EnΕθνική Πινακοθήκη: Το δικαστήριο απέρριψε την αίτηση απαγόρευσης της έκθεσης "Η Σαγήνη του Αλλόκοτου"
Παρών στη δίκη ο πρώην βουλευτής της Νίκης Νικόλαος Παπαδόπουλος
Βγήκε η απόφαση Δικαστηρίου στην αίτηση κατά της Εθνικής Πινακοθήκης και της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη από 400 πιστούς για την έκθεση "Η Σαγήνη του Αλλόκοτου"
Αρνητική ήταν η απόφαση του δικαστηρίου στην αίτηση ασφαλιστικών μέτρων 400 πιστών και του πρώην βουλευτή της Νίκης Νίκου Παπαδόπουλου με σκοπό την απαγόρευση της έκθεσης "Η Σαγήνη του Αλλόκοτου" της Εθνικής Πινακοθήκης.
Την 15.09.2025 συζητήθηκε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, αίτηση 400 και πλέον πιστών κατά της Εθνικής Πινακοθήκης και της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, με την οποία ζήτησαν να εκδοθεί προσωρινή διαταγή που να απαγορεύει την έκθεση υπό την ονομασία Η Σαγήνη του Αλλόκοτου, που φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη από 22.01.2025 και επικουρικά να τοποθετηθεί πινακίδα στο χώρο της έκθεσης που να προειδοποιεί τους επισκέπτες για το ενδεχόμενο προσβολής της προσωπικότητάς τους. Ως λόγος λήψης των αιτηθέντων ασφαλιστικών μέτρων, προβλήθηκε από την πλευρά των αιτούντων ότι τα εκτιθέμενα στην Εθνική Πινακοθήκη έργα τέχνης είναι βλάσφημα, προσβάλλουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και είναι άμεσος ο κίνδυνος πρόκλησης μίσους και βίας. Παρών στη δίκη ήταν και ο πρώην βουλευτής της Νίκης Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο οποίος εξετάσθηκε ως μάρτυρας των αιτούντων.
Η Εθνική Πινακοθήκη και το ΥΠΠΟ υποστήριξαν ότι η έκθεση υπό την ονομασία Η Σαγήνη του Αλλόκοτου, που φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη, από τις 22 Ιανουαρίου 2025, παρουσιάζει σύγχρονα έργα τέχνης, δεν προτρέπει σε μίσος ή προσβολή ομάδων, και η παρουσίαση γίνεται με σαφή καλλιτεχνική πρόθεση και τεκμηρίωση. Η ελευθερία της τέχνης προστατεύεται από το άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγματος, καθώς και από το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ. Οποιαδήποτε παρέμβαση σε καλλιτεχνική έκφραση απαιτεί ιδιαίτερα αυστηρή στάθμιση, ειδικά όταν δεν υφίσταται προφανής πρόκληση βίας ή μίσους. Η απλή ενόχληση ή προσωπική αντίρρηση ακόμη και προσβολής από έργο τέχνης δεν αρκεί για να θεμελιώσει δικαίωμα απαγόρευσής του. Μόνο αν πρόκειται για προσβολή της αξίας του ανθρώπου κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 του Συντάγματος ή αντίθεσης στους γενικούς νόμους ή σε άλλες διατάξεις του Συντάγματος μπορεί να θεμελιωθεί δικαίωμα απαγόρευσής του. Ουδεμία επείγουσα ή αιφνίδια ανάγκη συντρέχει, όπως απαιτεί ο νόμος για τη λήψη προσωρινής διαταγής ούτε επικαλέστηκαν οι αιτούντες κάποιο αιφνίδιο γεγονός που να δημιουργεί κατεπείγουσα ανάγκη για προστασία.
Το Δικαστήριο, με την από 17.09.2025 απόφασή του απέρριψε την ως άνω αίτηση, προεχόντως, λόγω μη πιθανολόγησης των προϋποθέσεων του επικείμενου κινδύνου που πρέπει να αποτραπεί και της επείγουσας περίπτωσης, που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί, με τη λήψη των αιτούμενων μέτρων, αναφορικά με το πρόσωπο των αιτούντων.
Εθνική Πινακοθήκη: Η αποφαση του δικαστηρίου
Την 15.09.2025 συζητήθηκε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, αίτηση 400 και πλέον πιστών κατά της Εθνικής Πινακοθήκης και της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, με την οποία ζήτησαν να εκδοθεί προσωρινή διαταγή που να απαγορεύει την έκθεση υπό την ονομασία Η Σαγήνη του Αλλόκοτου, που φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη από 22.01.2025 και επικουρικά να τοποθετηθεί πινακίδα στο χώρο της έκθεσης που να προειδοποιεί τους επισκέπτες για το ενδεχόμενο προσβολής της προσωπικότητάς τους. Ως λόγος λήψης των αιτηθέντων ασφαλιστικών μέτρων, προβλήθηκε από την πλευρά των αιτούντων ότι τα εκτιθέμενα στην Εθνική Πινακοθήκη έργα τέχνης είναι βλάσφημα, προσβάλλουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και είναι άμεσος ο κίνδυνος πρόκλησης μίσους και βίας. Παρών στη δίκη ήταν και ο πρώην βουλευτής της Νίκης Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο οποίος εξετάσθηκε ως μάρτυρας των αιτούντων.
Η Εθνική Πινακοθήκη και το ΥΠΠΟ υποστήριξαν ότι η έκθεση υπό την ονομασία Η Σαγήνη του Αλλόκοτου, που φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη, από τις 22 Ιανουαρίου 2025, παρουσιάζει σύγχρονα έργα τέχνης, δεν προτρέπει σε μίσος ή προσβολή ομάδων, και η παρουσίαση γίνεται με σαφή καλλιτεχνική πρόθεση και τεκμηρίωση. Η ελευθερία της τέχνης προστατεύεται από το άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγματος, καθώς και από το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ. Οποιαδήποτε παρέμβαση σε καλλιτεχνική έκφραση απαιτεί ιδιαίτερα αυστηρή στάθμιση, ειδικά όταν δεν υφίσταται προφανής πρόκληση βίας ή μίσους. Η απλή ενόχληση ή προσωπική αντίρρηση ακόμη και προσβολής από έργο τέχνης δεν αρκεί για να θεμελιώσει δικαίωμα απαγόρευσής του. Μόνο αν πρόκειται για προσβολή της αξίας του ανθρώπου κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 του Συντάγματος ή αντίθεσης στους γενικούς νόμους ή σε άλλες διατάξεις του Συντάγματος μπορεί να θεμελιωθεί δικαίωμα απαγόρευσής του. Ουδεμία επείγουσα ή αιφνίδια ανάγκη συντρέχει, όπως απαιτεί ο νόμος για τη λήψη προσωρινής διαταγής ούτε επικαλέστηκαν οι αιτούντες κάποιο αιφνίδιο γεγονός που να δημιουργεί κατεπείγουσα ανάγκη για προστασία.
Το Δικαστήριο, με την από 17.09.2025 απόφασή του απέρριψε την ως άνω αίτηση, προεχόντως, λόγω μη πιθανολόγησης των προϋποθέσεων του επικείμενου κινδύνου που πρέπει να αποτραπεί και της επείγουσας περίπτωσης, που πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί, με τη λήψη των αιτούμενων μέτρων, αναφορικά με το πρόσωπο των αιτούντων.
