Είσαι γυναίκα; Αξίζεις!: Δέκα ιστορίες γυναικείας επιβίωσης από τις εκδόσεις Αρμός
Ο θεραπευτής Δημήτρης Τσουκνίδης και συγγραφέας του βιβλίου μιλάει στα Παραπολιτικά για τη γυναικεία ψυχολογία
Η δημοσιογράφος Νανά Παλαιτσάκη και ο θεραπευτής Δημήτρης Τσουκνιδής υπογράφουν έναν πανέξυπνο, πρακτικό οδηγό γυναικείας επιβίωσης για τις γυναίκες που ψάχνουν τρόπους να ξεπεράσουν τους δαίμονές τους, τις φοβίες τους, τις καταθλίψεις τους, τις εμμονές τους, τους ψυχαναγκασμούς, τις ενοχές και τα ξεσπάσματά τους. Στο βιβλίο που έχει τίτλο «Είσαι γυναίκα. Αξίζεις!» και μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αρμός η δημοσιογράφος μέσα σε 206 σελίδες αφηγείται με γραφή γρήγορη και χρονογραφηματική, δέκα πραγματικές ιστορίες γυναικών. Τη σκυτάλη παίρνει ο θεραπευτής, που με βάση τις ιστορίες αυτές, προτείνει λύσεις που στηρίζονται σε έγκριτες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις.
Μαζί με τον κ. Τσουκνίδη, που μίλησε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ και τη Μαριάνθη Κουνιά, μπήκαμε για λίγο στα κρυφά μονοπάτια της γυναικείας ψυχολογίας και μάθαμε τι χρειάζεται περισσότερο μια γυναίκα που αντιμετωπίζει προβλήματα.
Ως υπνοθεραπευτής συνεργάζομαι κατά 90% με γυναίκες, γεγονός που με βοήθησε να καταλάβω από πρώτο χέρι τα σημερινά προβλήματα του γυναικείου φύλου. Ως εκ τούτου κατέληξα στο συμπέρασμα πως ένας πρακτικός οδηγός για τη γυναίκα της διπλανής πόρτας αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο, καθώς στην Ελλάδα δεν υπήρχε - μέχρι πρότινος - κάποιο αντίστοιχο εγχειρίδιο, το οποίο να εστιάζει αποκλειστικά στα γυναικεία προβλήματα.
Με την Νανά γνωριστήκαμε κυρίως μέσω της επιτυχημένης συνεργασίας μας στη ραδιοφωνική της εκπομπή. Σ’ αυτή την εκπομπή παρείχα στους ακροατές μας πρακτικές συμβουλές διαχείρισης του στρες και του άγχους, ακριβώς όπως κάνω τα τελευταία χρόνια και μέσα από την επίσημη σελίδα μου (tsouknidis.gr). Στη συνέχεια αποφασίσαμε από κοινού να διευρύνουμε την επιτυχημένη συνεργασία μας συγγράφοντας το “Είσαι γυναίκα. Αξίζεις!”.
Το βιβλίο μας περιέχει 10 αληθινές ιστορίες γυναικών οι οποίες καθημερινά αντιμετωπίζουν προβλήματα στη ζωή τους. Στο τέλος κάθε ιστορίας προτείνω πρακτικές λύσεις για το εκάστοτε πρόβλημα, λύσεις που μπορεί εύκολα να ακολουθήσει κάθε αναγνώστριά μας με επιτυχία. Ενδεικτικά, κάποια από τα προβλήματα των ηρωίδων μας είναι η συμβίωση μέσα σε έναν τοξικό γάμο, η ανατροφή “δύσκολων” παιδιών, η διαχείριση βάρους, το άγχος, το στρες, οι κρίσεις πανικού, οι φοβίες, η κατάθλιψη.
Κατά τη γνώμη μου, οι δύο κυριότεροι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν μια γυναίκα σε ψυχολογικό αδιέξοδο είναι η ελλιπής αυτοπεποίθηση και η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Με απλά λόγια, όταν μια γυναίκα δεν πιστεύει στις δυνάμεις της ή δεν εκτιμά τις ικανότητές της, τότε νιώθει συχνά αδύναμη και αβοήθητη. Συνήθως, οι δύο προαναφερθείσες ελλείψεις (αυτοπεποίθησης, αυτοεκτίμησης) συνδυάζονται και με έναν τρίτο παράγοντα: τις προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις. Αυτό συμβαίνει διότι, εφόσον μια γυναίκα δεν πιστεύει ότι αξίζει έναν άξιο σύντροφο, τότε είναι προφανές πως θα εμπλακεί ευκολότερα σε μια τοξική σχέση με έναν ανάξιο σύντροφο.
