EnΜενδώνη: Με στρατηγικό σχέδιο και ισχυρό θεσμικό πλαίσιο το υπουργείο Πολιτισμού στην εποχή της Τεχνικής Νοημοσύνης
Ο χαιρετισμός της υπουργού Πολιτισμού
"Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί πλέον μια μακρινή υπόσχεση. Είναι ήδη πραγματικότητα και εξελίσσεται ταχύτατα", τόνισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη
Τις εργασίες της 8ης Συνάντησης Άνω Διαζώματος, με θέμα «Τι αλλάζει με την Τεχνητή Νοημοσύνη;», που διοργάνωσε το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Εθνικού Θεάτρου (Κτήριο Τσίλλερ) άνοιξε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη παρουσίαζοντας τις βασικές κατευθύνσεις της στρατηγικής του Υπουργείου Πολιτισμού για την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην προστασία, τη διαχείριση, την εκπαίδευση και τη βιώσιμη ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί πλέον μια μακρινή υπόσχεση. Είναι ήδη πραγματικότητα και εξελίσσεται ταχύτατα σε παράγοντα που αναδιαμορφώνει και αναδιατάσσει εδραιωμένες σταθερές της Παιδείας και του Πολιτισμού», υπογράμμισε στον χαιρετισμό της.
Μενδώνη: Η ΤΝ πρέπει να λειτουργεί ενισχυτικά προς την ανθρώπινη δημιουργικότητα
Όπως τόνισε, το υπουργείο Πολιτισμού αντιμετωπίζει αυτή τη μετάβαση όχι αποσπασματικά, αλλά μέσα από ένα συνεκτικό και μακροπρόθεσμο σχέδιο: «Για την Ελλάδα, η επιταγή είναι σαφής: πρέπει να εισέλθουμε δυναμικά σε αυτή τη νέα εποχή με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, με δομημένη στρατηγική, ισχυρό ηθικό πλαίσιο και απόλυτη προσήλωση στο ότι τα εργαλεία της ΤΝ πρέπει να λειτουργούν ενισχυτικά προς την ανθρώπινη δημιουργικότητα».
Παράλληλα, η Λίνα Μενδώνη παρουσίασε την Εθνική Στρατηγική για την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στον Πολιτισμό, με πρώτο πεδίο εφαρμογής την πολιτιστική κληρονομιά, σημειώνοντας ότι πρόκειται για «ένα εμπεριστατωμένο και συνεκτικό πλαίσιο, που συνδέει τις ψηφιακές υποδομές με την έρευνα, την προστασία, τη διαχείριση, την προσβασιμότητα και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην εκπαίδευση, στον τουρισμό και στην εξωστρέφεια της χώρας».
Κεντρικός άξονας της στρατηγικής είναι η χαρτογράφηση, ενοποίηση και υπεύθυνη διαχείριση των πολιτιστικών δεδομένων, ώστε αυτά να είναι «προσβάσιμα, συνδεδεμένα, διαλειτουργικά και επαναχρησιμοποιήσιμα», καθώς και η ενεργή συμμετοχή της χώρας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Δεδομένων για την Πολιτιστική Κληρονομιά. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στη δημιουργία ασφαλών οικοσυστημάτων δεδομένων υψηλής ποιότητας, που θα αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης στον Πολιτισμό.
Αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων
Η στρατηγική του υπουργείου προβλέπει επίσης την αξιοποίηση προηγμένων ψηφιακών εργαλείων, όπως τα ψηφιακά δίδυμα, η τρισδιάστατη τεκμηρίωση και η παρακολούθηση μνημείων σε πραγματικό χρόνο, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και την αποτελεσματική προστασία μνημείων και συλλογών. Όπως σημείωσε η Υπουργός, «τεχνολογίες που μέχρι πρόσφατα ήταν δυσπρόσιτες μπορούν πλέον να εφαρμόζονται γρηγορότερα, οικονομικότερα και σε ευρεία κλίμακα».
