Οι εξέδρες θυμίζουν πεδίο μάχης. Προσφιλής μεν έκφραση για να περιγραφούν επεισοδιακές εικόνες στα γήπεδα, ατυχής δε αν αναλογιστούμε ότι βασικό συστατικό του πολεμικού σκηνικού είναι απαγορευμένο στον πόλεμο.

Ο λόγος για τα δακρυγόνα που με βάση τη Σύμβαση για την κατάργηση των Χημικών Όπλων (ΣΧΟ), που υπέγραψε και η Ελλάδα στο Παρίσι στις 13 Ιανουαρίου 1993, η χρήση τους απαγορεύεται σε πεδίο μάχης. Για να μην προκύψουν παρερμηνείες, επιτρέπεται κανονικά και με τον νόμο σε άλλους χώρους, όπως για παράδειγμα στα γήπεδα. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επιτρέπεται, αλλά είναι άκρως επικίνδυνη για κάποιες κατηγορίες ανθρώπων, όπως είναι οι ασθματικοί, οι καρδιοπαθείς και οι υπερτασικοί. Στην ίδια κατηγορία συμπεριλαμβάνονται και τα παιδιά. Όχι ότι στους υπόλοιπους κάνουν καλό, αλλά θα τους στείλουν πιο δύσκολα στο νοσοκομείο.

Η εφημερίδα «Απογευματινή» φιλοξενεί στο φύλλο της Τετάρτης 7 Δεκεμβρίου, μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξη του επί σειρά ετών διευθυντή της Πνευμονολογικής Κλινικής στον «Ευαγγελισμό», Γιώργο Μπουλμπασάκο, ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Τα δαρυγόνα επηρεάζουν μεταξύ άλλων τους αναπνευστικούς ασθενείς και τους καρδιοπαθείς, καθώς δημιουργούν έντονο αίσθημα δυσφορίας και φυσικά δύσπνοια. Για αυτό και συνίσταται τάχιστα η απομάκρυνση από έναν χώρο στον οποίο έχει γίνει ρίψη τέτοιων χημικών ουσιών».

 

“Ακόμη και τα καπνογόνα μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα σε έναν φίλαθλο”

 

Σύμφωνα με τον κ. Μπουλμπασάκο, άπαντες κινδυνεύουν, αλλά κυρίως όσοι έχουν προβλήματα υγείας: «Είναι επικίνδυνα τα ασφυκτικά φαινόμενα. Όσοι πάσχουν από ισχαιμία του μυοκαρδίου, οι άνθρωποι με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και αρκετοί ακόμα ασθενείς δεν πρέπει να βιώνουν τέτοιες καταστάσεις. Στους ασθενείς που πάσχουν από χρόνια ασθματική βρογχίτιδα μπορεί να προκληθεί κρίση άσθματος». «Ισχαιμικό επεισόδιο» Τα ίδια προβλήματα μπορεί να προκληθούν και από τη χρήση καπνογόνων.

«Μπορεί να έχουμε τις ίδιες επιπτώσεις σε αυτή την κατηγορία των ασθενών. Οτιδήποτε ερεθίζει τους αναπνευστικούς βλεννογόνους μπορεί να προκαλέσει κρίση και να δράσει σαν σπίθα για ένα ισχαιμικό επεισόδιο», τόνισε ο κ. Μπουλμπασάκος.

Αναφερόμενος στους ανήλικους και στα περιβόητα ληγμένα δακρυγόνα, για τα οποία κατά καιρούς γίνεται λόγος, πρόσθεσε: «Φυσικά και υπάρχει μεγάλο πρόβλημα για τους ανήλικους. Φανταστείτε ότι στα μικρά παιδιά υπάρχει μεγάλο πρόβλημα όταν είναι έντονο το νέφος από την καύση ξύλων στα τζάκια. Πόσω μάλλον από δακρυγόνα. Όσον αφορά τα ληγμένα, το θέμα είναι ότι δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι χημικές ενώσεις δημιουργούνται και κατ’ επέκταση τα προβλήματα που μπορεί να προκληθούν».

