THE CHIOS FESTIVAL 2025: Μαγικές βραδιές με προσωπικότητες διεθνούς κύρους στο νησί της μαστίχας και των μεγάλων καπεταναίων (Εικόνες)

Τα τελευταία πέντε χρόνια στη Χίο υλοποιείται από το Υπουργείο Πολιτισμού το μεγαλύτερο πρόγραμμα πολιτιστικών υποδομών που έχει ποτέ ξεκινήσει και υλοποιηθεί στο νησί με προγραμματισμό έργων προϋπολογισμού άνω των 25 εκατομμυρίων ευρώ. Η επέκταση και ο εκσυγχρονισμός του Αρχαιολογικού Μουσείου, η αποκατάσταση και η συντήρηση σημαντικών βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, με αξιόλογα δείγματα μνημειακής ζωγραφικής, στην ύπαιθρο της Χίου, οι εργασίες στερέωσης, συντήρησης και αποκατάστασης του οχυρωματικού περιβόλου και του αμυντικού πύργου του κτηριακού συγκροτήματος της Νέας Μονής Χίου είναι τα κυριότερα.

THE CHIOS FESTIVAL 2025

Στην πενταετία αυτή γεννήθηκε από την Περιφέρεια Β.Αιγαίου και μια ιδέα της κ. Δήμητρας Μουτζούρη, το «THE CHIOS FESTIVAL», του οποίου η τέταρτη διοργάνωση που ξεκίνησε φέτος στις 25 Αυγούστου, μετέτρεψε για 14 μέρες το νησί σε κέντρο Πολιτισμού, διαλόγου και καινοτομίας. Πρόκειται για ένα Φεστιβάλ με διεθνή ακτινοβολία που κάθε χρόνο καταφέρνει να ενώσει το ένδοξο παρελθόν του νησιού με τις σημερινές ομορφιές του φιλοξενώντας σημαντικές προσωπικότητες των Γραμμάτων, των Τεχνών, της Επιστήμης και της Επιχειρηματικότητας, σε έναν πολύπλευρο διάλογο που συνδυάζει πολιτιστικές διαδρομές, σύγχρονες ανησυχίες και δημιουργία.

Η φετινή διαδρομή ξεκίνησε από τον αρχαιολογικό χώρο του Εμποριού (25/08), όπου η Δέσποινα Τσαρδάκα, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Χίου, ο Βασίλης Λαμπρινουδάκης, ομότιμος καθηγητής Αρχαιολογίας και η Rebecca Sweetman, καθηγήτρια και διευθύντρια της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα, μίλησαν για την αρχαιολογία και τη διαχρονική μνήμη του τόπου, με τη μουσική του συγκροτήματος Lyrica να κλείνει την πρώτη βραδιά, την οποία παρουσίασε ο Γιάννης Τζούμας.




Στη Νέα Μονή (27/08), ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Χίου, Ψαρών και Οινουσσών κ.κ. Μάρκος, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η Ιόλη Καλαβρέζου, καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης στο Harvard και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και η Teresa Shawcross, καθηγήτρια Βυζαντινολογίας στο Princeton ανέδειξαν όψεις της βυζαντινής παράδοσης, με παρουσιαστή τον Γιάννη Τζούμα, ενώ το μουσικό ποίημα «Κύριε, εκέκραξα» του Θοδωρή Οικονόμου ακούστηκε στα Αυγώνυμα, με τη συμμετοχή της Αντιγόνης Πάππου.

Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν στο Castelli, την ιστορική έπαυλη του 15ου αιώνα στο Μυροβόλο Κάμπο (29/8), μέσα από την ομιλία του Απόστολου Τζιτζικώστα, Επιτρόπου Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την συζήτηση του Prof. Kevin Featherstone, ομ. καθηγητή LSE, Chair of the Anglo-Hellenic League με τον Λουκά Τσούκαλη, ομ. καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι, ομ. καθηγητή του ΕΚΠΑ και πρόεδρο του Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ και με προσωπικότητες όπως ο Lord Simon Woolley, Baron of Woodford, Principal of Homerton College/Cambridge University, η Ιουλία Τσέτη, πρόεδρος & CEO Ομίλου ΟΦΕΤ και η Σοφία Στάικου, αντιπρόεδρος στην εταιρία Lyktos Holding A.E , πρ. πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς στην οποία έγινε απονομή τιμής από τον Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου Κωνσταντίνο Μουτζούρη. Τέθηκαν στο τραπέζι ζητήματα πολιτικής και Πολιτισμού, με την Ειρήνη Νικολοπούλου στον συντονισμό, πριν η βραδιά κλείσει με μια λαμπερή όπερα με την Έλενα Κελεσίδου, την Inca Balavanova, τον Γιώργο Ντάβλα και στο πιάνο τον Δημήτρη Γιάκα.





