Άνθρωποι με ζεστή καρδιά, δεκάδες αρχοντικά του 19ου, ιστορία χιλιετιών και μία από τις πιο επιβλητικές λίμνες της Ελλάδας, η Παμβωτίδα, στην οποία καθρεφτίζονται τα βουνά της Ηπείρου, συνθέτουν την πανέμορφη πόλη των Ιωαννίνων, που αυτήν την εποχή συνδυάζει φύση και ιστορία σε ένα ανεπανάληπτο χειμερινό φόντο.
Οδοιπορικό του parapolitika.gr στα Γιάννενα
Η πρωτεύουσα της Ηπείρου των 65.000 κατοίκων, των 30.000 φοιτητών, η πόλη της αργυροχοΐας, είναι σήμερα ένας προορισμός που χαιδεϋει τρυφερά τα όνειρά σου για ένα ταξίδι εξερεύνησης ολόκληρης της Ηπείρου (Άρτα, Μέτσοβο, Ζαγόρι,Τζουμέρκα, Πάργα, Σύβοτα, Πρέβεζα, Ηγουμενίτσα, Πίνδος). Μια μείξη μεσαιωνικών, βυζαντινών και ανατολίτικων στοιχείων που θα σε εγκλωβίσουν στην ιστορία τους.
Το parapolitika.gr έκανε μια πολιτιστική, γαστρονομική περιήγηση στα Γιάννενα, σημειώνοντας όλα όσα μπορείς να δεις, αλλά και να γευτείς μέσα σε ένα μόνο τριήμερο. Το μυστικό είναι να έχεις κατά νου ότι η πόλη αυτή είναι ένας επιβλητικός προορισμός γεμάτος ιστορία και θρησκευτική κατάνυξη, βουτηγμένος σε πανέμορφη φύση. Εκεί όπου συναντώνται τα στοιχεία της παράδοσης, με τα άχρονα σημάδια της οθωμανικής αυτοκρατορίας -τα τζαμιά και το τέμενος-, το ακατέργαστο φυσικό τοπίο με την επιβλητική και χιονισμένη Πίνδο, αλλά και τη λίμνη, τα νερά της οποίας λένε τα δικά τους μυστικά.
Αρχοντικό Κωνσταντίνου Φρότζου
Αν θέλετε να δείτε ένα πολύ χαρακτηριστικό δείγμα των αρχοντικών σπιτιών στα Γιάννενα, τότε πρέπει να επισκεφτείτε οπωσδήποτε την Οικία του βουλευτή (το 1956 με την ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή) και μετέπειτα δήμαρχου Ιωαννίνων (1978-1980) Κωνσταντίνου Φρότζου που σχεδίασε ο ίδιος το 1938. Ο Κωνσταντίνος Φρόντζος ήταν μια από τις σημαντικότερες ηπειρωτικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα και ο ιδρυτής της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών.
Μπαίνοντας μέσα αισθάνεσαι αμέσως την ενέργεια της εποχής του ’40. Θαυμάζεις παντού τόσο τις ιδιαιτερότητες του κτηρίου, όσο και τις εξαιρετικές συλλογές και τα ιστορικά κειμήλια σε ένα κτήριο διώροφο με έντονα τα στοιχεία της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής, με οθωμανικές επιρροές, συνδυασμένα με αυτά της τοπικής παράδοσης. Το κτήριο, που πρόσφατα ανακαινίστηκε πλήρως με χορηγία που ενέκρινε η Βουλή των Ελλήνων προς το Ιδρυμα Μελετών Ιονίου και Αδριατικού Χώρου (ΙΜΙΑΧ), στο οποίο ανήκει το οίκημα, έχει την μορφή μουσείου με στόχο πολύ σύντομα να καταστεί προσβάσιμο στο κοινό. Με την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης (Δεκέμβριος 2023) με τον Δήμο Ιωαννιτών, πρόκειται να λειτουργεί ως σύγχρονο πολιτιστικό κέντρο.