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη δημιουργία πολυγλωσσικών, εμβυθιστικών και χωρίς εμπόδια πολιτιστικών εμπειριών, οι οποίες διευρύνουν την πρόσβαση των πολιτών και των επισκεπτών στον πολιτιστικό πλούτο της χώρας, καθώς και στην ενσωμάτωση της ΤΝ στην εκπαίδευση, με την ανάπτυξη καινοτόμων και συμπεριληπτικών μαθησιακών μοντέλων.
Παράλληλα, η κα Μενδώνη υπογράμμισε ότι η στρατηγική του υπουργείου Πολιτισμού στηρίζεται σε ένα ισχυρό ηθικό και κανονιστικό πλαίσιο, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό AI Act και τις αρχές της UNESCO λέγοντας πως «προστατεύουμε την αυθεντικότητα, τα δικαιώματα των δημιουργών και τη φυσική και εννοιολογική ακεραιότητα των έργων σε μια εποχή συνθετικού περιεχομένου, θέτοντας στο επίκεντρο τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την αποτροπή της αλγοριθμικής μεροληψίας».
Στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής, αναφέρθηκε και στη συμμετοχή του Υπουργείου Πολιτισμού στη δράση «Ανάπτυξη υπηρεσιών ΤΝ για τη Γλώσσα και τον Πολιτισμό» και στο ελληνικό οικοσύστημα ΤΝ «ΦΑΡΟΣ», με στόχο τη συμβολή στην ανάπτυξη του Ελληνικού Μεγάλου Γλωσσικού Μοντέλου, μέσω τεκμηριωμένων και αξιόπιστων πολιτιστικών δεδομένων. Κλείνοντας, η Λίνα Μενδώνη ευχαρίστησε το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» και τον Πρόεδρό του Σταύρο Μπένο, υπογραμμίζοντας ότι «η 8η Συνάντηση Άνω Διαζώματος λειτουργεί ως ένας ζωντανός χώρος διαλόγου και συνεργασίας, όπου η νέα γενιά καλείται να προσεγγίσει την Τεχνητή Νοημοσύνη όχι ως απλό εργαλείο, αλλά ως πεδίο ευθύνης, γνώσης και δημιουργίας».
Στην εκδήλωση απηύθυναν επίσης χαιρετισμό η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Εθνικού Θεάτρου, Αργυρώ Χιώτη, και ο Πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», Σταύρος Μπένος.
Επισυνάπτεται ολόκληρος ο χαιρετισμός της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη στην 8η Συνάντηση Άνω Διαζώματος με θέμα «Τι αλλάζει με την Τεχνητή Νοημοσύνη;».
Ολόκληρος ο χαιρετισμός της Λίνας Μενδώνη
«Αγαπητέ Πρόεδρε,
Αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι,
Κυρίες και κύριοι,
Με ιδιαίτερη χαρά απευθύνομαι σήμερα εκ μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού προς όλους εσάς, με την ευκαιρία της 8ης Συνάντησης του «Άνω Διαζώματος», μιας πρωτοβουλίας του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», που απευθύνεται πρωτίστως – αλλά όχι μόνο -- στους νέους.
Μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες αδιάλειπτης δράσης, υπό την διαρκή δυναμική παρουσία του Προέδρου του, το ΔΙΑΖΩΜΑ έχει καθιερωθεί στη συνείδηση των ανθρώπων του Πολιτισμού, της Περιφερειακής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και των επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων, ως ένας φίλος, συνεργάτης και συνοδοιπόρος στην προσπάθεια προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς επ’ αγαθώ της κοινωνίας.
