Αλόννησος - Αγία Νάπα: "Κλικ" στον μαγικό βυθό των υποβρύχιων μουσείων

Τα μυστικά των υποθαλάσσιων αρχαιοτήτων έτσι όπως αποκαλύπτονται τα τελευταία χρόνια ενθουσιάζουν, από την ανακάλυψη αρχαίων ναυαγίων με ευρήματα-θησαυρούς. Ένα τέτοιο δείγμα είναι το εξαιρετικής σημασίας ναυάγιο Περιστέρας στην Αλόννησο, που συγκαταλέγεται στα κορυφαία του κόσμου.
 
Δεν το λέμε επειδή είναι ελληνικό. Αυτό επιβεβαιώνεται από τη λίστα με τα εννέα σημαντικότερα υποβρύχια μουσεία παγκοσμίως. Προέκυψε από έρευνα που παρουσίασε ο διεθνής ενημερωτικός ιστότοπος News9live.com, που βεβαίως και περιλαμβάνει το ναυάγιο της Περιστέρας. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, που επισκέπτονται εκατομμύρια ταξιδιώτες, το υποβρύχιο μουσείο της Αλοννήσου είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα επισκέψιμα αρχαία ναυάγια της κλασικής περιόδου.

Η βύθιση του πλοίου (με διαστάσεις 25x10 μέτρα περίπου) έγινε μεταξύ 425 και 415 π.Χ.. Και όταν οι αρχαιολόγοι της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων έσπευσαν στο σημείο, έμειναν με το στόμα ανοιχτό. Είχαν μπροστά τους το μεγαλύτερο αθηναϊκό εμπορικό πλοίο της κλασικής περιόδου, τρανή απόδειξη της ναυτικής υπερδύναμης της Αθήνας την εποχή εκείνη, αλλά και 4.000 αμφορείς διασπαρμένους στην περιοχή. Αυτή η εντυπωσιακή ανακάλυψη αποτελεί από πέρυσι το πρώτο επισκέψιμο υποβρύχιο μουσείο της Ελλάδας.

Αυτό συνέβη έπειτα από την απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού να προχωρήσει στην οριστική απόδοση στο καταδυτικό κοινό κατάλληλα οργανωμένων Επισκέψιμων Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων (ΕΕΑΧ), έπειτα από την ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης επίσκεψης, που είχε ξεκινήσει το 2020, στο συγκεκριμένο εμβληματικό ναυάγιο. Η Μελέτη Οργάνωσης Επίσκεψης (ΜΟΕ), που εκπονείται και εφαρμόζεται για πρώτη φορά, αφορά εκεί αλλά και τον Δυτικό Παγασητικό, διασφαλίζει την τήρηση της ασφάλειας του κοινού, τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Όσο για την περίφημη λίστα περιλαμβάνει ακόμα υποβρύχια μουσεία από το Μεξικό, την Ισπανία, την Καραϊβική, την Ιορδανία, την Ιταλία, το Ισραήλ και την Αυστραλία.

Υποθαλάσσια γλυπτική 

Τέλος, την Κύπρο, όπου αξίζει ειδική αναφορά: το Museum of Underwater Sculpture Ayia Napa (Μουσείο Υποθαλάσσιας Γλυπτικής της Αγίας Νάπας) αποτελεί έναν θαλάσσιο θησαυρό για την Κύπρο, που είναι σε λειτουργία εδώ και δύο χρόνια. Τεχνητό μεν, υπέροχο δε, σε συνδυασμό με το θαλάσσιο περιβάλλον της Αγίας Νάπας δημιουργούν ένα ξεχωριστό έργο. Ο προϋπολογισμός του ανήλθε στο 1.000.000 ευρώ και σηματοδότησε για την Κύπρο μια νέα αρχή, καθώς εμπλούτισε το τουριστικό της προϊόν και το συγκεκριμένο μουσείο εντάχθηκε στον εθνικό της πλούτο.

Παράλληλα, λειτουργεί, όπως είναι φυσικό, ανταποδοτικά στην εθνική οικονομία του νησιού. Η δημιουργία του MUSAN αποτέλεσε κοινή προσπάθεια του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών, του Δήμου Αγίας Νάπας και του υφυπουργείου Τουρισμού. Πρόκειται για μια εικαστική και συγχρόνως οικολογική εμπειρία, με τα έργα τέχνης να αλληλεπιδρούν με τη φύση και να εξελίσσονται με τον χρόνο και πρόκειται να φέρει τον κόσμο ακόμη πιο κοντά στο θαλάσσιο περιβάλλον, πιο κοντά στη διατήρηση και προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος.

Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν σε ένα υποβρύχιο δάσος, το πρώτο του είδους του στον κόσμο, «συναντώντας» 93 έργα τέχνης του Jason deCaires Taylor εμπνευσμένα από τη φύση και τον άνθρωπο. Έχουν σχεδιαστεί με τρόπο και υλικά που προσελκύουν τη θαλάσσια ζωή, ενώ τοποθετήθηκαν σε διάφορα βάθη, δημιουργώντας έτσι κατάλληλο υπόστρωμα για θαλάσσια ζωή σε όλα τα επίπεδα. Όσο για τα γλυπτά είναι κατασκευασμένα από αδρανή υλικά, με ουδέτερο pH, ώστε να μην επιδράσουν αρνητικά στην περιοχή όπου θα τοποθετηθούν.