκρατίας και αστυνόμευσης.

Στα προαναφερθέντα μέτωπα οι συνθήκες ευνοούν τον Αλ. Τσίπρα να «απομονώσει» τους σκληρούς της ομάδας των «53», αξιοποιώντας σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι η πλειονότητα των συντρόφων τους δεν υιοθετεί συντεταγμένα τις θέσεις που διατυπώνουν. Ωστόσο, η μεγάλη αντιπαράθεση του Μεγάρου Μαξίμου με την ομάδα αυτή επεκτείνεται σε ζητήματα που σχετίζονται με την πολιτική φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ.

Το σχέδιο διεύρυνσης της κοινωνικής εκπροσώπησης της Κουμουνδούρου και αλλαγής της πολιτικής ταυτότητας του κόμματος που επιδιώκει ο πρωθυπουργός με τα αλλεπάλληλα «ανοίγματα» και το προχωρημένο «φλερτ» με τις δυνάμεις της εγχώριας και ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας (που αναμένεται να επιβεβαιωθούν είτε με «μεταγραφές» κεντροαριστερών προσωπικοτήτων από το ΠΑΣΟΚ και την παλαιά ΔΗΜ.ΑΡ. του Φ. Κουβέλη είτε με ένταξη του ΣΥΡΙΖΑ στην ομάδα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών) συνιστά ένα από τα μείζονα «αγκάθια» των αποφάσεων του επικείμενου συνεδρίου.

Η ηγετική ομάδα των «53», στην οποία ανήκουν αρκετοί υπουργοί, όπως οι Ευ. Τσακαλώτος και Θ. Δρίτσας, σε μια τέτοια προοπτική εκφράζει σοβαρές ενστάσεις και αντιρρήσεις. Από την άλλη, όμως, τις ανησυχίες της απέναντι στο ενδεχόμενο οι αποφάσεις του συνεδρίου να σημάνουν την «ΠΑΣΟΚοποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο τις «συμμερίζονται» και οι εκπρόσωποι ακόμα μίας σημαντικής ομάδας, που λειτουργεί ως «θεματοφύλακας» των αριστερών και κινηματικών χαρακτηριστικών που πρέπει να έχει το κόμμα, για να μην «πουλήσει» την ψυχή του στον διάβολο και απολέσει οριστικά την επαφή του με τον κόσμο που έβαλε πλάτη στα «πέτρινα» χρόνια. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η παλαιά φρουρά της Κουμουνδούρου, που στέκεται απέναντι στον ανερχόμενο «συστημικό» ΣΥΡΙΖΑ του κυβερνητισμού, τον οποίο εκπροσωπούν οι «δεξιοί» του κόμματος και του Μεγάρου Μαξίμου, όπως αποκαλούν όσους προάγουν την αντίληψη «πάση θυσία στην εξουσία». Η «Αριστερά» του κυρίου πρωθυπουργού εκφράζεται από τον πρόεδρο της Βουλής, Ν. Βούτση, τον υπουργό Παιδείας, Ν. Φίλη, και τον υπουργό Ενέργειας, Π. Σκουρλέτη. Η «αριστερή τριανδρία» της κυβέρνησης και του κόμματος είναι αυτή που ενόψει του συνεδρίου και του ανασχηματισμού επιδιώκει να γεφυρώσει το χάσμα με την ομάδα των «53» και να πετύχει έναν δημιουργικό συγκερασμό όλων των προκλήσεων, ώστε και το κόμμα να μη «λοξοδρομήσει» σε «νεοφιλελεύθερες» ατραπούς και η κυβέρνηση να υπηρετήσει ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση με κοινωνικό πρόσημο.

Από την άλλη, αυτόν τον «δύσκολο συμβιβασμό» που επιδιώκει να πετύχει η «αριστερή τριανδρία» επάνω στο τεντωμένο σχοινί της σκληρής πραγματικότητας όπου πρέπει να ακροβατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν τον θεωρούν αποτελεσματική λύση οι «δεξιές» δυνάμεις του κόμματος και της κυβέρνησης, που προάγουν το σενάριο των καθαρών λύσεων και όχι τη μεσοβέζικη τακτική τού να «πατάει το κόμμα σε δύο και περισσότερες βάρκες», με ό,τι κινδύνους εγκυμονεί κάτι τέτοιο, για να καταγραφεί το κυβερνών κόμμα στα «ναυάγια» της Ιστορίας.

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι «ΠΑΣΟΚογενείς» ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ που υπάρχουν σε κόμμα, Κοινοβουλευτική Ομάδα και κυβέρνηση. Είναι δε χαρακτηριστική η στάση που κράτησαν όταν οι «αριστεροί» του ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησαν να δώσουν άλλοθι στις ομάδες των «μπαχαλάκηδων», κατά τη θέση τους «αλληλέγγυων», που εισέβαλαν σε εκκλησίες για να διαμαρτυρηθούν για την επιχείρηση εκκένωσης που έκανε η ΕΛ.ΑΣ. στη Θεσσαλονίκη. 

