Με την υιοθέτηση της Διακήρυξης των Αθηνών που ενισχύει τη διεθνή συνεργασία για την προστασία και την ανάδειξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, ολοκληρώθηκε σήμερα (12/12) με επιτυχία στο Μουσείο Ακρόπολης, η 9η Υπουργική Συνάντηση του Forum Αρχαίων Πολιτισμών που φιλοξένησε η Ελλάδα. Στο επίκεντρο της συνάντησης είχαν τεθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού δύο βασικές θεματικές ενότητες: Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και των επιπτώσεών της στην πολιτιστική κληρονομιά και η καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών.

Διαβάστε: Εθνική Πινκοθήκη: Η Λίνα Μενδώνη υποδέχθηκε τους αντιπροσώπους της 9ης Υπουργικής Συνάντησης του Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών

«Η διακήρυξη είναι σημαντική, καθώς εστιάζει σε συγκεκριμένες δράσεις και πρωτοβουλίες, οι οποίες υιοθετήθηκαν και θα συνεχίσουν πλέον να συζητιούνται και να προωθούνται στο πλαίσιο των επόμενων υπουργικών συνόδων», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη μετά το πέρας της Συνάντησης, παρουσιάζοντας στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τα αποτελέσματα του Forum. «Μία πρωτοβουλία της Ελλάδας ήταν να συναντηθούν, για πρώτη φορά, εμπειρογνώμονες των χωρών-μελών και να συζητήσουν τις δύο θεματικές ενότητες που η ελληνική προεδρία είχε θέσει ως προτεραιότητές της», σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού. Οι εμπειρογνώμονες των κρατών-μελών του Φόρουμ συναντήθηκαν και συζήτησαν τις δύο θεματικές στην Αθήνα στις 16 και 17 Οκτωβρίου 2025.

Η υιοθέτηση των συναντήσεων αυτών θεωρείται πολύ σημαντική, καθώς θα συζητά τις θεματικές που θα επιλέγει η κάθε προεδρία σε τεχνικό επίπεδο. «Διότι προφανώς οι υπουργοί, η πολιτική βούληση υπάρχει και είναι δεδομένη, όμως αυτοί οι οποίοι θα τρέξουν τις αποφάσεις του Φόρουμ είναι οι υπηρεσιακοί παράγοντες σε όλα τα κράτη-μέλη. Επομένως η τεχνική αυτή συνάντηση στο επίπεδο των εμπειρογνωμόνων είναι εξαιρετικά σημαντική προκειμένου να προωθούνται εντός χρονοδιαγραμμάτων και με συγκεκριμένα πλαίσια και οι συνεργασίες, η ανάπτυξη των δικτύων που υιοθέτησε το Φόρουμ, αλλά εντέλει και οι ίδιες οι πρωτοβουλίες», προσέθεσε η Λίνα Μενδώνη.

forum-2


Στη Διακήρυξη των Αθηνών περιλαμβάνεται, επίσης, μια πιο στενή σχέση του Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών με την UNESCO, ιδιαίτερα στα θέματα της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων και πολιτιστικών αγαθών, καθώς όλα τα κράτη-μέλη έχουν υιοθετήσει τη Σύμβαση της UNESCO του 1970. Ένα άλλο σημαντικό θέμα που απασχόλησε το Φόρουμ και σχετίζεται με την παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων είναι η πλαστότητα των έργων. «Η παράνομη διακίνηση είναι αυτό το οποίο λέει η λέξη. Λαθρανασκαφές, κλοπές, δίκτυα τα οποία συνδέονται με το διεθνές έγκλημα και πολλές φορές με την τρομοκρατία. Εξίσου σημαντική, όμως, είναι η πλαστότητα των έργων, καθώς οι αγορές τροφοδοτούνται με κατασκευασμένα, υποτίθεται αρχαία αντικείμενα, τα οποία υπονομεύουν την αξία των αυθεντικών και συντηρούν αυτή την παράνομη και εγκληματική ενέργεια των διεθνών δικτύων. Τα παραποιημένα, τα πλαστά, τα ψεύτικα έργα τέχνης προσβάλλουν κατάφωρα τους ίδιους τους πολιτισμούς, διότι σε καμία περίπτωση το πλαστό δεν μπορεί να αντικαθιστά σε τίποτα το αυθεντικό αντικείμενο», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού.

Στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών, τα κράτη-μέλη αναγνώρισαν επίσης την ανάγκη θέσπισης ενός κοινού κώδικα αρχών για την έρευνα προέλευσης που θα εφαρμόζεται σε αντικείμενα των συλλογών των μουσείων και των πολιτιστικών ιδρυμάτων, διασφαλίζοντας ότι ο κώδικας αυτός θα βασίζεται στα πρότυπα της UNESCO, του ICOM, του ICCROM και του UNIDROIT και θα σέβεται τις εθνικές νομοθεσίες και την κυριαρχική εξουσία των κρατών. Επίσης, αναγνώρισαν την προσαρμογή της πολιτιστικής κληρονομιάς στην κλιματική αλλαγή ως πολιτική, κοινωνική και επιστημονική προτεραιότητα που απαιτεί συνεχή συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, θεσμών και κοινοτήτων και ενθάρρυναν τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των μελών του Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών και σε αυτόν τον τομέα.

