Προτεραιότητα του Μπάιντεν είναι να κερδίσει το φθινόπωρο τις κρίσιµες ενδιάµεσες εκλογές για το Κογκρέσο. Για να τις κερδίσει, πρέπει να ρίξει τις τιµές των καυσίµων, που σήµερα καταγράφουν ρεκόρ. Η στρατηγική των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, όπως προκύπτει, δεν έχει αποδώσει το επιζητούµενο αποτέλεσµα. Η εκτίµηση ότι οι κυρώσεις ως στρατηγικό εργαλείο θα αποτύχουν επιβεβαιώνεται από τα πρώτα στοιχεία, που δείχνουν ότι η Ρωσία µε µειωµένες εξαγωγές εισπράττει διπλάσια έσοδα λόγω της µεγάλης αύξησης των τιµών.

Ετσι, ο Μπάιντεν έβγαλε από το µανίκι του τον άσο που λέγεται NOPEC. Οµως πρόκειται για αυτοκαταστροφική πράξη, µακροπρόθεσµα. Το NOPEC είναι νοµοσχέδιο κατά των καρτέλ στο πετρέλαιο. Προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων «No Oil Producing & Exporting Cartel». Το νοµοσχέδιο στρέφεται κατά του OPEC και µε το λογοπαίγνιο NO-OPEC δείχνει ξεκάθαρα τον στόχο! Οι απανταχού καταναλωτές, που δεν συµπαθούν τον OPEC, θα το θεωρήσουν θετική κίνηση. Εντούτοις, τα πράγµατα δεν είναι όπως φαίνονται, ειδικά όταν µιλάµε για την αγορά ενέργειας. Το νοµοσχέδιο αυτό µετρά σχεδόν 23 χρόνια ζωής και είναι η 17η φορά που επανέρχεται, αφού δεν είχε ποτέ ψηφιστεί!

Για πρώτη φορά εισήχθη το 2000 από τον γερουσιαστή των ∆ηµοκρατικών Χερµπ Κολ του Γουαϊόµινγκ και υποστηρίχτηκε διακοµµατικά. Πρόκειται για επικαιροποίηση ενός αντιµονοπωλιακού νόµου των ΗΠΑ, ηλικίας 130 ετών (Sherman Antitrust), που είχε ψηφιστεί για να διαλύσει το µονοπώλιο του John Rockfeller στο πετρέλαιο! To NOPEC επιτρέπει στο αµερικανικό υπουργείο ∆ικαιοσύνης να καταθέτει αγωγές κατά Αράβων και Ρώσων και να διεκδικεί αποζηµιώσεις, εάν θεωρεί ότι κάποιος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου χειραγωγεί τις τιµές εις βάρος των ΗΠΑ. Θα δικάζονται, λοιπόν, πρόσωπα και εταιρείες όχι µε βάση τους νόµους των κρατών όπου δραστηριοποιούνται ή τους κανόνες του διεθνούς εµπορίου, αλλά µε βάση νόµο των ΗΠΑ.Εάν, π.χ., η κρατική Saudi Aramco δεν παραβαίνει τους νόµους της Σαουδικής Αραβίας, θα κάθεται στο σκαµνί γιατί ένας Αµερικανός εισαγγελέας θα θεωρήσει ότι παραβαίνει τους νόµους των ΗΠΑ! Και θα µπορεί να καταδικαστεί σε υπέρογκα πρόστιµα!

Ο Μπάιντεν, ως γερουσιαστής παλιότερα, υποστήριζε το νοµοσχέδιο NOPEC, όπως και ο Τραµπ. Οµως, οι κυβερνήσεις Οµπάµα, αλλά και ο Τραµπ δεν το έκαναν ποτέ νόµο. Το 2007 είχε φτάσει στο Κογκρέσο και είχε εγκριθεί µε πλειοψηφία, αλλά στις ΗΠΑ, για να γίνει ένα νοµοσχέδιο νόµος, αφού περάσει από τις αρµόδιες επιτροπές και ψηφιστεί από Βουλή και Γερουσία, πρέπει να υπογραφεί και από τον πρόεδρο, ο οποίος διατηρεί δικαίωµα βέτο. Ως υποψήφιος, ο Τραµπ ανέβαζε προεκλογικά ένθερµα σχόλια στο Twitter υπέρ του NOPEC, αλλά επί προεδρίας του ουδέποτε το νοµοσχέδιο έφτασε στο Κογκρέσο για έγκριση! Ετσι, το NOPEC είναι για 23 χρόνια φάντασµα, επειδή υπάρχει ισχυρή αντίδραση από το πανίσχυρο Αµερικανικό Ινστιτούτο Πετρελαίου (API). Εξίσου σφοδρά αντιδρά και το Εµπορικό Επιµελητήριο των ΗΠΑ.