Την επόμενη ημέρα (30/8), στο ίδιο ιστορικό σκηνικό, στο Castelli, η Ελίζα Βόζεμπεργκ, ευρωβουλευτής, ο Γιώργος Αρκάδης από την ABM AMRO Bank με τον τιμητικό του χαιρετισμό προς τις Χιώτισσες γυναίκες της Ναυτιλίας, η Ειρήνη Βενιάμη, επιχειρηματίας στον χώρο της Ναυτιλίας, η Σοφία Ντενίση, καθηγήτρια ΑΣΚΤ και η Μιμή Ντενίση, κορυφαία πρωταγωνίστρια, θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτης, χάρισαν «Άρωμα Γυναίκας στο Μυροβόλο Κάμπο», σε μια βραδιά που γέμισε με τις μελωδίες της Ευανθίας Ρεμπούτσικα. Η εικαστικός Δέσποινα Σταθάκη πρόσφερε έργα ειδικά σχεδιασμένα για τον Θεσμό.

Στο Κάστρο της Χίου (31/8), το κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει την έναρξη της έκθεσης του εικαστικού Νάκη Παναγιωτίδη στο Χαμιδιέ Τζαμί σε επιμέλεια του Δρ. Φώτη Παπαθανασίου, παρουσία του Michele Casamonti από την γκαλερί Tornabuoni Arte και υπό την αιγίδα της Ιταλικής και Ελβετικής Πρεσβείας. Παρόντες ήταν ο Paolo Cuculi, Πρέσβης Ιταλίας και ο Giovanni Sacraluce, ιστορικός τέχνης, σχεδιαστής μόδας και στέλεχος για πέντε χρόνια της ιταλικής Vogue μίλησε  για το πως η Ιταλική κουλτούρα επηρεάστηκε από τον Ελληνικό Πολιτισμό, ενώ απολαύσαμε και τους Μουσικούς του Θεάτρου Carlo Felice Genova. Oι παραδοσιακοί ήχοι της Κάτω Ιταλίας από το συγκρότημα Agrikó έδωσαν το στίγμα μιας γιορτής, που τιμά την ιστορία, την παράδοση και τη διασύνδεσή της με την αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα.



Η συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη και τις ηθικές προεκτάσεις της θα φέρει στο ιστορικό Castelli (01/09) τον Παναγιώτη Ροϊλό, καθηγητή Συγκριτικής Γραμματολογίας του Harvard και πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, ο οποίος θα απευθύνει χαιρετισμό, τον Νεκτάριο Ταβερναράκη, τακτικό καθηγητή Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρ. πρόεδρο ΙΤΕ, τον Κωνσταντίνο Φίλη, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων, διευθυντή Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, τον Lou Marinoff, καθηγητή φιλοσοφίας, City University NY και την Xiaojun Ding, καθηγήτρια Φιλοσοφίας, Xi’an Jiaotong University, με την Κατερίνα Γκαγκάκη να συντονίζει έναν διάλογο που θα ολοκληρωθεί με μουσικό πρόγραμμα από την Νινέτα Βαφειά, τον Φώτη Νέζη και την Σοφία Παπαδημητροπούλου.

Οι βραδιές πολιτισμού στο Castelli (02/09) συνεχίστηκαν με την παρουσία του Νίκου Σηφουνάκη, Αρχιτέκτονα – πρ. υπουργού Πολιτισμού, τον χαιρετισμό του John Chandris, πλοιοκτήτη, της Λυδίας Καρρά, προέδρου της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), της Νίκης Μπουτάρη, ιδρύτριας του justanumber.gr, του Nicholas Pappas, καθηγητή Φιλοσοφίας, City University NY και του Michele Casamonti, Tornabuoni Arte υπό τον συντονισμό της Κατερίνας Γκαγκάκη, κλείνοντας με τις νότες της υψιφώνου Χριστίνας Πουλίτση.

Η θεματική των επιστημών κορυφώθηκε στο Castelli (03/09) με τον Dr. Stelios Papadopoulos, πατέρα της βιοτεχνολογίας και τη δημοσιογράφο Τασούλα Επτακοίλη, με ομιλητές τους Δρ. Σταμάτη Κριμιζή, αστροφυσικό – Ακαδημία Αθηνών, Prof. Wyn Evans, Ινστιτούτο Αστρονομίας/University of Cambridge, Δρ. Γιώργο Νούνεση, πρόεδρο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και Darwin Caldwell, καθηγητή Ρομποτικής, πρόεδρο Ιταλικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΙΙΤ) πριν η μουσική κλείσει και αυτή τη βραδιά με τη Νινέτα Βαφειά, τον Φώτη Νέζη και τη Σοφία Παπαδημητροπούλου.