Ανάμεσα στις πολλές δράσεις του «ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ», το «Άνω Διάζωμα» κατέχει ξεχωριστή θέση. Επιδιώκει να καταστήσει τους νέους, κοινωνούς της πολιτιστικής εμπειρίας, ενθαρρύνοντάς τους να προσεγγίσουν τις υλικές και τις άυλες εκφάνσεις της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όχι ως σιωπηλά κατάλοιπα της ιστορίας και δυσνόητα σύμβολα, αλλά ως ζωντανά στοιχεία του σήμερα και της δικής τους ταυτότητας. Συνδέοντας την κληρονομιά με τις νέες τεχνολογίες, με φρέσκες ιδέες και καινοτόμες προσεγγίσεις, ενισχύει την επαφή και τη γνωριμία της νέας γενιάς μαζί της μέσα από δράσεις που απευθύνονται στα ενδιαφέροντα και τους κώδικες επικοινωνίας τους. Αναδεικνύεται έτσι σε έναν δυναμικό χώρο διαλόγου, μάθησης και δημιουργίας, όπου εκπαιδευτικοί, ερευνητές, πολιτιστικοί λειτουργοί και φοιτητές συναντώνται για να πειραματιστούν και να συν-διαμορφώσουν νέους τρόπους βιώματος του πολιτισμού. Το γεγονός ότι αυτή η συνάντηση πραγματοποιείται πλέον για όγδοη χρονιά, καταδεικνύει ότι η ανάγκη που καλύπτει είναι υπαρκτή και εμφανής, επιβεβαιώνοντας και επιβραβεύοντας το όραμα, φροντίδα και βαθιά αίσθηση αποστολής που την διαπνέει.
Η φετινή θεματική είναι εξαιρετικά επίκαιρη, καθώς προσεγγίζει ορισμένα ερωτήματα, που ενώ μέχρι πριν μερικά χρόνια έμοιαζαν περισσότερο θεωρητικά και φιλοσοφικά, σήμερα – μέσα σε αναπάντεχα σύντομο χρονικό διάστημα – αναδείχθηκαν ανάμεσα στα πλέον καίρια και κρίσιμα της εποχής μας: Τι αλλάζει με την Τεχνητή Νοημοσύνη; Και πώς οι αλλαγές που φέρνει θα επηρεάσουν – μεταξύ όλων των άλλων -- την παραγωγή, την κατανόηση και την εμπειρία του Πολιτισμού μας, υλικού και άυλου; Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητές της, προστατεύοντας παράλληλα τις αξίες που ορίζουν την ανθρώπινη υπόσταση και την ταυτότητά μας;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί πλέον μια μακρινή υπόσχεση. Είναι ήδη πραγματικότητα και εξελίσσεται ταχύτατα σε παράγοντα που αναδιαμορφώνει και αναδιατάσσει εδραιωμένες σταθερές της Παιδείας και του Πολιτισμού. Οι δύο θεματικές ενότητες της σημερινής συνάντησης επιδιώκουν να αποτυπώσουν αυτή τη νέα πραγματικότητα από συμπληρωματικές οπτικές. Η πρώτη, με τίτλο «Τα κύματα της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ακτή της Εκπαίδευσης», εξετάζει τις επιδράσεις της ΤΝ στην εκπαίδευση, αναδεικνύοντας πώς τα νέα ψηφιακά εργαλεία μπορούν να ενισχύσουν τη μάθηση, την ερμηνεία και τη δημιουργικότητα. Εν προκειμένω το πρόγραμμα «Οι μαθητές ξεναγοί στα αρχαία θέατρα» αξιοποιείται ως παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο η ΤΝ μπορεί να εμπλουτίσει τη αφήγηση, να ενθαρρύνει την έρευνα και να εμβαθύνει την κατανόηση των μαθητών. Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Ροές βιωσιμότητας και Νοημοσύνης», διερευνά πώς η ΤΝ μπορεί να ενισχύσει τον βιώσιμο πολιτιστικό τουρισμό μέσα από την ευφυή και προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες και τις επιθυμίες διαφορετικών ομάδων κοινού οργάνωση πολιτιστικών διαδρομών, επιτρέποντάς μας να σχεδιάζουμε εμπειρίες ουσιαστικές και προσωποποιημένες, ενώ ταυτόχρονα διαχειριζόμαστε αποτελεσματικότερα τις ροές επισκεπτών και προστατεύουμε το πολιτιστικό μας κεφάλαιο.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει ήδη αρχίσει να αναδιαμορφώνει τον τρόπο που συλλέγουμε δεδομένα, μελετούμε και κατανοούμε την κληρονομιά μας, επικοινωνούμε με το κοινό και σχεδιάζουμε πολιτιστικές υπηρεσίες. Προηγμένες τεχνικές τεκμηρίωσης, όπως η τρισδιάστατη σάρωση και η δημιουργία ψηφιακών διδύμων, δυσπρόσιτες έως πρόσφατα, μπορούν πλέον να εφαρμόζονται γρηγορότερα, οικονομικότερα και σε ευρεία κλίμακα. Σε συνδυασμό με εργαλεία μηχανικής μάθησης, επιτρέπουν στους ερευνητές να αναλύουν τεράστιους όγκους δεδομένων σε ελάχιστο χρόνο, να αποκαλύπτουν σχέσεις και μοτίβα αόρατα μέχρι σήμερα, να συμπληρώνουν, να ανασυνθέτουν και να αποκαθιστούν αποσπασματικά σωζόμενα μνημεία ή και εντελώς χαμένα έργα.
