Μενδώνη: Να βάλουμε την Ελευσίνα - Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021 σε τροχιά επιτυχίας
«Τα χρονικά περιθώρια είναι πλέον πολύ στενά. Οφείλουμε να βάλουμε την Ελευσίνα-Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021 σε τροχιά επιτυχίας. Δεν έχουμε δικαίωμα, δυνατότητα να αφήσουμε την Ελευσίνα με όλη την ιστορικότητα της μεγάλης διαχρονίας της και την κοινωνία της πόλης αβοήθητη και όχι ικανή να διοργανώσει με απόλυτη επιτυχία τον θεσμό», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, σήμερα, κατά τη συνέντευξη Τύπου που διοργανώθηκε στο αμφιθέατρο του ΥΠΠΟΑ. Στη συνάντηση, όπου το θέμα της Ελευσίνας - Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης 2021 βρέθηκε στο επίκεντρο, πραγματοποιήθηκε παρουσία των δυο γενικών γραμματέων Πολιτισμού και Σύγχρονου Πολιτισμού, Γ. Διδασκάλου και Ν. Γιατρωμανωλάκη αντίστοιχα, καθώς και του νέου δημάρχου Ελευσίνας Α. Αργύρη, του αντιδημάρχου για θέματα πολιτισμού Δ. Λιάσκου, επίσης της προέδρου Δ. Γερουλάνου και του αντιπροέδρου Γ. Εριφυλλίδη του νέου ΔΣ της δημοτικής Ανώνυμης Εταιρείας - Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ελευσίνα 2021.
Η κ. Μενδώνη ξεκίνησε με την πρόσφατη αξιολόγηση στην οποία προχώρησε η ανεξάρτητη επιτροπή Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων, μια διαδικασία που ορίζεται από τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης (ΠΠΕ), με την τελική αξιολόγηση να προβλέπεται για τον Νοέμβριο του 2020. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα πορίσματα που αφορούν την έκθεση αξιολόγησης του Σεπτεμβρίου 2019, το πρόγραμμα ΠΠΕ Ελευσίνα 2021 αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα σε καίριους τομείς, με αποτέλεσμα να υπάρχει «σοβαρός κίνδυνος να μην πετύχει τα υψηλά πρότυπα που απαιτούνται από μια ΠΠΕ και με σοβαρές συνέπειες για τη φήμη της πόλης, της Ελλάδας και της επωνυμίας ΠΠΕ. Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική επειδή έχουν απομείνει μόνο 15 μήνες έως το άνοιγμα του έτους της ΠΠΕ».
Όπως τόνισε η κ. Μενδώνη, με την έγκριση του πρωθυπουργού και του Υπουργικού Συμβουλίου, συστήθηκε Διυπουργική Επιτροπή για την επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης του θεσμού ΠΠΕ 2021 για την πόλη της Ελευσίνας. Στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι από τα υπουργεία Εσωτερικών, Ανάπτυξης, Εξωτερικών, Περιβάλλοντος, Υποδομών και Μεταφορών, Τουρισμού, κατά περίπτωση από τα άλλα υπουργεία αν κριθεί αναγκαίο, καθώς και από φορείς όπως ο ΕΟΤ και η Περιφέρεια Αττικής. «Η ανάγκη της Διυπουργικής Επιτροπής ήταν επιβεβλημένη προκειμένου να αντιμετωπιστούν γρήγορα και όπου χρειαστεί και με νομοθετική πρωτοβουλία θέματα τα οποία μπορούν να απεμπλέξουν την αδυναμία, η οποία είναι αποτέλεσμα της χρόνιας ολιγωρίας», σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού, προσθέτοντας ότι ο διευθύνων σύμβουλος και ο καλλιτεχνικός διευθυντής θα οριστούν από το νέο ΔΣ της δημοτικής Ανώνυμης Εταιρείας - Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ελευσίνα 2021, στην οποία ο δήμος Ελευσίνας είναι ο μοναδικός μέτοχος.
«Το μόλις δυο ημερών ΔΣ έχει ήδη ξεκινήσει την επικοινωνία με πολιτιστικούς οργανισμούς και με μεμονωμένους καλλιτέχνες ώστε να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι πολιτιστικές δυνατότητες των φορέων ή των μεμονωμένων καλλιτεχνών, αλλά και να δουν πώς θα μπορέσουν να υλοποιηθούν οι δεσμεύσεις τις οποίες έχει αναλάβει η ΠΠΕ - Ελευσίνα 2021», δήλωσε η κ. Μενδώνη. Επίσης, συμπλήρωσε ότι η Εταιρεία θα «πρέπει να βρει χορηγούς με βάση συγκεκριμένες ανάγκες και προτάσεις», ενώ σύμφωνα με το Οργανόγραμμά της προβλέπονται συγκεκριμένες θέσεις που πρέπει να πληρωθούν για να μπορέσει να λειτουργήσει και να φέρει σε πέρας το έργο της.
