Τα τελευταία χρόνια δεν ήταν καλά. Έπασχε από Αλτσχάιμερ και όποτε συναντούσα τον ανιψιό της, τον γνωστό σκηνοθέτη Μανούσο Μανουσάκη και τον ρωτούσα πως είναι, μου απαντούσε στερεότυπα: «Ζει αξιοπρεπώς». Πάντα η ίδια απάντηση…

Έφυγε από την ζωή το πρωί της 14ης Σεπτεμβρίου 2022 σε ηλικία 96 ετών. Ησύχασε.

Η γυναίκα - Ελλάδα

Η Ειρήνη Παπά γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926, και είναι η γυναίκα που πάνω της αντανακλά όλη η Ελλάδα. Η ομορφιά, η περηφάνια, ο πόνος και η ανεξαρτησία αυτού του τόπου. Με μια καριέρα πάνω από 50 χρόνια και με πάνω από 70 ταινίες, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις μεγάλες ηθοποιούς του πλανήτη.



Γεννήθηκε 3 Σεπτεμβρίου 1926 στο Χιλιομόδι Κορινθίας, και το πραγματικό της όνομα είναι Ειρήνη Λελέκου. Την ανακάλυψε ο Elia Kazan και ξεκίνησε την καριέρα της παίζοντας στην Ελλάδα πριν ξεκινήσει την διεθνή της καριέρα, με τις ταινίες «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» και «Zorba the Greek», για να ακολουθήσουν το «Z» και η «Ηλέκτρα», που την εκτόξευσαν στην κορυφή. Με την Ηλέκτρα ειδικά καθιερώθηκε σαν η ηθοποιός που μετέφερε τις αρχαίες Ελληνικές τραγωδίες στο σινεμά, γιατί από εκεί και μετά έπαιξε την ωραία Ελένη στις «Τρωάδες» (με την Katharine Hepburn και την Vanessa Redgrave), την Κλυταιμνήστρα στην «Ιφιγένεια» και την «Αντιγόνη».

Από αυτές τις ταινίες άρχισαν να την ζητούν και άλλοι σκηνοθέτες, και άλλες παραγωγές μέχρι που το 1969 έπαιξε την Αικατερίνη της Αραγονίας στη ταινία «Anne of the Thousand Days», με τον Richard Burton και την Geneviève Bujold και σε πολλές ακόμα μεγάλες παραγωγές με γνωστούς σκηνοθέτες και μεγάλους πρωταγωνιστές (Kirk Douglas, Anthony Quinn, Burt Lancaster κ.α.)

Ένας άλλος ρόλος που διακρίθηκε ήταν στην ταινία «Mohammad, Messenger of God», που μιλούσε για την καταγωγή του Ισλάμ και το μήνυμα του Μωάμεθ. Οι ταινίες που ακολούθησαν πολλές και διάφορες, μέχρι που την είδαμε και στο «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι», με τον Nicholas Cage και την Penelope Cruz να παίζει την μητέρα του Christian Bale. Αλλά είπαμε στην μακρόχρονη καριέρα της έκανε πάνω από 70 ταινίες.

Τραγούδι

Ενώ πολύς κόσμος την έμαθε από τους πολύ πετυχημένους δίσκους «Ωδές» και «Ραψωδίες» σαν τραγουδίστρια, η Ειρήνη Παπά είχε ξεκινήσει πολύ πιο πριν να τραγουδάει. Το 1969, κυκλοφόρησε από την RCA ο δίσκος της «Songs of Theodorakis» με 11 τραγούδια του Θεοδωράκη τραγουδισμένα στα ελληνικά και με σημειώματα στο οπισθόφυλλο του δίσκου γραμμένα στ’ αγγλικά από τον Μιχάλη Κακογιάννη.

Βραβεία

1962: Διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης «καλύτερη ηθοποιός» για την «Ηλέκτρα».

1962: Ένωση κριτικών κινηματογράφου Ελλάδας βραβείο για «καλύτερη ερμηνεία» στην «Ηλέκτρα».

1969: Υποψήφια για Β’ γυναικείο ρόλο στην ταινία «Ζ» από τους New York Film Critics Circle.

1971: Πήρε το βραβείο του National Board of Review, σαν καλύτερη ηθοποιός στην ταινία «Trojan Women»

1985: Υποψήφια στα Fennecus Awards (Best Actress in a limited role, για την ταινία «Into the Night»)

1989: Υποψήφια στο Australian Film Institute (Best Actress, για την ταινία «Island»)

1993: Πήρε το βραβείο στο Hamptons International Film Festival (Distinguished Achievement Award)

1993: Κέρδισε το βραβείο καριέρας στο Flaiano Prize for Theatre.

2000: Κέρδισε στο Madrid National Arts Institution (Career Award)

2000: Πήρε βραβείο καριέρας στο International Festival Women’s films (Career Award)

2001: Πήρε το βραβείο στο University of Rome (Doctorate in Arts and Letters)

2002: Βραβείο Woman of Europe (Career Award)

Επιλεγμένη φιλμογραφία

Theodora, Slave Empress (1954), Bouboulina (1959), The Guns of Navarone (1961), Antigone (1961), Electra (1962), Zorba the Greek (1964), Z (1969), Anne of the Thousand Days (1969), The Trojan Women (1971), 1931: Once Upon a Time in New York (1972), Mohammad, Messenger of God (1976), Blood Wedding (1977), Iphigenia (1977), Christ Stopped at Eboli (1979), Bloodline (1979), Lion of the Desert (1981), Into the Night (1985), Chronicle of a Death Foretold (1987), The Odyssey (1997), Captain Corelli's Mandolin (2001), A Talking Picture (2003).