Εφαρμογές ΤΝ αναλαμβάνουν πλέον την παρακολούθηση και προστασία ευαίσθητων μνημείων και χώρων από φυσικούς και ανθρωπογενείς κινδύνους σε πραγματικό χρόνο. Τεχνολογίες, όπως η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα, διευρύνουν την πρόσβαση στην πολιτιστική εμπειρία, δημιουργώντας εμβυθιστικά ψηφιακά περιβάλλοντα που επεκτείνουν την εμβέλεια της κληρονομιάς μας πέρα από φυσικά σύνορα. Προσωποποιημένοι ψηφιακοί οδηγοί προσαρμόζονται στα ενδιαφέροντα, τις γλωσσικές προτιμήσεις και το γνωστικό υπόβαθρο κάθε επισκέπτη, ενώ αντίστοιχα εργαλεία που βασίζονται στην ΤΝ μπορούν να εξατομικεύσουν τον πολιτιστικό τουρισμό, σχεδιάζοντας ειδικά προσαρμοσμένες πολιτιστικές διαδρομές, προτείνοντας συνδυαστικές περιηγήσεις που ενσωματώνουν το σύνολο της τοπικής πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, και δημιουργώντας διαδραστικές αφηγήσεις που ζωντανεύουν την ιστορία. Ομοίως στην εκπαίδευση, η ΤΝ υποστηρίζει την ανάπτυξη καινοτόμων μαθησιακών μοντέλων, προσαρμοσμένων προγραμμάτων και συμπεριληπτικών προσεγγίσεων, που καθιστούν τον Πολιτισμό προσβάσιμο σε όλους.
Ωστόσο, παράλληλα με τις καινοφανείς αυτές δυνατότητες, η ΤΝ φέρνει πραγματικές και σοβαρές προκλήσεις. Η είσοδός της στον Πολιτισμό εγείρει πολλαπλά και κρίσιμα ζητήματα ηθικής, ιδιωτικότητας, και δικαιωμάτων. Πώς προστατεύουμε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα σε ένα περιβάλλον μαζικής και αδιάκριτης συλλογής, ανάλυσης και διάχυσης των πληροφοριών; Πώς διασφαλίζουμε ότι η τεχνολογία λειτουργεί ως εργαλείο ενδυνάμωσης και όχι ως μηχανισμός αλλοίωσης της πρωτότυπης πνευματικής δημιουργίας; Πώς διακρίνουμε, κατοχυρώνουμε και προστατεύουμε τα δικαιώματα των δημιουργών; Πώς εξακριβώνουμε την αυθεντικότητα και προστατεύουμε τη φυσική και εννοιολογική ακεραιότητα των έργων και των ιστορικών αφηγήσεων σε μια εποχή συνθετικού περιεχομένου απροσδιόριστης προέλευσης; Πώς δημιουργούμε και εφαρμόζουμε αποτελεσματικούς μηχανισμούς διασφάλισης της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της αναφοράς στην πηγή, και πώς αποτρέπουμε την αλγοριθμική μεροληψία και την προκατάληψη; Εντέλει, πώς ξεχωρίζουμε την αλήθεια σε ένα θολό περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας;
Απέναντι σε αυτά τα ερωτήματα, είναι βέβαιο ότι η τεχνοφοβία και η άρνηση της εξέλιξης δεν αποτελούν λύση. Για την Ελλάδα, η επιταγή είναι σαφής: Πρέπει να εισέλθουμε δυναμικά σε αυτή τη νέα εποχή με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο. Οφείλουμε να προχωρήσουμε με δομημένη στρατηγική, ισχυρό ηθικό πλαίσιο και απόλυτη προσήλωση στο ότι τα εργαλεία της ΤΝ πρέπει να λειτουργούν ενισχυτικά προς την ανθρώπινη δημιουργικότητα, να μην την υποσκάπτουν, να μην την υποκαθιστούν και να μην την ευτελίζουν. Η χώρα μας διαθέτει απαράμιλλο πολιτιστικό πλούτο και είναι ευθύνη μας να αξιοποιήσουμε την ΤΝ για να ενισχύσουμε την προβολή και τη βιωσιμότητά του. Αυτό δεν είναι απλώς μια τεχνολογική πρόκληση, αλλά στρατηγική προτεραιότητα που απαιτεί συντονισμένη δράση μεταξύ κυβέρνησης, ακαδημαϊκής κοινότητας και βιομηχανίας.