Μια γυναίκα πρέπει να ζητήσει βοήθεια για τα προβλήματα της όταν αισθάνεται ότι δεν είναι ευτυχισμένη. Βεβαίως, αυτό που περιγράφω είναι μία ιδανική συνθήκη και σπανίως γίνεται πράξη σε ρεαλιστικό επίπεδο. Διότι, με βάση την εμπειρία μου, οι γυναίκες ζητούν βοήθεια όταν φτάσουν στα “μη περαιτέρω”, όταν αγγίξουν τον πάτο της απόγνωσης, της απελπισίας και της δυστυχίας. Δυστυχώς, σπάνια συναντώ γυναίκες που αναγνωρίζουν τα πρώτα σημάδια δυστυχίας και δρουν εξαρχής δυναμικά.
Έχω την αίσθηση πως η ελληνική κοινωνία παραμένει ακόμα και σήμερα ένα πατριαρχικά δομημένο οικοδόμημα. Αυτό, σε πρακτικό επίπεδο, σημαίνει πως παρατηρούνται συχνά σχέσεις χτισμένες πάνω στο μοτίβο “κυριαρχίας - υποταγής”, όπως το είχε ονομάσει η πρωτοπόρος οικογενειακή θεραπεύτρια Βιρτζίνια Σατίρ, όπου στον πόλο “κυριαρχία” κάθεται το αρσενικό μέλος και στον πόλο “υποταγή” κάθεται το θηλυκό μέλος της σχέσης. Σε αυτό το δίπολο, όσο περισσότερη κυριαρχία επιδεικνύει ο άνδρας τόση περισσότερη υποταγή αναπτύσσει η γυναίκα.
Ας καταθέσουμε μια μεγάλη αλήθεια: ένας κακοποιητικός άνδρας δεν γεννήθηκε κακοποιητικός. Εκπαιδεύτηκε και έγινε κακοποιητικός. Ποιος ήταν όμως ο “εκπαιδευτής” του; Μα φυσικά, το άμεσο (οικογένεια, οικογενειακός περίγυρος) και το έμμεσο (σχολείο, ΜΜΕ) κοινωνικό περιβάλλον του. Συνηθώς τη μεγαλύτερη επίδραση ασκεί η σχέση που έχουν αναπτύξει μεταξύ τους οι γονείς ενός αγοριού. Εάν η σχέση αυτή είναι σχέση κυριαρχίας του πατέρα πάνω στην υποταγμένη μητέρα, τότε υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες το αγόρι αυτό στην ενήλικη ζωή του να αναπαράγει αυτό το μοτίβο με τις συντρόφους του.
Ο χρόνος είναι μία παράμετρος η οποία καθορίζεται από αρκετές προϋποθέσεις. Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό που έχω παρατηρήσει - ως συμπεριφορικός θεραπευτής - είναι το εξής: όσο μεγαλύτερη είναι η αποφασιστικότητα μιας γυναίκας να ανακάμψει τόσο λιγότερος είναι ο χρόνος που απαιτείται για να ξαναβρεί την ευτυχία. Φυσικά, η αποφασιστικότητα της πρέπει να συνδυαστεί με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική μέθοδο, αλλά και με μια ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή της.
Νομίζω πως ένα μόνο πράγμα μπορεί πραγματικά να ανεβάσει την ψυχολογια μιας γυναίκας και ενός ανθρώπου γενικότερα: οι υγιείς διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις. Όταν στη ζωή μας έχουμε αναπτύξει σχέσεις με ανθρώπους που τους εκτιμούμε και μας εκτιμούν, που τους αγαπάμε και μας αγαπούν, που τους εμπιστευόμαστε και μας εμπιστεύονται, τότε η ασφάλεια που αισθανόμαστε μέσα σε αυτό το πλαίσιο αλληλοϋποστήριξης είναι τόσο μεγάλη που συχνά αρκεί για να οδηγηθούμε σε μονοπάτια ρεαλιστικά εφικτής ευτυχίας.
