Ο μαέστρος Νίκος Χαλιάσας μιλάει στην Κυρ. Απογευματινή: Ο κόσμος μαγεύεται από την κλασική μουσική

Είναι κορυφαίος βιολιστής, μέλος της Κρατικής Ορχήστρα Αθηνών, ενώ έχει διευθύνει επανειλημμένα την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΛΣ, την Κρατική Ορχήστρα Κύπρου, τις Κρατικές Ορχήστρες σε Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Προύσα, Αττάλεια, καθώς και πολλές διάσημες, ευρωπαϊκές ορχήστρες, ενώ από το 2018 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής στην «Καμεράτα Τζούνιορ» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Ο λόγος για τον κ. Νίκο Χαλιάσα που τα τελευταία χρόνια σαρώνει το Αιγαίο με συναυλίες υψηλού καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος διευθύνοντας το Φεστιβάλ «ΜουσιΚώς», που θα δούμε τον Σεπτέμβριο στα Δωδεκάνησα και το «Φεστιβάλ Μουσικής Χάλκης – Δημήτρης Κρεμαστινός» που θα ξεκινήσει στις 6 Σεπτεμβρίου στη Χάλκη. «Οι κάτοικοι, μικροί και μεγάλοι έχουν ήδη καταλάβει καλά τα πολλαπλά οφέλη της μουσικής» δηλώνει μιλώντας στην Κυριακάτικη Απογευματινή ο ίδιος.

Πως σχεδιάσατε φέτος το πρόγραμμα του 4ου Φεστιβάλ Μουσικής Χάλκης – Δημήτρης Κρεμαστινός; Είναι πολυσυλλεκτικό με διεθνή προσανατολισμό, αλλά περιέχει και εμβληματικές μουσικές του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι. Πως το εμπνευστήκατε;

Η αλήθεια είναι πως η πρώτη και κύρια σκέψη, ήταν τα 100 χρόνια από τη γέννηση των 2 μεγάλων μας μουσουργών Μ.Θεοδωράκη και Μ.Χατζιδάκι. Δυστυχώς θα πραγματοποιηθεί μόνο το αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη, με τον εμβληματικό Ζορμπά και πολλά υπέροχα τραγούδια, που θα ερμηνεύσουν η Μπέττυ Χαρλαύτη και ο Παναγιώτης Πετράκης.

Το αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι, παρ΄ ότι αιτηθήκαμε από πέρσι στους αρμόδιους για την μουσική του κληρονομιά, δεν μας επετράπη να πραγματοποιηθεί μόλις προ ημερών. Με την δικαιολογία πως το Φεστιβάλ Χάλκης "Δ.Κρεμαστινός¨ έχει" μεγάλη προβολή¨!! Κάτι για το οποίο το κάθε Φεστιβάλ κι ο κάθε καλλιτέχνης επιθυμεί ώστε να προσφέρει τα μέγιστα στην ευρύτερη δυνατή διάσταση. Μπορείτε λοιπόν να καταλάβετε φαντάζομαι την λύπη και την απογοήτευσή μας, τόσο τη δική μας που οργανώνουμε με την μέγιστη αγάπη και φροντίδα το φεστιβάλ, όσο και για τους μουσικούς που δεν μπορούν να ερμηνεύσουν αυτά τα υπέροχα έργα, και για τους λιγοστούς κάτοικους κι επισκέπτες του νησιού, που θα στερηθούν αυτή την μέθεξη. Ο κάθε δημιουργός τέχνης, λιγότερο ή περισσότερο διάσημος, προσπαθεί μέσω των δημιουργιών του να έρθει σε επαφή με το κοινό, με το σύμπαν... Η διάδοση και συνέχεια των έργων κάθε τέχνης, είναι που κρατά τον πυρήνα του πολιτισμού στο επίκεντρο της ανθρωπότητας και μας κάνει καλύτερους ανθρώπους.




Εμείς από την μεριά μας κρατάμε στην καρδιά και το μυαλό μας το έργο του Μάνου Χατζιδάκι, της μουσικής αυτής μεγαλοφυίας, που πάντα ήταν δίπλα στους μουσικούς, βοηθώντας τους (όπως άλλωστε και την κλασική μουσική που λάτρευε) από τις θέσεις του διευθυντή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, του Τρίτου προγράμματος της ΕΡΤ και του δημιουργού της Ορχήστρας των Χρωμάτων. Κι ελπίζουμε στο μέλλον να μπορέσουμε να διαδώσουμε και σε περισσότερο κόσμο και ειδικά στις νεότερες γενιές, το μεγαλείο του.

