Στέργιος Ιωάννου στο parapolitika.gr: "Το 'Υπόγειο' του Ντοστογιέφσκι επιστρέφει πιο ανατρεπτικό από ποτέ" - "Οι ανάγκες του ανθρώπου δεν άλλαξαν όλα αυτά τα χρόνια"
"Νιώθω πως εξομολογούμαι τον ίδιο μου τον εαυτό"
Ο Στέργιος Ιωάννου μιλά για τη 2η σεζόν του «Υπογείου», και τη σύγχρονη δύναμη του Ντοστογιέφσκι - «Με τρομάζει η ευκολία με την οποία ο άνθρωπος μπορεί να γίνει απάνθρωπος στο όνομα της εξουσίας».
Η συνέντευξη του Στέργιου Ιωάννου στο parapolitika.gr και τον Γιάννη Ξυνόπουλο φωτίζει έναν καλλιτέχνη που βαδίζει με πίστη στη μεγάλη λογοτεχνία, στη θεατρική πράξη και στην ανάγκη της τέχνης να συνομιλεί με την εποχή της. Το «Υπόγειο» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, μετά την επιτυχία της πρώτης σεζόν, επιστρέφει στο Θέατρο Βαφείο - Λάκης Καραλής, Αγίου Όρους 16 Βοτανικός, για έναν νέο κύκλο παραστάσεων. Ο ηθοποιός δεν περιορίζεται στην ερμηνεία, υπογράφει επίσης τη σκηνοθεσία και τους φωτισμούς, δημιουργώντας μια απόλυτα προσωπική, ατμοσφαιρική θεατρική εμπειρία.
Στέργιος Ιωάννου: Η τηλεοπτική περίοδος 2025–2026
Την ίδια στιγμή, ο Στέργιος Ιωάννου μοιράζει τη δημιουργία του ανάμεσα στη σκηνή την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Φέτος εμφανίζεται σε δύο μεγάλες σειρές: "Το σπίτι δίπλα στο ποτάμι": σε σκηνοθεσία Αντώνη Αγγελόπουλου, όπου ενσαρκώνει τον Θέμη Δεστούνη στο κανάλι του Alpha, και στο ίδιο κανάλι, στο «Porto Leone - Στην γειτονιά με τα κόκκινα φανάρια» , όπου δίνει σάρκα και οστά στον Λαδικό. Δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι που αναδεικνύουν την ευελιξία και το εύρος του. Επίσης πρωταγωνίστησε στην ταινία μεγάλου μήκους "Βιντεοκλάμπ" του νέου σκηνοθέτη Άρη Νούση.
Η υπόθεση του έργου το «Υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι
Το «Υπόγειο» είναι ένα από τα πιο θεμελιακά και προφητικά έργα του Ντοστογιέφσκι, γραμμένο το 1864. Θεωρείται το πρώτο υπαρξιακό μυθιστόρημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και εισάγει για πρώτη φορά τον «άνθρωπο του υπόγειου» - μια φιγούρα που βρίσκεται στο περιθώριο της κοινωνίας, του κόσμου και του ίδιου του εαυτού του. Το «Υπόγειο» παρακολουθεί την εξομολόγηση ενός ανώνυμου αντιήρωα, ο οποίος ζει απομονωμένος σε ένα σκοτεινό διαμέρισμα και βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στον εσωτερικό του κόσμο. Μέσα από τις σκέψεις και τις αντιφάσεις του αποκαλύπτεται η σύγκρουσή του με τον εαυτό του, με την κοινωνία και με τις βαθύτερες αδυναμίες του. Το έργο κορυφώνεται στη συνάντησή του με τη Λίζα, μια νεαρή γυναίκα που τον πλησιάζει με καλοσύνη, αλλά ο ίδιος αδυνατεί να δεχτεί την αγάπη της και καταστρέφει τη σχέση τους. Η αφήγηση, γεμάτη ψυχικά βάθη, αστάθεια και αυτοσαμποτάζ, σκιαγραφεί έναν άνθρωπο που υποφέρει από τη δική του υπερβολική συνείδηση και αποτελεί μια από τις πρώτες εξερευνήσεις της υπαρξιακής ανθρώπινης πάλης στη λογοτεχνία.