Μαζί με τον κ. Τσουκνίδη, που μίλησε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ και τη Μαριάνθη Κουνιά, μπήκαμε για λίγο στα κρυφά μονοπάτια της γυναικείας ψυχολογίας και μάθαμε τι χρειάζεται περισσότερο μια γυναίκα που αντιμετωπίζει προβλήματα.
Με ποια αφορμή ξεκινήσατε να γράφετε ένα βιβλίο για την ψυχολογία των γυναικών;
Ως υπνοθεραπευτής συνεργάζομαι κατά 90% με γυναίκες, γεγονός που με βοήθησε να καταλάβω από πρώτο χέρι τα σημερινά προβλήματα του γυναικείου φύλου. Ως εκ τούτου κατέληξα στο συμπέρασμα πως ένας πρακτικός οδηγός για τη γυναίκα της διπλανής πόρτας αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο, καθώς στην Ελλάδα δεν υπήρχε - μέχρι πρότινος - κάποιο αντίστοιχο εγχειρίδιο, το οποίο να εστιάζει αποκλειστικά στα γυναικεία προβλήματα.
Πως γνωριστήκατε με τη Νανά Παλαιτσάκη και πως αποφασίσατε να το γράψετε μαζί;
Με την Νανά γνωριστήκαμε κυρίως μέσω της επιτυχημένης συνεργασίας μας στη ραδιοφωνική της εκπομπή. Σ’ αυτή την εκπομπή παρείχα στους ακροατές μας πρακτικές συμβουλές διαχείρισης του στρες και του άγχους, ακριβώς όπως κάνω τα τελευταία χρόνια και μέσα από την επίσημη σελίδα μου (tsouknidis.gr). Στη συνέχεια αποφασίσαμε από κοινού να διευρύνουμε την επιτυχημένη συνεργασία μας συγγράφοντας το “Είσαι γυναίκα. Αξίζεις!”.
Πως διαρθρώνεται το βιβλίο σας; Σε ποια θέματα αναφέρεται;
Το βιβλίο μας περιέχει 10 αληθινές ιστορίες γυναικών οι οποίες καθημερινά αντιμετωπίζουν προβλήματα στη ζωή τους. Στο τέλος κάθε ιστορίας προτείνω πρακτικές λύσεις για το εκάστοτε πρόβλημα, λύσεις που μπορεί εύκολα να ακολουθήσει κάθε αναγνώστριά μας με επιτυχία. Ενδεικτικά, κάποια από τα προβλήματα των ηρωίδων μας είναι η συμβίωση μέσα σε έναν τοξικό γάμο, η ανατροφή “δύσκολων” παιδιών, η διαχείριση βάρους, το άγχος, το στρες, οι κρίσεις πανικού, οι φοβίες, η κατάθλιψη.
Ποιοι είναι οι 2-3 κυριότεροι λόγοι που οδηγούν γενικά μια γυναίκα σε ψυχολογικό αδιέξοδο;
Κατά τη γνώμη μου, οι δύο κυριότεροι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν μια γυναίκα σε ψυχολογικό αδιέξοδο είναι η ελλιπής αυτοπεποίθηση και η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Με απλά λόγια, όταν μια γυναίκα δεν πιστεύει στις δυνάμεις της ή δεν εκτιμά τις ικανότητές της, τότε νιώθει συχνά αδύναμη και αβοήθητη. Συνήθως, οι δύο προαναφερθείσες ελλείψεις (αυτοπεποίθησης, αυτοεκτίμησης) συνδυάζονται και με έναν τρίτο παράγοντα: τις προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις. Αυτό συμβαίνει διότι, εφόσον μια γυναίκα δεν πιστεύει ότι αξίζει έναν άξιο σύντροφο, τότε είναι προφανές πως θα εμπλακεί ευκολότερα σε μια τοξική σχέση με έναν ανάξιο σύντροφο.