Γι’ αυτό ακριβώς, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει ήδη προχωρήσει στην κατάρτιση της Εθνικής Στρατηγικής για την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στον Πολιτισμό, με πρώτο πεδίο εφαρμογής αυτό της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Πρόκειται για ένα εμπεριστατωμένο και συνεκτικό πλαίσιο, που συνδέει τις ψηφιακές υποδομές με την έρευνα, την προστασία, τη διαχείριση, την προσβασιμότητα και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην εκπαίδευση, στον τουρισμό και στην εξωστρέφεια της χώρας. Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε θεμελιώδεις αρχές όπως η καινοτομία, η συμπερίληψη, η βιωσιμότητα και ο σεβασμός στις πολιτιστικές αξίες, διαμορφώνοντας ένα πλαίσιο που εξασφαλίζει επαρκή προστασία, καθολική προσβασιμότητα και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Κεντρικό στοιχείο της είναι η χαρτογράφηση, η ενοποίηση και η υπεύθυνη διαχείριση των πολιτιστικών δεδομένων, ώστε η γνώση να είναι προσβάσιμη, συνδεδεμένη, διαλειτουργική και επαναχρησιμοποιήσιμη. Η στρατηγική προβλέπει τη δημιουργία ασφαλών οικοσυστημάτων δεδομένων υψηλής ποιότητας, καθώς και τη συμμετοχή της χώρας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Δεδομένων για την Πολιτιστική Κληρονομιά. Παράλληλα, επικεντρώνεται στην προστασία μνημείων και συλλογών μέσω προηγμένων ψηφιακών εργαλείων, όπως τα ψηφιακά δίδυμα, η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και οι προγνωστικές αναλύσεις, που ενισχύουν την ανθεκτικότητα και την αποτελεσματική διαχείριση των πολιτιστικών αγαθών.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη δημιουργία πολυγλωσσικών, χωρίς εμπόδια, και εμβυθιστικών πολιτιστικών εμπειριών, οι οποίες επιτρέπουν σε κάθε πολίτη και επισκέπτη να συμμετέχει πλήρως και ισότιμα στον πολιτιστικό βίο. Η στρατηγική ενισχύει την εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων για επαγγελματίες και πολίτες, προωθεί προγράμματα κατάρτισης και αναβαθμίζει τα οικοσυστήματα καινοτομίας που συνδέουν την τεχνολογία με τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Παράλληλα, ενθαρρύνει τη διεπιστημονική έρευνα και την ανάπτυξη δημιουργικών λύσεων για τη διαχείριση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στο επίκεντρο βρίσκεται επίσης ένα ισχυρό ηθικό και κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο εξασφαλίζει διαφάνεια, λογοδοσία και σεβασμό στα δικαιώματα, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό AI Act και τις αρχές της UNESCO για την υπεύθυνη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η στρατηγική ενδυναμώνει τις συνεργασίες μεταξύ πολιτιστικών φορέων, της ακαδημαϊκής κοινότητας, του ιδιωτικού τομέα και διεθνών πρωτοβουλιών, ενισχύοντας τις συμμαχίες που απαιτούνται για την ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών.