Έθιμο Μεσοσπορίτισσας
Επίσης, όπως ενημέρωσε η υπουργός, το ΥΠΠΟΑ αποφάσισε, δια της αρμόδιας διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, να ετοιμάσει τον φάκελο της υποψηφιότητας του εθίμου της Μεσοσπορίτισσας στην Ελευσίνα ώστε αρχές του 2020 να κατατεθεί για τον εθνικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και το πρώτο τρίμηνο του 2021 να προωθηθεί για ένταξη στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. «Η Μεσοσπορίτισσα είναι μια μικρή εκκλησία η οποία βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Την παραμονή των Εσοδίων της Θεοτόκου, δηλαδή στις 20 Νοεμβρίου, γίνεται ένα καταπληκτικό έθιμο που στην πραγματικότητα είναι η αναβίωση του αντίστοιχου εθίμου της αρχαιότητας», δήλωσε μεταξύ άλλων η κ. Μενδώνη. Επίσης, ανακοίνωσε ότι η Φλόγα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 2020 θα περάσει από την Ελευσίνα, κάτι που επιθυμούσε ιδιαίτερα ο Δήμος Ελευσίνας.
Σαλαμίνα και Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων Πειραιά
Σημαντικά όμως είναι και τα έργα υποδομής που σχεδιάζονται να γίνουν στη Σαλαμίνα, με αφορμή τους εορτασμούς για τα 2.500 χρόνια από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας που συμπληρώνονται το 2020 και τα οποία δεν θα αφορούν μόνο την περίοδο των εορτασμών. Όπως επισήμανε η κ. Μενδώνη, σχεδιάζονται έργα υποδομής για κάθε μία από τις τρεις πόλεις που εμπλέκονται στην επέτειο: τη Σαλαμίνα, τη Σπάρτη και τις Θερμοπύλες. «Ακόμα κι αν δεν προλάβουν να έχουν τελειώσει το 2020, πρέπει να έχουν ξεκινήσει για να προικοδοτηθούν οι πόλεις με κάποιες πολιτιστικές υποδομές», υπογράμμισε η υπουργός Πολιτισμού, επισημαίνοντας ότι για τη Σπάρτη έχει ήδη ξεκινήσει η εκπόνηση μελέτης για την αποκατάσταση του νυν αρχαιολογικού μουσείου της πόλης, σε συνεργασία με τον Δήμο Σπάρτης και με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος, ενώ για τις Θερμοπύλες θα υπάρξουν ανακοινώσεις σε επόμενη συνάντηση.
Για τη Σαλαμίνα σχεδιάζονται μια σειρά έργων στην Κυνόσουρα, σε χώρο που ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο. Το πρώτο αφορά ένα εγκαταλειμμένο λατομείο, με στόχο η ανάπλασή του να οδηγήσει σε ένα υπαίθριο θέατρο για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τα άλλα έργα αφορούν τα προπολεμικά ναυτικά οχυρά, που βρίσκονται περίπου 200 μ. από τον παραπάνω χώρο. «Έτσι, μαζί με το θέατρο, να δημιουργήσουν μια ουσιαστική πολιτιστική υποδομή που θα φιλοξενήσει γεγονότα και κάποιες μόνιμες δραστηριότητες του Δήμου Σαλαμίνας προκειμένου και η Σαλαμίνα να αποκτήσει μια πολιτιστική υποδομή, εκτός από το αρχαιολογικό μουσείο που διαθέτει», τόνισε η κ. Μενδώνη. Επίσης συμπλήρωσε ότι, με αφορμή τον εορτασμό, προβλέπεται η εκπόνηση ενός ερευνητικού ενάλιου προγράμματος για τον εντοπισμό του θαλάσσιου χώρου όπου έγινε η Ναυμαχία της Σαλαμίνας (επισημάνθηκε ότι υπάρχουν προβλήματα ρύπανσης και ορατότητας που πρέπει να αντιμετωπιστούν ειδικά), ενώ ως προς την εξυγίανση της περιοχής -για τη ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα υπάρχουν συμβατικές υποχρεώσεις και δεσμεύσεις της ελληνικής πολιτείας ως το 2052- έχει δρομολογηθεί και πρόκειται να συστηματοποιηθεί η ανέλκυση των 56 βυθισμένων ‘κουφαριών' πλοίων που σκουριάζουν μέσα στον θαλάσσιο χώρο.