Οι ΠΑΣΟΚογενείς ομάδες και ο «μεσαίος χώρος»

Οι ΠΑΣΟΚογενείς ομάδες δεν αποτελούν μια ενιαία τάση και δράση εντός του κόμματος, αλλά υπάρχει η ομάδα «Πράττω», με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά, και κορυφαία στελέχη τον αναπληρωτή υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Ν. Τόσκα, και τη βουλευτή Γ. Γενιά, οι εμφανιζόμενοι ως «ελεύθεροι σκοπευτές», όπως ο υπουργός Εσωτερικών, Π. Κουρουμπλής, και η βουλευτής Ν. Κασιμάτη, καθώς επίσης αυτοί που βρίσκονται σε ανοιχτή συνεργασία με τον υπουργό Επικρατείας, Ν. Παππά, που είναι ο υπέρμαχος της εξάπλωσης της κυριαρχίας του ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο της κοινωνικής σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού Κέντρου. Δηλαδή, του παλαιού μεσαίου χώρου, όπως τον αποκαλούσε ο Κ. Καραμανλής, των αστικών δυνάμεων από τον χώρο της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς.

Στον πυρήνα αυτό καταγράφονται οι υπουργοί Χρ. Σπίρτζης, Θ. Τζάκρη και Μ. Μπόλαρης, καθώς επίσης στελέχη που δραστηριοποιούνται στο κόμμα. Μεταξύ αυτών, ο Α. Κοτσακάς και ο Δ. Σακελλάρης. Αμφότεροι έχουν αναλάβει την κοινωνική δικτύωση του ΣΥΡΙΖΑ με τις παλαιές οργανωμένες δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ από τον χώρο των συνδικάτων και της Αυτοδιοίκησης. Ακόμα δύο «ομάδες» που εργάζονται μεθοδικά και συντονισμένα πάνω στο σχέδιο πολιτικής εκπροσώπησης του ΣΥΡΙΖΑ των αστικών δυνάμεων της κοινωνίας, δηλαδή των τμημάτων εκείνων που έλκουν την ιδεολογική τους καταγωγή από τον χώρο της Κεντροαριστεράς ή και της Κεντροδεξιάς ακόμη, είναι η Ενωτική Κίνηση και η ομάδα του Γιάννη Μπαλάφα. Στην Ενωτική Κίνηση, που είναι τάση που καθοδηγείται από τον πατέρα του υπουργού Επικρατείας Ν. Παππά, Στέλιο, ανήκουν τα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Σκορίνης και Γ. Μπουρνούς. Επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ν. Παππά, Π. Σκούτας.

Στην ομάδα του Γ. Μπαλάφα, γνωστή και ως Πλατφόρμα 2010, το σχέδιο σύγκλισης με τις κοινωνικές δυνάμεις της Κεντροδεξιάς και της σοσιαλδημοκρατίας το στηρίζουν και εργάζονται προς αυτήν την κατεύθυνση ο ευρωβουλευτής Δ. Παπαδημούλης, η περιφερειάρχης Ρ. Δούρου, ο διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος, Κ. Ζαχαριάδης, αλλά και ο νυν γραμματέας του κόμματος, Π. Ρήγας.

Γραμματέας με επίγνωση των ευθυνών του

Καθοριστικής σημασίας για τις εσωκομματικές εξελίξεις θα είναι η τελική πρόταση του Αλ. Τσίπρα για τη θέση του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, δεδομένου ότι το προσεχές διάστημα θα κληθεί να διαχειριστεί με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο την εκπροσώπηση του κόμματος στην κοινωνία, τη στήριξη της κυβερνητικής πολιτικής και τη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε συντεταγμένο πολιτικό φορέα, που δεν θα ταλανίζεται από φαινόμενα διαλυτικής εσωστρέφειας.

Ο Αλ. Τσίπρας θα ήθελε για τη συγκεκριμένη θέση ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να στηρίξει από το κόμμα όλες τις κυβερνητικές δράσεις που έχει εξαγγείλει, με κορυφαία αυτή της συνταγματικής αναθεώρησης, χωρίς ωστόσο να υπάρξει ο κίνδυνος η λειτουργία των οργανώσεων της Κουμουνδούρου να ανατεθεί σε ένα πρόσωπο που δεν θα αντιλαμβάνεται τις κυβερνητικές ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ.

Στις συζητήσεις που έχουν γίνει έχουν πέσει διάφορα ονόματα, όπως του υπουργού Ενέργειας Π. Σκουρλέτη, ο οποίος δεν δείχνει πρόθυμος να «εγκαταλείψει» τον αγώνα που δίνει για να κρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ αριστερή ταυτότητα σε κυβερνητικό επίπεδο. Από εκεί και πέρα, εξετάζεται η περίπτωση του υπουργού Ναυτιλίας, Θ. Δρίτσα, ο οποίος θα ήθελε να «αναβαπτιστεί» με ένα άλλο αξίωμα στη δεξαμενή του κόμματος, για να «διασκεδάσει» τις εντυπώσεις στο ζήτημα της πώλησης του ΟΛΠ. Τρία ακόμη πρόσωπα που βρίσκονται στη λίστα των εν δυνάμει γραμματέων του κόμματος είναι ο διευθυντής της Κ.Ο., Κ. Ζαχαριάδης, το μέλος της Πολιτικής Γραμματείας, Ν. Ηλιόπουλος, και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, Σ. Φάμελλος.