Πότε μια γυναίκα πρέπει να ζητήσει βοήθεια για τα προβλήματά της;
Μια γυναίκα πρέπει να ζητήσει βοήθεια για τα προβλήματα της όταν αισθάνεται ότι δεν είναι ευτυχισμένη. Βεβαίως, αυτό που περιγράφω είναι μία ιδανική συνθήκη και σπανίως γίνεται πράξη σε ρεαλιστικό επίπεδο. Διότι, με βάση την εμπειρία μου, οι γυναίκες ζητούν βοήθεια όταν φτάσουν στα “μη περαιτέρω”, όταν αγγίξουν τον πάτο της απόγνωσης, της απελπισίας και της δυστυχίας. Δυστυχώς, σπάνια συναντώ γυναίκες που αναγνωρίζουν τα πρώτα σημάδια δυστυχίας και δρουν εξαρχής δυναμικά.
Που οφείλεται η έξαρση της βίας κατά των γυναικών τα τελευταία χρόνια κατά την άποψή σας;
Έχω την αίσθηση πως η ελληνική κοινωνία παραμένει ακόμα και σήμερα ένα πατριαρχικά δομημένο οικοδόμημα. Αυτό, σε πρακτικό επίπεδο, σημαίνει πως παρατηρούνται συχνά σχέσεις χτισμένες πάνω στο μοτίβο “κυριαρχίας - υποταγής”, όπως το είχε ονομάσει η πρωτοπόρος οικογενειακή θεραπεύτρια Βιρτζίνια Σατίρ, όπου στον πόλο “κυριαρχία” κάθεται το αρσενικό μέλος και στον πόλο “υποταγή” κάθεται το θηλυκό μέλος της σχέσης. Σε αυτό το δίπολο, όσο περισσότερη κυριαρχία επιδεικνύει ο άνδρας τόση περισσότερη υποταγή αναπτύσσει η γυναίκα.
Ποιες παθογένειες της ελληνικής οικογένειας και του μεγαλώματος των παιδιών έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κακοποιητικού άντρα;
Ας καταθέσουμε μια μεγάλη αλήθεια: ένας κακοποιητικός άνδρας δεν γεννήθηκε κακοποιητικός. Εκπαιδεύτηκε και έγινε κακοποιητικός. Ποιος ήταν όμως ο “εκπαιδευτής” του; Μα φυσικά, το άμεσο (οικογένεια, οικογενειακός περίγυρος) και το έμμεσο (σχολείο, ΜΜΕ) κοινωνικό περιβάλλον του. Συνηθώς τη μεγαλύτερη επίδραση ασκεί η σχέση που έχουν αναπτύξει μεταξύ τους οι γονείς ενός αγοριού. Εάν η σχέση αυτή είναι σχέση κυριαρχίας του πατέρα πάνω στην υποταγμένη μητέρα, τότε υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες το αγόρι αυτό στην ενήλικη ζωή του να αναπαράγει αυτό το μοτίβο με τις συντρόφους του.
Από την πείρα σας, πόσο χρόνο χρειάζεται μια κακοποιημένη γυναίκα για να ξαναβρεί την ευτυχία στη ζωή της μέσω των ψυχοθεραπευτικών μεθόδων;
Ο χρόνος είναι μία παράμετρος η οποία καθορίζεται από αρκετές προϋποθέσεις. Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό που έχω παρατηρήσει - ως συμπεριφορικός θεραπευτής - είναι το εξής: όσο μεγαλύτερη είναι η αποφασιστικότητα μιας γυναίκας να ανακάμψει τόσο λιγότερος είναι ο χρόνος που απαιτείται για να ξαναβρεί την ευτυχία. Φυσικά, η αποφασιστικότητα της πρέπει να συνδυαστεί με την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική μέθοδο, αλλά και με μια ουσιαστική σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή της.
Ποια πράγματα πιστεύετε πως ανεβάζουν την ψυχολογία μιας γυναίκας;
Νομίζω πως ένα μόνο πράγμα μπορεί πραγματικά να ανεβάσει την ψυχολογια μιας γυναίκας και ενός ανθρώπου γενικότερα: οι υγιείς διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις. Όταν στη ζωή μας έχουμε αναπτύξει σχέσεις με ανθρώπους που τους εκτιμούμε και μας εκτιμούν, που τους αγαπάμε και μας αγαπούν, που τους εμπιστευόμαστε και μας εμπιστεύονται, τότε η ασφάλεια που αισθανόμαστε μέσα σε αυτό το πλαίσιο αλληλοϋποστήριξης είναι τόσο μεγάλη που συχνά αρκεί για να οδηγηθούμε σε μονοπάτια ρεαλιστικά εφικτής ευτυχίας.