Tο «Υπόγειο»: Δεέτερη χρονιά με την υπογραφή του Στέργιου Ιωάννου
Το «Υπόγειο» επιστρέφει στο Θέατρο Βαφείο - Λάκης Καραλής για δεύτερη χρονιά, μετά τις sold out παραστάσεις και τη θερμή ανταπόκριση του κοινού. Η επίσκεψη των θεατών στην πρώτη σεζόν δημιούργησε την ανάγκη για έναν νέο κύκλο, ο οποίος συνεχίζει την πορεία του έργου με ακόμη μεγαλύτερη ωριμότητα και δημιουργική ένταση. Ο Στέργιος Ιωάννου εξηγεί: «Η επιστροφή του Υπογείου σ’ αυτόν τον δεύτερο κύκλο παραστάσεων οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο αμείωτο ενδιαφέρον και στη μεγάλη αγάπη που έχει αγκαλιάσει το κοινό αυτή την παράσταση. Είναι εντυπωσιακό το μεγάλο ενδιαφέρον των νέων ανθρώπων μεταξύ των ηλικιών 18–35 και χαίρομαι πολύ παρατηρώντας με πόση προσήλωση παρακολουθούν την παράσταση και πόσο πολύ τους αφορά το έργο. Είναι μεγάλη η χαρά μου επίσης κάθε φορά που συνεχίζεται το Υπόγειο, γιατί είναι ένα έργο που έχω εργαστεί αρκετά και το αγαπώ πολύ».
Η δημιουργική ανανέωση της παράστασης
Σε αυτόν τον δεύτερο κύκλο παραστάσεων, ο στόχος του ηθοποιού και σκηνοθέτη είναι η εξέλιξη του έργου. Ο Στέργιος Ιωάννου αντιμετωπίζει την παράσταση ως έναν ζωντανό οργανισμό που δεν επιτρέπεται να μένει στάσιμος. Όπως λέει: «Μια παράσταση είναι και οφείλει να είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Αυτό σημαίνει ότι τα πράγματα δεν μπορούν να μένουν στάσιμα. Πρέπει να ανανεώνονται, να προχωρούν και να εξελίσσονται. Αυτή είναι και η άμεση επιδίωξή μου γι’ αυτόν τον δεύτερο κύκλο παραστάσεων του Υπογείου».
Ο αυτοσχεδιασμός ως πηγή ζωής
Ο ρόλος απαιτεί μια έντονη προσωπική ενέργεια, καθώς ο ηθοποιός βρίσκεται επί σκηνής για εβδομήντα πέντε λεπτά, πολλές φορές εντελώς μόνος με το κοινό. Ο αυτοσχεδιασμός αποτελεί για εκείνον βασικό εργαλείο δημιουργικότητας και ανανέωσης. Ο ίδιος σημειώνει: «Ο αυτοσχεδιασμός με χαρακτηρίζει την ώρα της δράσης, ειδικά σε ένα τέτοιο έργο όπου βρίσκεσαι για εβδομήντα πέντε λεπτά στη σκηνή και για ένα μεγάλο μέρος της παράστασης μόνος εσύ και το κοινό. Ο αυτοσχεδιασμός με κρατά δημιουργικό, μου δίνει έμπνευση και με διατηρεί ζωντανό. Έτσι κάθε παράσταση είναι διαφορετική από την προηγούμενη και δεν επαναλαμβάνεται ακριβώς το ίδιο. Δουλέψαμε πάνω σε αυτό και φέτος στις πρόβες, μαζί με τη Φιλίππα Κουτούπα που ερμηνεύει τον ρόλο της Λίζας, δοκιμάζοντας νέες ιδέες για τη σκηνική αφήγηση»».