Καστροπολιτεία
Το Κάστρο των Ιωαννίνων αποτελεί το αρχαιότερο βυζαντινό κάστρο της ελληνικής επικράτειας, με αδιάκοπη ιστορία καθώς είναι ένα από τα ελάχιστα κάστρα στην Ελλάδα που εξακολουθεί να κατοικείται μέχρι σήμερα σε έκταση περίπου 200 στρεμμάτων. Είναι σημείο αναφοράς της πόλης, καθώς μπαίνοντας εκεί ο επισκέπτης αμέσως μεταφέρεται σε άλλες εποχές, τότε που στο μέρος εκείνο ζούσαν σπουδαίοι οπλαρχηγοί με το άλογο τους.
Εκεί βρίσκεται το Ιτς Καλέ (εσωτερικό κάστρο) που ήταν η κύρια κατοικία του Αλή Πασά, το οποίο από το 1995 στεγάζει το Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων. Δίπλα στο μουσείο, στο ανατολικότερο και ψηλότερο τμήμα της ακρόπολης, βρίσκεται το Τζαμί Φετιγιέ με τον τάφο του Αλή Πασά και μιας συζύγου του, καλυμμένο από σιδερένιο πλέγμα. Στην καστροπολιτεία θα δείτε ακόμα το Τζαμί του Ασλάν Πασά (1618) που σήμερα φιλοξενεί το Δημοτικό Εθνογραφικό Μουσείο Ιωαννίνων, τον μεσαιωνικό πύργο, το Μουσείο «Φώτη Ραπακούση» και τον Mεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο). Ακόμα, εκεί θα περιηγηθείτε στην πυριτιδαποθήκη, στο εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων και στο Θησαυροφυλάκιο με τη βυζαντινή συλλογή αργυροχοΐας.
Μέσα στην Κστροπολιτεία δεσπόζει και η Εβραϊκή συναγωγή, ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια της πόλης, και το μεγαλύτερο και παλαιότερο ανάλογο κτήριο στη χώρα μας, που μαζί με άλλα μαρτυρούν το πολυπολιτισμικό παρελθόν των Ιωαννίνων. Στους τοίχους υπάρχουν σε μαρμάρινες πλάκες τα ονόματα των 1832 Εβραίων, που πέθαναν στο Άουσβιτς από τους ναζί, ανάμεσά τους και 651 παιδιά. Στη Συναγωγή που είναι ένας επισκέψιμος ιστορικός χώρος ανοιχτός σε όλους μπορείς να θαυμάσεις τα εντυπωσιακά, θρησκευτικά κειμήλια και να νιώσεις τον πόνο που κάποτε έλουζε αυτούς τους ανθρώπους για την τραγική τους μοίρα. Η εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων άκμασε στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν η πόλη βρισκόταν υπό την εξουσία του Αλή Πασά (1788-1822), ενώ τον 20ο αιώνα έφτασε έως και τα 4.000 μέλη. Σήμερα στα Γιάννενα ζουν μόνο 50 Εβραίοι, στην περιοχή της παλιάς εβραϊκής συνοικίας. Όμως υπάρχει ακόμη και σήμερα το «Παλιό Συναγώι», Καχάλ Καντόσς Γιασσάν, που λειτουργεί με μετάκληση ραββίνου κατά τις εορτές. Εκεί η Αλέγρα Μάτσα, γενική γραμματέας της Ισραηλιτικής Κοινότητας μπορεί να σας πει περισσότερα με λόγια που θα «ακουμπήσουν» την καρδιά σας.
Μουσείο Αργυροτεχνίας- Καστροπολιτεία
Η γιαννιώτικη ασημουργία είναι ξακουστή με το ασήμι να δουλεύεται στα Ιωάννινα από τα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με σκοπό την παραγωγή αντικειμένων μοναδικής τέχνης. Το 2020 το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) ίδρυσε και εγκαινίασε μέσα στην Καστροπολιτεία των Ιωαννίνων το Μουσείο Αργυροτεχνίας, ένα πρότυπο μουσείο συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, καθώς είναι ένα ιδιωτικό μουσείο αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Πραγματεύεται την τεχνολογία της αργυροχοΐας κατά την προβιομηχανική περίοδο, αλλά ταυτόχρονα εστιάζει και στην ιστορία της αργυροχοΐας στην περιοχή της Ηπείρου.