Η συνολική αυτή προσέγγιση αποτυπώνεται σε οκτώ βασικούς πυλώνες:
- Ψηφιοποίηση και Ανοικτή Πρόσβαση – Επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των πολιτιστικών αγαθών για ευρεία προσβασιμότητα και διαλειτουργικότητα.
- Εκπαίδευση και Ανάπτυξη Δεξιοτήτων – Εξοπλισμός επαγγελματιών και πολιτών με τις απαραίτητες γνώσεις για το νέο πολιτιστικό τοπίο που διαμορφώνει η ΤΝ.
- Έρευνα και Καινοτομία – Προώθηση διεπιστημονικών έργων που συνδυάζουν τεχνολογία και ανθρωπιστικές επιστήμες.
- Ηθική και Διακυβέρνηση – Θέσπιση σαφών κανόνων για υπεύθυνη χρήση της ΤΝ, σύμφωνα με τον AI Act και τις διεθνείς αρχές.
- Ενίσχυση Πολιτιστικού Τουρισμού – Σχεδιασμός βιώσιμων και εξατομικευμένων εμπειριών που αναδεικνύουν τη μοναδική ελληνική κληρονομιά.
- Υποδομές και Χώροι Δεδομένων – Δημιουργία ασφαλών και υψηλής ποιότητας οικοσυστημάτων δεδομένων με ευρωπαϊκή διασύνδεση.
- Συνεργασίες και Συμμαχίες – Ενίσχυση συνεργειών με ερευνητικά κέντρα, τεχνολογικούς φορείς και διεθνείς πρωτοβουλίες.
- Παρακολούθηση και Αξιολόγηση – Ανάπτυξη μηχανισμών αξιολόγησης επιπτώσεων, λογοδοσίας και προσαρμογής στις νέες τάσεις.
Τέλος, η στρατηγική δεσμεύεται για βιώσιμη χρηματοδότηση και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ώστε η καινοτομία να μην αποτελέσει μια σειρά αποσπασματικών δράσεων, αλλά μια συνεκτική και σταθερή εθνική προσπάθεια, με συνεχή παρακολούθηση και προσαρμογή στις εξελίξεις της τεχνολογίας και της κοινωνίας.
Με αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα όχι απλώς ευθυγραμμίζεται με τις παγκόσμιες εξελίξεις – από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την ΤΝ έως τις διεθνείς αρχές για την ηθική της ΤΝ – αλλά τοποθετείται στην πρώτη γραμμή του διεθνούς διαλόγου για το μέλλον του Πολιτισμού, καθώς λίγες χώρες παγκοσμίως έχουν ήδη προχωρήσει στην κατάρτιση ολοκληρωμένης στρατηγικής. Το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού, μάλιστα, κάνει ένα βήμα παρακάτω, διακηρύσσοντας την πρόθεσή του να ενισχύσει ενεργά την εθνική προσπάθεια ανάπτυξης του ελληνικού εργοστασίου ΤΝ «ΦΑΡΟΣ», συμμετέχοντας στη δράση «Ανάπτυξη υπηρεσιών ΤΝ για τη Γλώσσα και τον Πολιτισμό».