Η σημασία του φωτισμού στην ερμηνεία
Η δουλειά πάνω στο έργο δεν περιορίζεται στην υποκριτική. Ο Στέργιος Ιωάννου σχεδίασε από την αρχή το σύστημα φωτισμών και το θεωρεί αναπόσπαστο κομμάτι της ψυχικής πορείας του ήρωα. «Αφιέρωσα πολύ χρόνο και σχεδίασα από την αρχή τους φωτισμούς, που θεωρώ ότι συμβάλλουν ενεργά στις ψυχολογικές διακυμάνσεις του ανθρώπου του Υπογείου και στην ατμόσφαιρα της παράστασης».
Ο Στέργιος Ιωάννου και ο αντιήρωας του Ντοστογιέφσκι
Ο αντιήρωας του έργου, ένας άνθρωπος που παλεύει με τον εαυτό του και την κοινωνία, αποτελεί για τον καλλιτέχνη ένα ανοικτό πεδίο ψυχικής εξερεύνησης. «Ο άνθρωπος του Υπογείου χαρακτηρίζεται από αυτό το αντιηρωικό στοιχείο που πηγάζει από την ψυχοσύνθεση και τις ιδέες του, την πάλη του με τον εσώτερο εαυτό του αλλά και με τους άλλους, με την κοινή λογική. Προσπάθησα να τον προσεγγίσω ως έναν απλό, καθημερινό άνθρωπο που μέσα από μια αυτοψυχαναλυτική διαδικασία προσπαθεί να κατανοήσει τον εαυτό του και τους γύρω του, σαν ένας μοντέρνος, αυτοσαρκαζόμενος, κακεντρεχής Άμλετ».
Η γλώσσα του μεγάλου Ρώσου στη σκηνή
Ο Στέργιος Ιωάννου στέκεται με σεβασμό στη γλώσσα του Ντοστογιέφσκι. «Ο Ντοστογιέφσκι έγραψε πεζογραφία χωρίς να ασχοληθεί ποτέ με το θεατρικό έργο. Όμως αν παρατηρήσει κανείς τον τρόπο που καταβυθίζεται στην ανθρώπινη ψυχή, τη δομή των διαλόγων του, τη δύναμη της σκέψης και των εικόνων του, θα δει πως είναι περισσότερο θέατρο παρά πεζογραφία. Έτσι η μεταφορά των έργων του στη σκηνή γίνεται ευκολότερη. Όσο για τη μεταφορά της Μάρως Βαμβουνάκη, μας μεταφέρει ακέρια τον παλμό του λόγου του και μας βοηθά να κατανοήσουμε βαθύτερα τα νοήματα και τις φιλοσοφικές προεκτάσεις του συγγραφέα».
Η επικαιρότητα του «Υπογείου»
Ο ηθοποιός βλέπει το έργο να αγγίζει σημερινές αγωνίες. «Οι ανάγκες του ανθρώπου από τότε μέχρι σήμερα δεν άλλαξαν. Η ψυχοσύνθεση του ανθρώπου δεν μεταλλάχθηκε. Η κοινωνία μας δεν έγινε καλύτερη. Σήμερα ο άνθρωπος βάλλεται συνεχώς από οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις, από την απαξίωση, από την ανάγκη άλλων να κυριαρχήσουν στη βούλησή του. Ο άνθρωπος για τον Ντοστογιέφσκι πρέπει να είναι ελεύθερος, ακόμη και αν αυτή η ελευθερία μπορεί να αποβεί καταστροφική για τον ίδιο».
Το «Υπόγειο» ως καθρέφτης της σημερινής εποχής
Ο ίδιος βλέπει στον θεατρικό καθρέφτη τη σύγχρονη ανάγκη για μια νέα αρχή. «Το Υπόγειο θα έδειχνε πόσο μεγάλη ανάγκη έχει σήμερα ο άνθρωπος να κάνει ένα restart, να ξαναρχίσει να ζει κανονικά, όπως του ταιριάζει πραγματικά. Θα έδειχνε πόσο μόνος και αβοήθητος είναι σε έναν κόσμο όπου κανείς δεν νοιάζεται πραγματικά γι’ αυτόν. Έχει ανάγκη να αγαπήσει ξανά τον εαυτό του και τις επιθυμίες του, όχι μέσα από ατομική συμφεροντολογική έγνοια, αλλά μέσα από μια κοινωνική, παγκόσμια έγνοια».