Χρονικά, η έκθεση αναφέρεται κατά βάση στη Μεταβυζαντινή περίοδο, από τον 15ο αιώνα και έπειτα, χωρίς ωστόσο να λείπουν και αναφορές στο απώτερο παρελθόν, καθώς η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των ασημικών ανάγεται συχνά σε πολύ παλαιότερες περιόδους. Εκεί θα απολαύστε την καθοδήγηση της Καλλιρόης Φωτίου, που θα σας μιλήσει για την ιστορία, την τεχνολογία και τον κοινωνικό ρόλο της ηπειρώτικης αργυροτεχνίας με αναφορές στην ιστορία της τέχνης.
Μέκειο Οικοτροφείο Ιωαννίνων
Ιστορικό και επιβλητικό είναι το Μέκειο Οικοτροφείο Ιωαννίνων από όπου πέρασαν χιλιάδες γυναίκες από την πόλη και από τα χωριά των Ιωαννίνων τα παλαιότερα χρόνια μαθαίνοντας την τέχνη της υφαντικής, της κεντητικής και της πλεκτικής για να επιβιώσουν. Το οικοτροφείο δεν λειτουργεί από τη δεκαετία του ’80 και μετά, όμως μαθήματα κοπτικής και ραπτικής γίνονται ακόμα. Πρόσφατα η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη επισκέφθηκε τη Δομή Κατάρτισης Υφαντικής, που φιλοξενείται στο Μέκειο Οικοτροφείο Ιωαννίνων, όπου συνομίλησε με εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, είδε τα έργα τους και ενημερώθηκε για την πορεία των μαθημάτων και των εργαστηρίων. Η επίσκεψη της εκεί έγινε στο πλαίσιο της ημερίδας, στην οποία παρουσιάστηκαν το Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανασύσταση και Ανάπτυξη της Ελληνικής Χειροτεχνίας, το Πιλοτικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα των Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. των τριών Πανεπιστημίων (Θεσσαλίας, Δυτικής Αττικής και Δυτικής Μακεδονίας) για την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχετικών με τη χειροτεχνία, καθώς και η διαχρονική αναπτυξιακή δυναμική της χειροτεχνίας και ο ρόλος της στη σύγχρονη δημιουργική οικονομία.
Η γαστρονομία των Ιωαννίνων
Στα Γιάννενα θα φας ίσως μερικά από τα πιο νόστιμα φαγητά που έχεις δοκιμάσει στη ζωή σου, γιατί αν γευτείς προβατίνα σαγανάκι με φέτα και ρίγανη, τραχανότο με απάκι, άγρια μανιτάρια Ζαγορίου και στο τελείωμα αρμενοβίλ στην Φρόντζου Πολιτεία θα βρεθείς στα ουράνια! Άσε που αν μπλεχτείς με τις γιαννιώτικες πίτες δεν θα ξεκολλήσεις ποτέ, όπως γίνεται για παράδειγμα στο Erectus, που η κ. Σούλα σου φτιάχνει χορτόπιτα εκεί επι τόπου μέσα σε γάστρα. Τα λόγια είναι περιττά και για το οικογενειακό ταβερνάκι που βρίσκεται δίπλα στη λίμνη και σερβίρει τραγανά βατραχοπόδαρα, πέστροφα ψητή και σιροπιαστή σοκολατένια πάστα, αλλά και για τα γιουβαρλάκια κοτόπουλου στο Θαμών.
Στα Γιάννενα θα σε χαλαρώσουν οι μυρωδιές στους δρόμους της πόλης, από το ψήσιμο στους φούρνους και τα ζαχαροπλαστεία των παραδοσιακών γλυκών και λιχουδιών του τόπου. Θα φάτε μανούρι τέτοιο που δεν έχετε ξαναφάει από φρέσκο αιγοπρόβειο γάλα και τυρί καπνιστό μετσοβόνε ονειρικό που υπογράφει σιωπηλά το προφίλ μιας πόλης με αυθεντική ταυτότητα, ζωντανό πολιτισμό, ιδιαίτερη γαστρονομία και υψηλής ποιότητας εμπειρίες. Μια από αυτές είναι να ακούσετε κάποια από τις ηπειρώτικές κομπανίες που ερμηνεύουν πασίγνωστα ηπειρώτικα τραγούδια και να βρείτε ένα στέκι για να γευτείτε τα δεκάδες κρασιά της πόλης όπως απολαύσαμε εμείς στην Κάβα 800, μια βραδιά ηπειρώτικης οινογνωσίας με ντεμπίνα, βλάχικο, ξινόμαυρο και πολλά άλλα κρασιά από τους αμπελώνες της Πίνδου.