Επίσης, η κ. Μενδώνη ενημέρωσε ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Κίνα, ετέθη στις συζητήσεις -και στο επίπεδο του πρωθυπουργού- το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στο Πειραιά (ΣΙΛΟ). «Το κτίριο του ΣΙΛΟ είναι δεδομένο ότι θα φιλοξενήσει το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Αυτό που προτείναμε στην κινεζική πλευρά, γιατί κι εκείνοι έχουν εξαιρετικά σημαντικές ενάλιες αρχαιότητες, σε ένα τμήμα του ΣΙΛΟ να φιλοξενηθούν και δικά τους ενάλια αρχαία», επισήμανε η κ. Μενδώνη.
Η κ. Μενδώνη ξεκίνησε με την πρόσφατη αξιολόγηση στην οποία προχώρησε η ανεξάρτητη επιτροπή Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων, μια διαδικασία που ορίζεται από τον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ευρώπης (ΠΠΕ), με την τελική αξιολόγηση να προβλέπεται για τον Νοέμβριο του 2020. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα πορίσματα που αφορούν την έκθεση αξιολόγησης του Σεπτεμβρίου 2019, το πρόγραμμα ΠΠΕ Ελευσίνα 2021 αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα σε καίριους τομείς, με αποτέλεσμα να υπάρχει «σοβαρός κίνδυνος να μην πετύχει τα υψηλά πρότυπα που απαιτούνται από μια ΠΠΕ και με σοβαρές συνέπειες για τη φήμη της πόλης, της Ελλάδας και της επωνυμίας ΠΠΕ. Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική επειδή έχουν απομείνει μόνο 15 μήνες έως το άνοιγμα του έτους της ΠΠΕ».
Όπως τόνισε η κ. Μενδώνη, με την έγκριση του πρωθυπουργού και του Υπουργικού Συμβουλίου, συστήθηκε Διυπουργική Επιτροπή για την επιτάχυνση των διαδικασιών υλοποίησης του θεσμού ΠΠΕ 2021 για την πόλη της Ελευσίνας. Στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι από τα υπουργεία Εσωτερικών, Ανάπτυξης, Εξωτερικών, Περιβάλλοντος, Υποδομών και Μεταφορών, Τουρισμού, κατά περίπτωση από τα άλλα υπουργεία αν κριθεί αναγκαίο, καθώς και από φορείς όπως ο ΕΟΤ και η Περιφέρεια Αττικής. «Η ανάγκη της Διυπουργικής Επιτροπής ήταν επιβεβλημένη προκειμένου να αντιμετωπιστούν γρήγορα και όπου χρειαστεί και με νομοθετική πρωτοβουλία θέματα τα οποία μπορούν να απεμπλέξουν την αδυναμία, η οποία είναι αποτέλεσμα της χρόνιας ολιγωρίας», σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού, προσθέτοντας ότι ο διευθύνων σύμβουλος και ο καλλιτεχνικός διευθυντής θα οριστούν από το νέο ΔΣ της δημοτικής Ανώνυμης Εταιρείας - Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ελευσίνα 2021, στην οποία ο δήμος Ελευσίνας είναι ο μοναδικός μέτοχος.
«Το μόλις δυο ημερών ΔΣ έχει ήδη ξεκινήσει την επικοινωνία με πολιτιστικούς οργανισμούς και με μεμονωμένους καλλιτέχνες ώστε να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι πολιτιστικές δυνατότητες των φορέων ή των μεμονωμένων καλλιτεχνών, αλλά και να δουν πώς θα μπορέσουν να υλοποιηθούν οι δεσμεύσεις τις οποίες έχει αναλάβει η ΠΠΕ - Ελευσίνα 2021», δήλωσε η κ. Μενδώνη. Επίσης, συμπλήρωσε ότι η Εταιρεία θα «πρέπει να βρει χορηγούς με βάση συγκεκριμένες ανάγκες και προτάσεις», ενώ σύμφωνα με το Οργανόγραμμά της προβλέπονται συγκεκριμένες θέσεις που πρέπει να πληρωθούν για να μπορέσει να λειτουργήσει και να φέρει σε πέρας το έργο της.