Η προσωπική σύνδεση του Στέργιου Ιωάννου με τον ρόλο
Για τον καλλιτέχνη, ο ρόλος αγγίζει εσωτερικές χορδές. «Αισθάνομαι πολύ κοντά στον άνθρωπο του Υπογείου ως οντότητα και ιδιοσυγκρασία. Όταν ερμηνεύω τον ρόλο, συχνά νιώθω ότι κάνω μια προσωπική εξομολόγηση. Αυτή είναι η δύναμη του έργου και του Ντοστογιέφσκι, που μέσα από τις δικές του αδυναμίες έγραψε για εμάς, πριν από εμάς»».
Η αυτογνωσία ως λύτρωση και βάσανο
Ο ηθοποιός αναφέρεται στον πυρήνα των φιλοσοφικών ερωτημάτων του έργου. «Ο Ντοστογιέφσκι στο Υπόγειο θέτει το ερώτημα αν η επίγνωση του εαυτού είναι μια μορφή αρρώστιας για τον ευαίσθητο άνθρωπο της σκέψης. Είναι πράγματι μια αυτοτιμωρία, ένα βάσανο. Όμως ο άνθρωπος πρέπει να επιθυμεί κάτι παραπάνω από την καλοπέραση. Πρέπει να αγαπά και τα βάσανά του, γιατί έτσι διατηρεί την προσωπικότητά του και την ελευθερία της ατομικής του επιλογής. Τα βάσανα είναι η μοναδική αιτία της συνείδησης».
Η χημεία του Στέργιου Ιωάννου με τη Φιλίππα Κουτούπα στο «Υπόγειο»
Η συνάντηση του πρωταγωνιστή με τη νεαρή ηθοποιό αποτέλεσε καθοριστική στιγμή για την παράσταση. «Είναι συγκινητικό να συναντάς νέους ανθρώπους με ήθος, συνέπεια και ταλέντο. Με τη Φιλίππα είχαμε άμεση καλλιτεχνική επικοινωνία. Η Λίζα που ερμηνεύει είναι ένα σύμβολο θηλυκής φύσης, έρωτα, μητρότητας και απόλυτης αγάπης, σε αντιπαράθεση με τον αντιήρωα».
Τρεις λέξεις για την παράσταση
Ο Στέργιος Ιωάννου συνοψίζει την ουσία του έργου: «Διαδραστικότητα, ατμόσφαιρα, ιεροτελεστία».
Η αληθινή έννοια της επιτυχίας
Η επιτυχία, για εκείνον, δεν μετριέται μόνο με την πληρότητα της αίθουσας. «Οι γεμάτες αίθουσες είναι ενθαρρυντικές, αλλά η σιωπή του θεατή που φεύγει προβληματισμένος είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή. Αυτό το αποτύπωμα δεν εξαγοράζεται».
Τι εμπνέει και τι φοβίζει τον Στέργιο Ιωάννου
Ο Στέργιος Ιωάννου μιλά με ειλικρίνεια για την ανθρώπινη φύση. «Με εμπνέει η ενσυναίσθηση και η ικανότητα των ανθρώπων να συμπονούν. Με τρομάζει η δύναμη του ανθρώπου να γίνεται απάνθρωπος στο όνομα της εξουσίας ή του κέρδους».
Τα επόμενα θεατρικά του βήματα
Ο ηθοποιός αποκαλύπτει τη νέα του δουλειά. «Ξεκίνησα πρόβες για το 'Μαυροπούλι' του David Harrower. Είναι ένα έργο που συνομιλεί άμεσα με το 'Υπόγειο', παρότι είναι σύγχρονο. Θα ανέβει στο Θέατρο 104 και θα συμπρωταγωνιστήσω με την Ναταλία Πελέκα».
Γιατί αξίζει να δει κανείς το Υπόγειο
Ο Στέργιος Ιωάννου κλείνει με μια φράση που συνοψίζει τη δύναμη του έργου: «Θα παρακολουθήσει μια μοναδική θεατρική εμπειρία, βασισμένη σε ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Και θα φύγει από την παράσταση διαφορετικός».
En