Το API πιέζει να µην αναµειχθούν τα δικαστήρια στην αγορά ενέργειας, η οποία αυτορρυθµίζεται από τη σύγκρουση των τεκτονικών πλακών της γεωπολιτικής και του εµπορίου. Θεωρεί ότι η εµπλοκή των αµερικανικών δικαστηρίων θα καταστρέψει και την αµερικανική αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το Επιµελητήριο αντιδρά, γιατί τα 3.000.000 µέλη του φοβούνται αντίποινα των κρατών που θα υποστούν πιέσεις από το NOPEC. Εάν γίνει νόµος το NOPEC, θα λειτουργήσει σαν πυρηνική βόµβα. Ενας Aµερικανός δικαστής θα µπορεί να ισοπεδώνει όποια διεθνή εταιρεία θέλει! Αυτό προκαλεί δυσανεξία στην αγορά, διότι συνιστά ωµή διεθνή παρέµβαση, που κανείς δεν έχει σκεφτεί.

Ο οποιοσδήποτε δικαστής θα µπορούσε να ρίξει την «πυρηνική βόµβα» όχι µόνο στον Κόλπο, αλλά και σε πολιτεία των ΗΠΑ! Αυτός είναι ουσιαστικά ο λόγος για τον οποίο το NOPEC δεν έγινε νόµος. Μια καταδίκη, π.χ., της Aramco, δηλαδή της Σαουδικής Αραβίας, θα καταστρέψει επενδύσεις εκατοντάδων δισ. που έχουν στις ΗΠΑ (διυλιστήρια κ.λπ.). Αλλά µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για άσκηση πίεσης κατά ευρωπαϊκών πετρελαϊκών γιγάντων (όπως π.χ. η BP), που είναι εισηγµένοι στο αµερικανικό χρηµατιστήριο (µε εκατοµµύρια πολίτες κατόχους µετοχών). Οι ΗΠΑ, που επαίρονται ότι είναι η «γη των ελευθέρων» και έχουν ουσιαστικά δηµιουργήσει την «ελεύθερη αγορά», εάν κάνουν νόµο το NOPEC, θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου και βέβαια θα προκαλέσουν εµπορικά αντίποινα από άλλες χώρες.

Για παράδειγµα, το σχιστολιθικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο (fracking) σε κάποιες χώρες είναι παράνοµο. ∆εδοµένου ότι αναµφισβήτητα επιβαρύνει το περιβάλλον, µπορεί να κηρυχθεί παράνοµο και από άλλες χώρες-πελάτες των ΗΠΑ, οι οποίες από το 2014 έως σήµερα αύξησαν κατά 500% την παραγωγή υδρογονανθράκων (µέσω του σχιστολιθικού) και έγιναν πρώτος εξαγωγέας διεθνώς. Το NOPEC έχει αποδείξει ότι όλα αυτά τα χρόνια λειτουργεί σαν «µπαµπούλας» για τον ΟPEC. Αυτό συνέβη και τη ∆ευτέρα. Στο άκουσµα και µόνο της λέξης NOPEC οι Σαουδάραβες για πρώτη φορά σε τέσσερις µήνες µείωσαν την τιµή του βαρελιού κατά 5 δολάρια. Εκανε, λοιπόν, και πάλι τη δουλειά του. Με δεδοµένο ότι οι συναλλαγές γίνονται µε δολάριο και σε συνδυασµό µε τις συναλλαγές που προωθεί η Κίνα µε γουάν και η Ρωσία µε ρούβλι, έχουν αυξήσει τις γεωπολιτικές εντάσεις.