Έθιμο Μεσοσπορίτισσας
Επίσης, όπως ενημέρωσε η υπουργός, το ΥΠΠΟΑ αποφάσισε, δια της αρμόδιας διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, να ετοιμάσει τον φάκελο της υποψηφιότητας του εθίμου της Μεσοσπορίτισσας στην Ελευσίνα ώστε αρχές του 2020 να κατατεθεί για τον εθνικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και το πρώτο τρίμηνο του 2021 να προωθηθεί για ένταξη στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. «Η Μεσοσπορίτισσα είναι μια μικρή εκκλησία η οποία βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Την παραμονή των Εσοδίων της Θεοτόκου, δηλαδή στις 20 Νοεμβρίου, γίνεται ένα καταπληκτικό έθιμο που στην πραγματικότητα είναι η αναβίωση του αντίστοιχου εθίμου της αρχαιότητας», δήλωσε μεταξύ άλλων η κ. Μενδώνη. Επίσης, ανακοίνωσε ότι η Φλόγα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 2020 θα περάσει από την Ελευσίνα, κάτι που επιθυμούσε ιδιαίτερα ο Δήμος Ελευσίνας.
Σαλαμίνα και Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων Πειραιά
Σημαντικά όμως είναι και τα έργα υποδομής που σχεδιάζονται να γίνουν στη Σαλαμίνα, με αφορμή τους εορτασμούς για τα 2.500 χρόνια από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας που συμπληρώνονται το 2020 και τα οποία δεν θα αφορούν μόνο την περίοδο των εορτασμών. Όπως επισήμανε η κ. Μενδώνη, σχεδιάζονται έργα υποδομής για κάθε μία από τις τρεις πόλεις που εμπλέκονται στην επέτειο: τη Σαλαμίνα, τη Σπάρτη και τις Θερμοπύλες. «Ακόμα κι αν δεν προλάβουν να έχουν τελειώσει το 2020, πρέπει να έχουν ξεκινήσει για να προικοδοτηθούν οι πόλεις με κάποιες πολιτιστικές υποδομές», υπογράμμισε η υπουργός Πολιτισμού, επισημαίνοντας ότι για τη Σπάρτη έχει ήδη ξεκινήσει η εκπόνηση μελέτης για την αποκατάσταση του νυν αρχαιολογικού μουσείου της πόλης, σε συνεργασία με τον Δήμο Σπάρτης και με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος, ενώ για τις Θερμοπύλες θα υπάρξουν ανακοινώσεις σε επόμενη συνάντηση.
Για τη Σαλαμίνα σχεδιάζονται μια σειρά έργων στην Κυνόσουρα, σε χώρο που ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο. Το πρώτο αφορά ένα εγκαταλειμμένο λατομείο, με στόχο η ανάπλασή του να οδηγήσει σε ένα υπαίθριο θέατρο για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τα άλλα έργα αφορούν τα προπολεμικά ναυτικά οχυρά, που βρίσκονται περίπου 200 μ. από τον παραπάνω χώρο. «Έτσι, μαζί με το θέατρο, να δημιουργήσουν μια ουσιαστική πολιτιστική υποδομή που θα φιλοξενήσει γεγονότα και κάποιες μόνιμες δραστηριότητες του Δήμου Σαλαμίνας προκειμένου και η Σαλαμίνα να αποκτήσει μια πολιτιστική υποδομή, εκτός από το αρχαιολογικό μουσείο που διαθέτει», τόνισε η κ. Μενδώνη. Επίσης συμπλήρωσε ότι, με αφορμή τον εορτασμό, προβλέπεται η εκπόνηση ενός ερευνητικού ενάλιου προγράμματος για τον εντοπισμό του θαλάσσιου χώρου όπου έγινε η Ναυμαχία της Σαλαμίνας (επισημάνθηκε ότι υπάρχουν προβλήματα ρύπανσης και ορατότητας που πρέπει να αντιμετωπιστούν ειδικά), ενώ ως προς την εξυγίανση της περιοχής -για τη ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα υπάρχουν συμβατικές υποχρεώσεις και δεσμεύσεις της ελληνικής πολιτείας ως το 2052- έχει δρομολογηθεί και πρόκειται να συστηματοποιηθεί η ανέλκυση των 56 βυθισμένων ‘κουφαριών' πλοίων που σκουριάζουν μέσα στον θαλάσσιο χώρο.
Επίσης, η κ. Μενδώνη ενημέρωσε ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Κίνα, ετέθη στις συζητήσεις -και στο επίπεδο του πρωθυπουργού- το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων στο Πειραιά (ΣΙΛΟ). «Το κτίριο του ΣΙΛΟ είναι δεδομένο ότι θα φιλοξενήσει το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Αυτό που προτείναμε στην κινεζική πλευρά, γιατί κι εκείνοι έχουν εξαιρετικά σημαντικές ενάλιες αρχαιότητες, σε ένα τμήμα του ΣΙΛΟ να φιλοξενηθούν και δικά τους ενάλια αρχαία», επισήμανε η κ. Μενδώνη.