Η συναυλία αυτή θα πραγματοποιηθεί από το κουιντέτο ξύλινων πνευστών της ΚΟΑ με τους τραγουδιστές Βάσια Ζαχαροπούλου και Σπύρο Κλείσα με ένα πρόγραμμα από τον διεθνή κι ελληνικό κινηματογράφο. Φέτος, για πρώτη φορά στα τέσσερα ως τώρα Φεστιβάλ, εμφανίζονται στη Χάλκη η άρπα, ένα μαγευτικό 47χορδο όργανο, και η κιθάρα (εις τριπλούν μάλιστα μιας και στο ρεσιτάλ του ο Δημ.Σουκαράς θα παίξει με κλασική κιθάρα, με ακουστική κιθάρα, αλλά και με ηλεκτρική!!).

Πως υποδέχεται η Χάλκη όλα αυτά τα χρόνια το φεστιβάλ αυτό;

Η αίσθησή μου είναι πως από την 1η χρονιά, οι Χαλκίτες, από τον Δήμαρχο έως όλους τους πολίτες της, αγκάλιασαν το μουσικό αυτό Φεστιβάλ με αγάπη. Και χρόνο με το χρόνο αντιλαμβάνονται πόσο σημαντικό είναι για το μικρό νησί τους, το να αναφέρεται πανελλαδικώς, ως ένα κέντρο πολιτισμού. Σε συνδυασμό μάλιστα με όλες τις άλλες πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις που οργανώνει ο Δήμος Χάλκης όλο το χρόνο, η Χάλκη γίνεται (και θα συνεχίσει πιστεύω και με γοργότερο ρυθμό), πόλος και πολιτιστικής έλξης, πέραν της αυτονόητης ομορφιάς της ως τουριστικός προορισμός.

Είναι επίσης σημαντικό νομίζω να αναφέρω πως στα 4 αυτά χρόνια όπου ο προϋπολογισμός του Φεστιβάλ μας είναι ένα ιδιαίτερα σεβαστό ποσό, στους κατοίκους της Χάλκης μένουν περί τα μισά εξ αυτών για τις διαμονές και για τις διατροφές των καλλιτεχνών και συντελεστών του Φεστιβάλ. Έτσι χαίρομαι διπλά, διότι πέραν της καλλιτεχνικής επιτυχίας, συμβάλουμε σε κάποιο βαθμό και στην οικονομική ανάπτυξη. Κάτι που μπορεί να γίνει ακόμα περισσότερο, αν εγκριθεί το ΕΣΠΑ που έχει αιτηθεί η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στην Περιφέρεια Ν.Αιγαίου, στο πλαίσιο σχετικού προγράμματος για την επέκταση της τουριστικής περιόδου!

Τι σας μαγεύει στη Χάλκη;

Η Χάλκη είναι μια υπέροχη μινιατούρα στο Αιγαίο. Ένα πανέμορφο νησί, πολύχρωμο, με υπέροχη θάλασσα, ήσυχο, με υπέροχους ανθρώπους. Ότι καλύτερο δηλαδή για να υποδεχθεί τους καλλιτέχνες μουσικούς και να έχει ένα αξιόλογο μουσικό φεστιβάλ.

Ποιες ωραίες στιγμές έχετε ζήσει εκεί τα χρόνια του Φεστιβάλ;

Μια συγκλονιστική στιγμή που την μνημονεύω πάντα όταν θέλω να φέρω ένα παράδειγμα για την ασύλληπτη δύναμη της κλασικής μουσικής, συνέβη την χρονιά πριν ξεκινήσει το φεστιβάλ Χάλκης. Όταν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ΜουσιΚως πήγαμε για μια συναυλία κι μια εκπαιδευτική παρουσίαση στη Χάλκη. Και στο δημοτικό σχολείο ήταν ένα παιδί με ειδικές ανάγκες το οποίο είχε μια έκδηλη ανησυχία. Ανησυχία που μεταδόθηκε και στις δασκάλες. Τις καθησυχάσαμε λέγοντας πως δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να περιμένουμε όσο χρειαστεί...το παιδί εξακολουθούσε να είναι ανήσυχο....ξεκινήσαμε παίζοντας Μότσαρτ, Μικρή Νυχτερινή Μουσική. Σε δευτερόλεπτα το παιδί γαλήνεψε, κι άρχισε να κινείται στον ρυθμό της μουσικής. Να "ρουφά" κάθε νότα, κάθε μελωδία. Ήταν μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές που έχω βιώσει με την μουσική. Και από κουβέντες που έχω κάνει έκτοτε με άλλους συναδέλφους που έχουν κάνει εκπαιδευτικά σε ειδικά σχολεία, δεν είναι καθόλου πρωτοφανές.... Είναι όμως τόσο χαρακτηριστικό, για να καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η μουσική για την ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων.