Στο Κέντρο Έρευνας Μαστίχας (04/09), η ημερίδα «Με το βλέμμα στο Μέλλον: Καινοτομία, Επιχειρηματικότητα, Πολιτισμός » ανέδειξε νέες προοπτικές στην δημιουργία και το επιχειρείν, με ομιλητές όπως ο Πρέσβης Selim Yenel, πρόεδρος του Global Relations Forum, ο Prof. Dr. Hakan Ürey, αντιπρύτανης Έρευνας και Καινοτομίας/Πανεπιστήμιο Koç, η Dr. Hala El Miniawi, ιδρύτρια του LIC/UK, ο Dr. Abdulhadi Brenjakjy, Liacademy.co.uk, ο Turgut Guneri, επιχειρηματίας – επενδυτής, ο Απόστολος Βαλτάς, Πρόεδρος Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (Π.Φ.Σ.), ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, πρόεδρος “Το Χαμόγελο του Παιδιού”, η Μαρία Λοϊζίδου, ομ. καθηγήτρια ΕΜΠ, η Αντιγόνη Λυμπεροπούλου, δ/νουσα σύμβουλος στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων, ο Δημήτρης Μπουραντάς, καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρύτανης New York College, ο Στράτος Σιμόπουλος, πρόεδρος Επιτροπής Έρευνας & Τεχνολογίας της Βουλής, η Άντζελα Στάθη, Συνιδρύτρια του Brazil Tech Connect και ο Λεωνίδας Χριστόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του ΕΚΚΟΜΕΔ-Creative Greece, υπό τον συντονισμό της Κορίνας Γεωργίου.

Ο κινηματογράφος είχε τη δική του θέση στο Φεστιβάλ στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο (05/09) με την προβολή της ταινίας «Υπάρχω» και μετέπειτα συζήτηση στον Κάμπο της Χίου με τους συντελεστές του φιλμ, δηλαδή τον σκηνοθέτη Γιώργο Τσεμπερόπουλο, την σεναριογράφο Κατερίνα Μπέη, τον παραγωγό Διονύση Σαμιώτη, αλλά και τον Μάκη Μάτσα μεταμορφωτή της σύγχρονης ελληνικής δισκογραφίας και ιδιοκτήτη της Minos/EMI/Universal, ενώ η βραδιά συνεχίστηκε με τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη από Χιώτες καλλιτέχνες. Τον συντονισμό του Q&A έκανε η δημοσιογράφος Μαίρη Αυγερινοπούλου.



Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα συνεχίστηκε στο Πετροκάραβο Βροντάδου (06/09), με το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, το οποίο παρουσίασε το συναρπαστικό δίπτυχο χορού “Return of the summer”, σε χορογραφίες του διευθυντή μπαλέτου Κωνσταντίνου Ρήγου και μουσική Έκτορ Μπερλιόζ, καθώς και του Γιάννη Μανταφούνη, σε μουσική του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ Γιώργου Κουμεντάκη. Η περιοδεία του Μπαλέτου της ΕΛΣ στην Ελλάδα υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Η αυλαία έπεσε στην κεντρική πλατεία του Ανάβατου (07/09) με την κορυφαία ηθοποιό Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στο συγκλονιστικό μονόπρακτο μελόδραμα «Μήδεια» του Τσέχου συνθέτη Jiří Antonín Benda με την μουσική συνοδεία στο πιάνο του μαέστρου Μάρκελλου Χρυσικόπουλου.

Με την υποστήριξη της UNESCO Greece, της Ιταλικής και της Ελβετικής Πρεσβείας, το THE CHIOS FESTIVAL 2025 επιβεβαιώνει τον διεθνή χαρακτήρα και το όραμά του: να ταξιδεύει τη Χίο στον κόσμο και να φέρνει τον κόσμο στη Χίο «με την αύρα του χθες στον Πολιτισμό του Αύριο». Οι χορηγοί του THE CHIOS FESTIVAL 2025 είναι οι EUROBANK, ΚΑΜΠΟΣ ΧΙΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΥΜΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΩΝ Α.Ε.