 

“H δηλητηρίαση που μπορεί να προκαλέσει πανικό σε έναν άνθρωπο”

 

Η ευαισθησία στα δακρυγόνα διαφέρει από άτομο σε άτομο αλλά και από ουσία σε ουσία. Τα δακρυγόνα παίρνουν την ονομασία τους από τα στοιχεία που περιέχουν. Έτσι, έχουμε δακρυγόνα CN (Chloroacetophenone), CS (Orthochlorobenzalmalononitri le), CR (Dibenzo-1, 4-oxazephine), OC (Oleoresin Capsicum), CN/CS, CN/OC και CS/OC. Το CS (Orthochlorobenzal malononitrile) είναι πλέον το πιο ευρέως διαδεδομένο και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα όσα αναφέρονται για αυτό στο εγχειρίδιο χημείας του γερμανικού στρατού:

«Προκαλεί έντονο ερεθισμό στα μάτια και τα ανώτερα αναπνευστικά όργανα. Μέσα σε δευτερόλεπτα δημιουργούνται έντονο κάψιμο, πόνος και φλεγμονή. Συνήθως η επίδραση στις αναπνευστικές οδούς οδηγεί σε ανικανότητα αντίδρασης. Όταν η δηλητηρίαση είναι πιο έντονη, προκαλείται πανικός, ο οποίος επιτείνει τα συμπτώματα και το άτομο δεν είναι ικανό ούτε να εισπνεύσει ούτε να εκπνεύσει. Η έκθεση του ατόμου σε υψηλές συγκεντρώσεις CS προκαλεί ερύθημα και φουσκάλες». Όσον αφορά το OC (Oleoresin Capsicum), είναι ευρέως γνωστό ως σπρέι πιπεριού και είναι αυτό που χρησιμοποιείται μαζικά από το FBI. Είναι φυσική ουσία και εξάγεται από τις πιπεριές καγιέν (εξού και το όνομά του). Κατά την εκτόξευσή του δεν εξατμίζεται όπως τα παραπάνω στοιχεία, για αυτό και απαιτείται άμεση επαφή με τα ευαίσθητα σημεία και τις βλεννογόνους του ατόμου για να είναι αποτελεσματικό.

 

Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Κατεχάκης και η πρώτη ρίψη δακρυγόνων στην Ελλάδα


Τα δακρυγόνα συμπληρώνουν 110 χρόνια ζωής, καθώς ιστορικά εντοπίζονται για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1914 ως δημιούργημα του γαλλικού στρατού. Χρησιμοποιήθηκαν στις λεγόμενες Μάχες των Συνόρων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν μια σειρά μαχών που έγιναν κυρίως στα γαλλικά σύνορα και έμειναν στην ιστορία για τη σκληρότητά τους. Περίπου 1.500.000 άνδρες πήραν μέρος στις μάχες αυτές που κράτησαν για έναν μήνα με περίπου 350.000 νεκρούς, τραυματίες και αγνοούμενους. Τα γαλλικά στρατεύματα εκτόξευαν βολίδες δακρυγόνων στα χαρακώματα των Γερμανών, τρέποντας τους στρατιώτες σε φυγή και μετατρέποντάς τους τις περισσότερες φορές σε εύκολους στόχους.

Την κατασκευή τους είχαν αναλάβει Γάλλοι χημικοί, ξεπερνώντας με το δημιούργημά τους τούς περιορισμούς της Σύμβασης της Χάγης του 1899 σχετικά με τα «βλήματα δηλητηριωδών αερίων», η οποία ανέφερε ότι σε κάθε πόλεμο μεταξύ υπογραφόντων δυνάμεων αυτές θα απέχουν από τη χρήση βλημάτων «που έχουν ως μοναδικό στόχο τη διάχυση ασφυξιακών ή επιβλαβών αερίων». Η σύμβαση είχε επικυρωθεί από όλες τις μεγάλες δυνάμεις, ανάμεσά τους και η Γαλλία, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στην Ελλάδα τα πρώτα δακρυγόνα δειγμάτισαν ξένες εταιρείες τον Ιούνιο του 1931 στο τότε Κέντρο Χημικού Πολέμου, όταν υπουργός Στρατιωτικών ήταν ο Γεώργιος Κατεχάκης. Η πρώτη παραγγελία έφτασε στα χέρια της Αστυνομίας δύο χρόνια αργότερα και χρησιμοποιήθηκε αμέσως, καθώς θεωρήθηκε ότι τα δακρυγόνα δεν προκαλούσαν τραυματισμό, σε αντίθεση με τα κλομπ.