Στην φετινή διοργάνωση του Φεστιβάλ «ΜΟΥΣΙΚΩΣ» τι θα παρουσιάσετε;

Θα συμμετάσχουν τέσσερα σχήματα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Το κουιντέτο ξύλινων πνευστών πλαισιωμένο από τον κορυφαίο τυμπανίστα μας Δ.Δεσύλα και τους καταπληκτικούς τραγουδιστές Βάσια Ζαχαροπούλου και Σπύρο Κλείσα, το κουαρτέτο εγχόρδων Αθηνών, το κουαρτέτο εγχόρδων Αέναον και το κουιντέτο εγχόρδων Κουιντάρκο. Κορωνίδα θα είναι οι 2 συναυλίες της ΚΟΑ στην Κω και την Ρόδο με τον Ζορμπά και το 1ο κοντσέρτο για πιάνο του Σοστακόβιτς (του συνθέτη που θαύμαζε περισσότερο απ όλους ο Μικης) με σολίστ τον εκπληκτικό πιανίστα (αλλά και συνθέτη) Γιώργο Λαζαρίδη!
Τι αποτύπωμα έχει αφήσει αυτό το φεστιβάλ σε τόπους ακριτικούς όπως η Τήλος, οι Λειψοί, το Αγαθονήσι; Δώστε μας λίγο κλίμα από αυτούς τους τόπους.
Το φεστιβάλ Νοτίου Αιγαίου ΜουσιΚώς που φέτος ταξιδεύει για 9η φορά στα Δωδεκάνησα, ξεκίνησε το 2017 με πρωτοβουλία της τότε Αντιπεριφερειάρχη Πολιτισμού, κυρίας Μαριέτας Παπαβασιλείου. Κάθε χρόνο επισκεπτόμαστε περί τα εννέα νησιά. Έτσι μάλιστα ξεκίνησε πριν τέσσερα χρόνια και το φεστιβάλ Χάλκης, όταν ο Δήμαρχος κύριος Φραγκάκης μου είπε τότε: θα ήθελα η Χάλκη να έχει το δικό της φεστιβάλ μουσικής κι όχι να έρχεστε με το ΜουσιΚώς για 1 συναυλία κάθε δύο-τρία χρόνια.

Ο Άγγελος Φραγκάκης είναι μια πολύ ξεχωριστή περίπτωση Δημάρχου που αντιλαμβάνεται πολύπλευρα το τι είναι καλό για τον τόπο του. Φυσικά κάθε Δήμαρχος θέλω να πιστεύω πως θέλει το καλύτερο για το νησί του, απλά κάποιοι δυσκολεύονται να αντιληφθούν πως ο μουσικός πολιτισμός και η μουσική εκπαίδευση, μόνο καλό προσφέρουν στον τόπο τους και τους κατοίκους τους.

Σας έδωσα πιο πάνω και το οικονομικό παράδειγμα με την Χάλκη. Αντίστοιχα το ίδιο συμβαίνει σε όλα τα νησιά. Οι κάτοικοι, μικροί και μεγάλοι το έχουν ήδη καταλάβει πολύ καλά και ζητούν, η παρουσία μας να είναι όλο και μεγαλύτερη. Δυστυχώς όμως υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις και δεν θα προσπαθήσω πλέον να είμαι διακριτικός σ αυτό, που Δήμαρχοι και συγκεκριμένα της Κω, της Σύμης και της Τήλου, δεν ενδιαφέρονται να συνδράμουν ούτε ένα ευρώ, σε ένα φεστιβάλ (το μεγαλύτερο πλέον περιφερειακό μουσικό φεστιβάλ της Ελλάδας) για το οποίο εγώ και οι συνεργάτες μου, κάνουμε το παν κάθε χρόνο, για να μαζέψουμε τους απαιτούμενους πόρους από όποια "πηγή" είναι δυνατόν. Την Περιφέρεια Ν.Αιγαίου, το Υπουργείο Πολιτισμού, τη Βουλή, την Γ.Γ Αιγαίου, το Ίδρυμα Μήτση, το Ίδρυμα Αγγελικούση, τους κατά τόπους Δήμους. Εκ των οποίων πόρων μάλιστα, τα μισά περίπου, μένουν στα νησιά όπου δραστηριοποιούμαστε.

Ποια από τις εμπειρίες σας στα νησιά του «Μουσικώς» είναι η πιο δυνατή που σας έχει μείνει ανεξίτηλη τα οκτώ χρόνια που το διευθύνετε;

Μια διαχρονικά σημαντική και όμορφη εμπειρία, έχει να κάνει με τα παιδιά των δημοτικών σχολείων τα οποία μετά από το πέρας κάθε εκπαιδευτικής παρουσίασης, "δεν μας αφήνουν" να φύγουμε. Μέχρι και...αυτόγραφα μας ζητούν, και...ομολογώ αισθανόμαστε όμορφα μ αυτό.