Νέα Μονή Χίου

Από την πλευρά της αρχαιολογικής ανάπτυξης του νησιού, στο κορυφαίο, μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής Χιού που είναι το επιφανέστερο μνημείο των μεσαιωνικών χρόνων στο νησί, σήμερα αποκαθίσταται ο οχυρωματικός περίβολος με ανακατασκευή και συμπλήρωση των τμημάτων του, που έχουν καταρρεύσει με τα έργα να βρίσκονται προς στην ολοκλήρωση τους εντός του 2025 και τον προυπολογισμό να φτάνει στις 700.000 ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Στο έργο συμπεριλαμβάνεται και το συγκρότημα των μεταγενέστερων κελιών περιμετρικά του πύργου με σκοπό τη συνολική ανάδειξη του μοναστηριού. Οι χώροι των κελιών, μετά από την στερέωσή τους, είναι δυνατόν να καταστούν επισκέψιμοι, καθώς η παρουσία τους μαρτυρά τις ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης των μοναχών σε παλαιότερες εποχές. Το ισόγειο αποτελεί χώρο κατάλληλο για τη φιλοξενία ενημερωτικής έκθεσης για τον πύργο και τις μοναστηριακές οχυρώσεις. Η Νέα Μονή ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αι. με αυτοκρατορική χορηγία. Η Ζωή και η Θεοδώρα, κόρες του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Η΄ και ανηψιές του Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου, καθώς και ο αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος Θ΄ ο Μονομάχος, τρίτος σύζυγος της Ζωής, στάθηκαν οι χορηγοί για την κατασκευή του μνημείου. Η ίδρυση της μονής συνδέεται με μοναστική παράδοση, σύμφωνα με την οποία στη θέση όπου κτίσθηκε το Καθολικό είχε βρεθεί από τρεις Χιώτες ασκητές θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, κρεμασμένη σε κλάδο μυρσίνης. Το 1049 έγιναν τα εγκαίνια του ναού και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν επί της βασιλείας της Θεοδώρας (1055-1056). Η Νέα Μονή, λόγω της εξαιρετικής της σημασίας από την άποψη της Ιστορίας της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής, ανήκει στα μνημεία που έχουν χαρακτηρισθεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και προστατεύονται από την UNESCO. Η σημερινή μορφή του οχυρωματικού περιβόλου ανάγεται στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ οι φθορές και οι βλάβες του πύργου, των κελιών και του περιβόλου οφείλονται κατά κύριο λόγο στον σεισμό του 1881.

Αρχαιολογικό Μουσείο Χίου

Η επέκταση και η αναβάθμιση του Αρχαιολογικού Μουσείου Χίου, ένα μείζον πολιτιστικό και αναπτυξιακό έργο για το νησί χρηματοδοτείται κι αυτό από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Μετά από σχεδόν εξήντα χρόνια λειτουργίας, το ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας, και βραβευμένο με το πρώτο βραβείο αρχιτεκτονικού διαγωνισμού κτηριακό συγκρότημα του Αρχαιολογικού Μουσείου Χίου –έργο της Σουζάνας και του Δημήτρη Αντωνακάκη- αναβαθμίζεται δομικά, λειτουργικά και αισθητικά. Γίνεται προσβάσιμο σε ΑμεΑ και αναβαθμίζεται ενεργειακά. Με την προβλεπόμενη επέκταση το κτήριο διπλασιάζει τους εκθεσιακούς και αποθηκευτικούς του χώρους. Οι εργασίες εξελίσσονται με ταχείς ρυθμούς προϋπολογισμού 17.000.000 ευρώ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του τρέχοντος έτους. Το έργο αφορά στην αποκατάσταση του υπάρχοντος κτηριακού συγκροτήματος του Μουσείου στην αρχική του μορφή -καθώς έχει δεχθεί μεταγενέστερες επεμβάσεις- και στην ενίσχυση του φέροντος οργανισμού του, στην επέκτασή του με την ανέγερση νέου κτηρίου, σε συνδυασμό με τις αναγκαίες παρεμβάσεις για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ, αλλά και στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτηριακού συγκροτήματος.

Ιεροί ναοί

Από το ΤΑΑ χρηματοδοτούνται, επίσης, οι αποκαταστάσεις των βυζαντινών και μεταβυζαντινών εκκλησιών -του Αγίου Γεωργίου στη Σιδηρούντα, του Ταξιάρχη των Μεστών και του Άγιου Θαλελαίου στο Άγιο Γάλας, καθώς και το έργο συντήρησης και αναβάθμισης της Δημοτικής Πινακοθήκης. Ωστόσο το Υπουργείο Πολιτισμού προετοιμάζει και τις εντάξεις νέων έργων στην χρηματοδοτική περίοδο 2021-2027.