Η συγκεκριμένη δράση, που υλοποιείται με τη συμμετοχή κορυφαίων ερευνητικών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, αποσκοπεί στη δημιουργία υποδομών, δεδομένων και εργαλείων για την ανάπτυξη εφαρμογών ΤΝ ειδικά προσαρμοσμένων στη Γλώσσα και στον Πολιτισμό, καθώς και στο συντονισμό όλων των σχετικών προσπαθειών και συμπράξεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω των υπηρεσιών του και των εποπτευόμενων φορέων του, προτίθεται να συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη του Ελληνικού Μεγάλου Γλωσσικού Μοντέλου (LLM), παρέχοντας τεκμηριωμένα και αξιόπιστα δεδομένα από το σύνολο του πολιτιστικού του αποθέματος, από την υλική και άυλη κληρονομιά έως τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία. Μέσα από αυτή τη συνεργασία, το Υπουργείο θα ενισχύσει τη δημιουργία ελληνικών Data Spaces για τη γλώσσα και την πολιτιστική κληρονομιά, ενώ το οικοσύστημα ΦΑΡΟΣ θα αξιοποιήσει το υλικό αυτό για την ανάπτυξη εργαλείων και υπηρεσιών ΤΝ που θα στηρίξουν τους πολιτιστικούς φορείς, θα ενδυναμώσουν την έρευνα και θα προωθήσουν την καινοτομία στον χώρο του Πολιτισμού και των ανθρωπιστικών επιστημών.
Υπό το ανωτέρω πρίσμα, η σημερινή συνάντηση του «Άνω Διαζώματος» λειτουργεί ως ένα εξαιρετικά γόνιμο και δημιουργικό εργαστήριο σκέψης και συνεργασίας. Συνιστά μια πολύτιμη ευκαιρία εκπαιδευτικοί, νέοι, ερευνητές και στελέχη του Πολιτισμού να συναντηθούν και να ανταλλάξουν απόψεις, να διερευνήσουν τις προκλήσεις και τις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης και να διαμορφώσουν από κοινού μια ρεαλιστική και ανθρώπινη πορεία προς το μέλλον. Η συμβολή αυτού του διαλόγου είναι καθοριστική, διότι καμία τεχνολογική μετάβαση δεν μπορεί να ευδοκιμήσει χωρίς συμμετοχή, ενημέρωση και ενεργό εμπλοκή της κοινωνίας. Και το «Άνω Διάζωμα», με τη δυναμική συμμετοχή της νέας γενιάς, αποδεικνύει ότι ο πιο ισχυρός μας σύμμαχος στη μετάβαση αυτή είναι η γνώση, η κριτική σκέψη και η συνεργασία.
Είναι επίσης σαφές ότι η προετοιμασία της νέας γενιάς απέναντι στις ραγδαίες εξελίξεις της ΤΝ αποτελεί πλέον εθνική προτεραιότητα. Δράσεις, όπως η σημερινή, ενισχύουν τη συλλογική μας ικανότητα να προσεγγίσουμε την τεχνολογία με ωριμότητα και διορατικότητα, καλλιεργώντας στους νέους τα εφόδια που χρειάζονται για να γίνουν όχι απλοί χρήστες, αλλά συνδιαμορφωτές του πολιτιστικού τοπίου του αύριο. Με τέτοιες πρωτοβουλίες, η Ελλάδα μπορεί να οικοδομήσει ένα πολιτιστικό μέλλον, όπου η ΤΝ θα υπηρετεί τον άνθρωπο, την παιδεία και τις αξίες μας, χωρίς να υπονομεύει την αυθεντικότητα και το βάθος της πολιτιστικής εμπειρίας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω τις θερμότερες ευχαριστίες μου στο Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» και, προσωπικά, στον Σταύρο Μπένο για την έμπνευση, την αφοσίωση και το αδιάλειπτο έργο τους. Η συμβολή τους δεν ενισχύει μόνο τον Πολιτισμό μας, αλλά δημιουργεί γέφυρες προς το μέλλον – ένα μέλλον που θέλουμε να οικοδομήσουμε όλοι μαζί.
Σας ευχαριστώ».