Ιερά Μονή Δουραχάνης
Σε ένα ταξίδι σας στα Γιάννενα, αυτό που θα γεμίσει περισσότερο την ψυχή σας και θα σας μετατοπίσει σίγουρα προς την γαλήνη είναι μια επίσκεψη στην Ιερά Μονή Δουραχάνης, την οποία μην παραλείψετε για κανένα λόγο. Εκεί θα σας περιμένει, όπως όλον το κόσμο, η Ηγουμένη, μια χαμογελαστή γυναίκα που έχει αφιερώσει τη ζωή της στο μεγάλωμα των ορφανών παιδιών του Ορφανοτροφείου που βρίσκεται ακριβώς πλάι στη Μονή. Στο αρχονταρίκι με το τζάκι θα σας κεράσει ραβανί παραδοσιακό που φτιάχνουν εθελόντριες, μηλόπιτα και καφεδάκι ελληνικό και θα σας μιλήσει για τα σημαντικά της ζωής. Ακούσματα που στους ανθρώπους της πόλης φαίνονται μακρινά, ξένα. Λόγια ουσίας του Θεού, γεμάτα αγάπη και συγχώρεση. Κυρίως λόγια που σου κινούν τα δάκρυα από το πιο βαθύ σημείο της ψυχής σου δημιουργώντας σου μια ανακούφιση. Σαν ένα χέρι στήριξης, μια αγκαλιά. Η Μονή Δουραχάνης είναι για τα Γιάννενα ένα κορυφαίο σημείο αναφοράς, καθώς με το έργο που επιτελεί εδώ και πολλές δεκαετίες τόσο με το Ορφανοτοφείο, όσο και με το Γεροκομείο, αποτελεί ένα αθόρυβο, αλλά πολύ σημαντικό στήριγμα ολόκληρης της Ηπείρου.
Νησί- Μουσείο Αλή Πασά
Στο πανέμορφο Νησί των Ιωαννίνων πηγαίνεις με βαρκούλες μικρές των έξι ατόμων, επιπλέοντας για 4 λεπτά στα νερά της ονειρικής Λίμνης Παμβωτίδας. Εκεί θα δεις την ιστορική Μονή Φιλανθρωπινών, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του 16ου αιώνα. Θα δεις και τραπεζάκια έξω σε ταβερνούλες, που σε περιμένουν να σου σερβίρουν τοπικά εδέσματα. Αν περπατήσεις λίγο, θα φτάσεις στο Μουσείο του Αλή Πασά, στο οποίο δίπλα βρίσκεται και το σεράι του (αρχοντικό σπίτι), στις σκάλες του οποίου σφαγιάστηκε από Οθωμανούς το 1822. Στο μουσείο και στο σεράι του Αλή Πασα θα πας πίσω στο χρόνο και θα αισθανθείς τη βία ενός ανθρώπου που διαφέντεψε τα Γιάννενα για σαράντα περίπου χρόνια, κάνοντας φρικαλεότητες για τα γρόσια και την εξουσία.
Εκεί θα δεις τα φοβερά όπλα του, την μοναδική πορσελάνινη συλλογή του, αλλά και την αποκρουστική αναπαράσταση του πνιγμού της Κυρας Φροσύνης μαζί με άλλες 17 γυναίκες στη λίμνη, γεγονός που τραγουδήθηκε σε δημοτικά τραγούδια, έγινε όπερα, μυθιστόρημα και ταινία. Θα δεις ακόμα εκπληκτικά έργα τέχνης της Ηπειρώτικης ασημουργίας: κοσμήματα, χρηστικά αντικείμενα, κεραμικά από τον 17ο εώς τις αρχές του 20ου αιώνα, παραδοσιακές φορεσιές της Ηπείρου, έργα ζωγραφικής, λιθογραφίες. Στις προθήκες του μουσείου βρίσκονται και το περίφημο χρυσοποίκιλτο καριοφίλι του Αλή Πασά, το ασημένιο ξιφίδιο του εθνικού ευεργέτη Απόστολου Αρσάκη, το αυθεντικό τσιμπούκι του Αλή Πασά μήκους 1,62 μ., και η αυθεντική μεταξωτή φορεσιά της Κυρα-Βασιλικής, τα οποία έχει συλλέξει με δική του προσωπική εργασία ο γνωστός γιαννιώτης συλλέκτης κ. Φώτης Ραπακούσης, ο οποίος έχει ιδρύσει και το μουσείο.