Από τον Οκτώβριο του 2018 είστε δάσκαλος και μαέστρος της Camerata Junior. Ποιός είναι ο σκοπός αυτής της ορχήστρας και κατά πόσο έχει επιτευχθεί όλα αυτά τα χρόνια; Με ποιο τρόπο μπορεί να εισαχθεί σε αυτήν ένα παιδί; Από ποια ηλικία και τι γνώσεις χρειάζεται να έχει;

Η Camerata Junior ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια από τον αγαπητό συνάδελφο, πρώην εξάρχοντα της ΚΟΑ, Δημ.Σέμση με την αρωγή του Συλλόγου Φίλων της Μουσικής. Τα περισσότερα Ωδεία δεν διαθέτουν ορχήστρες κι έτσι η Camerata Junior σε εβδομαδιαία βάση φέρνει κοντά όλα αυτά τα παιδιά που σπουδάζουν όργανα ορχήστρας. Μέσα από την ορχήστρα τα παιδιά μαθαίνουν στην ομαδικότητα, στην πειθαρχία, στην δημιουργία κοινού ήχου και μουσικού χαρακτήρα, κι όλα αυτά τα βοηθούν απεριόριστα, είτε συνεχίσουν επαγγελματικά την ενασχόλησή τους με την μουσική, είτε όχι. Τα τελευταία 5 χρόνια δε, μετέτρεψα την ορχήστρα εγχόρδων Camerata, σε συμφωνική κι έτσι πλέον το ρεπερτόριο που μπορούμε να παίξουμε, είναι "διαθέσιμο" στο 100% του. Ήδη δε, πολλά παιδιά που έχουν μεγαλώσει και φύγει από την ορχήστρα, είναι πλέον επαγγελματίες μουσικοί, ή σπουδάζουν στο εξωτερικό σε πολύ σημαντικές Ακαδημίες. Έχουμε 2 τμήματα, το παιδικό (10-15 ετών), και το νεανικό (15-26 ετών). Κάθε χρόνο (φέτος στις 4 Οκτωβρίου) κάνουμε ακροάσεις για να δούμε αν τα παιδιά πληρούν τις προϋποθέσεις για να μπορούν να συμμετέχουν. Σκοπός μας είναι να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα.

Τι θα λέγατε σε ένα παιδί ότι μπορεί να καταφέρει μέσα από τη συμμετοχή του στην Camerata Junior, μιας και το έχετε δει να συμβαίνει στην πράξη;

Αυτά που προανέφερα, συν το ότι, η δουλειά που κάνουμε, τους είναι πραγματικά πολύτιμη όταν αργότερα θα γίνουν μέλη (και μιλάω για περιπτώσεις υπαρκτές ήδη) της Κρατικής Ορχήστρας, της Φιλαρμόνια ή της ΕΡΤ.

Είναι αλήθεια ότι η συμφωνική μουσική έχει ένα αυστηρό και κλειστό κοινό; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;

Δυστυχώς αυτό που διαπιστώνετε, υφίσταται. Και είναι πρόβλημα παιδείας, πρόβλημα προβολής. Ο κόσμος δεν έρχεται άμεσα σε επαφή και έτσι δημιουργείται μια απόσταση. Προσπαθούμε βέβαια πολύ, ως φορείς (πχ η Κρατική Ορχήστρα) ή ως Φεστιβάλ, να έρθουμε κοντά σε όσο πιο ευρύ κοινό, και χρειαζόμαστε και χρησιμοποιούμε κάθε δυνατό οικονομικό και θεσμικό μέσο. Η δε ανταπόκριση είναι εντυπωσιακή. Είναι απόλυτα σίγουρο πως ο κόσμος που έρχεται σε επαφή με την κλασική μουσική, εντυπωσιάζεται, μαγεύεται. Το βλέπουμε, μας το λένε....Φυσικά δεν θα πάψουν να ακούνε και άλλα είδη μουσικής! Κι εμείς άλλωστε ακούμε και με μεγάλη χαρά. Αλλά αυτό το "ο κόσμος δεν θέλει ν ακούσει κλασική¨ με ενοχλεί ιδιαίτερα. Είναι η εύκολη, η κουτή δικαιολογία αυτών που δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα και με την κλασική μουσική, που και οι ίδιοι ξεφύγουν από τις παρωπίδες τους αν έρθουν σε επαφή με την κλασική, θα καταλάβουν. Άλλωστε κι η κλασική μουσική δεν είναι μονόπλευρη. Το αντίθετο. Έχει τόσα και τόσα στυλ, που κάποια θα αρέσουν και κάποια όχι, ακόμα και σε εμάς τους μουσικούς.