Τα μέλη υπογράμμισαν επίσης τη σημασία της ενσωμάτωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, τόσο της υλικής όσο και της άυλης, σε ευρύτερα προγράμματα βιωσιμότητας και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και ενθάρρυναν τη διατομεακή συνεργασία, την επιστημονική καινοτομία, τους μηχανισμούς ταχείας αντίδρασης, την πρόσβαση σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και τις πρωτοβουλίες ανάπτυξης ικανοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των παραδοσιακών γνώσεων και πρακτικών ως μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς για την πρόληψη, την παρακολούθηση, τη διάσωση και την έκτακτη προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Τα μέλη υιοθέτησαν επίσης τη δημιουργία μιας επίσημης ιστοσελίδας αφιερωμένης στο Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών που θα περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητές του, αλλά και τα κείμενα που έχει υιοθετήσει, εξασφαλίζοντας παράλληλα την πολυγλωσική προσβασιμότητα και την ισορροπημένη εκπροσώπηση όλων των κρατών μελών. «Το θέμα τής γλώσσας είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Ελλάδα και αυτό έρχεται σε συνδυασμό με την αναγνώριση από τη Γενική Διάσκεψη της UNESCO στη Σαμαρκάνδη πριν από μερικές εβδομάδες του διεθνούς εορτασμού της Ελληνικής Γλώσσας στις 9 Φεβρουαρίου», συμπλήρωσε η Λίνα Μενδώνη. Τέλος, τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να δημιουργήσουν ένα δίκτυο συντονιστικών κέντρων (focal points) στις πρωτεύουσες των κρατών-μελών προκειμένου να διασφαλίζεται ο συντονισμός και η συνοχή των δραστηριοτήτων του φόρουμ.

forum-1


Στη Συνάντηση των Αθηνών συμμετείχαν τα κράτη-μέλη του Φόρουμ, εκπροσωπούμενα από τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, τον υπουργό Πολιτισμού της Ιταλικής Δημοκρατίας, τον υπουργό Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, τον υπουργό Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Τουρισμού και Χειροτεχνίας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, τον υπουργό Πολιτισμού, Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Δημοκρατίας του Ιράκ, τον γενικό γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Αρμενίας, τον γενικό διευθυντή Πολιτιστικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών της Δημοκρατίας του Περού.

forum-3


Το Μεξικό, η Κύπρος και η Ινδία συμμετείχαν με καθεστώς χώρας-παρατηρητή, με τις δυο τελευταίες να γίνονται αποδεκτές ως επίσημα μέλη του Φόρουμ (για την Ινδία επίκειται η τυπική επίσημη επικύρωση από τη χώρα).

Την προεδρία του Φόρουμ το 2026 ανέλαβε η Ιταλία.

Γλυπτά Παρθενώνα

Η Συνάντηση έλαβε χώρα στην Αίθουσα του Παρθενώνα του Μουσείου Ακρόπολης. «Ήταν μια συνειδητή επιλογή, προκειμένου να αναδείξουμε και να τονίσουμε ότι το μείζον αίτημα της Ελλάδας, που είναι η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα εδώ, στο Μουσείο της Ακρόπολης, εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, να διαμορφώνει την πολιτική μας σε πολύ μεγάλο βαθμό, σε οτιδήποτε αφορά την παράνομη διακίνηση και τον επαναπατρισμό πολιτιστικών αγαθών στις χώρες που τα δημιούργησαν και τα γέννησαν, στις χώρες που δικαιούνται να βρίσκονται ως τεκμήρια ταυτοτικά των λαών που τα δημιούργησαν», τόνισε στη συνέντευξη Τύπου η υπουργός Πολιτισμού.

Και στη συνέχεια απαντώντας σε σχετική ερώτηση συμπλήρωσε η ίδια: «Έχουμε πει πολλές φορές ότι ο οριστικός επαναπατρισμός του συνόλου των Γλυπτών είναι κάτι το οποίο απαιτεί χρόνο, υπομονή και επιμονή. Και οι δύο πλευρές έχουμε τις κόκκινες γραμμές μας. Γι' αυτό απαιτείται πολύς χρόνος προκειμένου να εξομαλυνθούν ακριβώς αυτές οι κόκκινες γραμμές. Θα επαναλάβω αυτό που έχω πει πολλές φορές. Τα τελευταία έξι χρόνια έχει γίνει ό,τι δεν έγινε στα προηγούμενα 45. Η επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στην Ελλάδα είναι ένα καθημερινό μας αίτημα. Περιμένουμε επαναπατρισμούς, περιμένουμε επιστροφές και όπως ξέρετε η προσπάθειά μας για επαναπατρισμό και των θραυσμάτων του Παρθενώνα είναι καθημερινή και συνεχής».