Στη συνέχεια θα αλλάξεις ατμόσφαιρα αν συνεχίσεις τη βόλτα σου στα καλντερίμια του Νησιού και πέσεις πάνω στο παραδοσιακό εργαστήριο μπακλαβά του Γυναικείου Συνεταιρισμού. Εκεί θα πάρεις σίγουρα λικέρ κεράσι και λικέρ κανέλα και θα απολαύσεις όλα τον πιο σιροπιαστό μπακλβά που έχεις ονειρευτείς.
Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων Παύλου Βρέλλη
Το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων Παύλου Βρέλλη δεν είναι απλά ένα μουσείο, στο οποίο θα περιηγηθείς ανάμεσα στις προθήκες του. Είναι μια ανάγλυφη ανάγνωση της ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και της νεότερης ιστορίας με αρχή, μέση και τέλος, που δημιούργησε ο γλύπτης Παύλος Βρέλλης θέλοντας να υποστηρίξει την άποψη ότι η ιστορία εμπεδώνεται καλύτερα αν την βλέπεις μπροστά σου με ολοζώντανες αναπαραστάσεις, παρά αν την διαβάζεις σε ένα βιβλίο. Το κτίριο έχει μορφή Ηπειρωτικής αστικής φρουριακής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα.
Μπαίνοντας σε υποδέχονται τα δύο παιδιά του Παύλου Βρέλλη, Κώστας και Άννα, με μια ζεστή χειραψία που δίνει τη σκυτάλη σε μια υπέροχη ξενάγηση στα σκοτεινά μέρη, σαν μια σπηλιά, του υπογείου. Εκεί ο πρωτοπόρος γλύπτης δημιούργησε μεταξύ του 1983 και του 1995 αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων από διάφορες περιοχές της Ελλάδας με χώρους και ανθρώπους σε φυσικό μέγεθος, για να βοηθήσει τον θεατή να βιώσει γεγονότα του παρελθόντος.
Έτσι ο επισκέπτης μπορεί να δει περίπου 150 κέρινα ομοιώματα και 36 ιστορικά θέματα (Κρυφό σχολειό, Φιλική Εταιρεία, Η σφαγή του Αλή Πασά, Μακεδονικός Αγώνας, Οι γυναίκες της Πίνδου, Μάχη της Κρήτης κ.α). Η αποτύπωση με κερί των ηρώων της επανάστασης του 1821 είναι τόσο εκπληκτική, όσο είναι και η αποτύπωση των συναισθημάτων που φέρουν πάνω τους τα ομοιώματα (πόνο, θλίψη, αγωνία, αποφασιστικότητα, απόγνωση). Ο φωτισμός των σκοτεινών δωματίων με τα κέρινα ομοιώματα είναι τοποθετημένος έτσι ώστε ο επισκέπτης να βλέπει ακριβώς την έκφραση των προσώπων μέσα στη σπηλιά. Μην το χάσετε, καθώς είναι ένα μουσείο εξολοκλήρου φτιαγμένο από έναν και μόνο άνθρωπο με πολύ πάθος.
Με λίγα λόγια στα Γιάννενα θα βιώσετε μια ολοκληρωμένη πολιτιστική, θρησκευτική και γευστική εμπειρία, που θα σας αφήσει μοναδικές αναμνήσεις.
Ευχαριστούμε το ξενοδοχείο Du Lac για τη ζεστή φιλοξενεία του και την ιδιοκτήτριά του κ. Μαίρη Νιτσιάκου, που από το 1998 διατηρεί ένα συγκρότημα 5 αστέρων με θέα τη λίμνη Παμβώτιδα και τα γύρω βουνά, που προσφέρει ζεστασιά και χαλάρωση στον επισκέπτη.
Ευχαριστούμε τον Δήμο Ιωαννίνων και τον Δήμαρχο κ. Θωμά Μπέγκα για την οργάνωση και υποστήριξη της δημοσιογραφικής αποστολής.
En