Αν λοιπόν το NOPEC γίνει νόµος, τα κράτη του Κόλπου και οι υπόλοιπες πετρελαιοπαραγωγές χώρες, φοβούµενοι ότι ένας δικαστής µπορεί να δεσµεύσει περιουσιακά τους στοιχεία στις ΗΠΑ, θα αµφισβητήσουν το δολάριο ως νόµισµα των διεθνών συναλλαγών ενέργειας και θα στραφούν σε κινήσεις αντίστοιχες της Ρωσίας και της Κίνας. Μπορεί, π.χ. η σύνδεση του σαουδαραβικού νοµίσµατος (ριάλ) µε το δολάριο να ωφελεί τους Σαουδάραβες, αλλά ο νόµος NOPEC θα τους σπρώξει στην αγκαλιά του κινεζικού γουάν. Αλλωστε, η δηµιουργία ενός «πετρογουάν», δηλαδή η σύνδεση των εξαγωγών πετρελαίου από τον Κόλπο µε το κινεζικό νόµισµα σε σταθερή ισοτιµία, έχει βάση λόγω του µεγάλου όγκου των συναλλαγών, που αυξάνονται διαρκώς! Ετσι, οι συζητήσεις για το «πετρογουάν» έχουν αρχίσει να αποκτούν µεγαλύτερο βάθος και δυναµική. Το NOPEC χρησιµοποιείται σαν πολιορκητικός κριός των ΗΠΑ κατά του OPEC.

Στην πραγµατικότητα, η αγορά στις ΗΠΑ δεν το θέλει. ∆εν της αρέσουν µικρότερες παρεµβάσεις του Μπάιντεν, όπως η εισαγωγή στην αγορά πετρελαίου από τα στρατηγικά αποθέµατα των ΗΠΑ. Η απόφασή του να ρίξει στην αγορά αρχικά 60 εκατοµµύρια βαρέλια και αργότερα 180 εκατοµµύρια βαρέλια, µε σκοπό να ρίξει τις τιµές, χαρακτηρίστηκε από πολλούς «σοβιετική». Παρά τις προσπάθειες, όµως, η τιµή του βαρελιού δεν έπεσε σε διψήφιο νούµερο. Εκτιµώ ότι, εάν γίνει νόµος το NOPEC, όχι µόνο δεν θα ρίξει τις τιµές πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά µεσοµακροπρόθεσµα θα τις εκτοξεύσει. Η προστασία του καταναλωτή από τις τεράστιες αυξήσεις τιµών στα καύσιµα, σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που ζούµε τώρα, είναι θεµιτή. Η αγορά υδρογονανθράκων στη ∆ύση είναι ελεύθερη και οι τιµές ρυθµίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση.

Στη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία, όµως, οι τιµές υδρογονανθράκων µπορεί να καθορίζονται ως συνάρτηση της τιµής του δείκτη Brent, αλλά τίποτε δεν εµποδίζει το Ριάντ ή τη Μόσχα να διαφοροποιούν τις τιµές. Οι Ρώσοι πωλούν σήµερα το πετρέλαιο Urals µε έκπτωση 30 δολαρίων. Το δε Ριάντ µπορεί να αυξάνει τις τιµές µε δήλωσή του ότι η σαουδαραβική παραγωγή µειώνεται. Ποιος µπορεί να ελέγξει αν λέει αλήθεια ή ψέµατα; Κανείς! Συνεπώς, συντρέχει άµεσος κίνδυνος για τις ΗΠΑ, αν θεσπίσει το NOPEC, αντί να πετύχει µείωση των τιµών, να τις αυξήσει. Η Aramco, που διαθέτει διυλιστήρια στις ΗΠΑ (και σε άλλες χώρες), έχει επενδύσει δισ. δολάρια. Μια ενδεχόµενη καταδίκη της µε βάση το NOPEC σίγουρα θα την οδηγήσει στη µείωση της παραγωγής ή σε µια δήλωση περί µείωσης της παραγωγής, µε αποτέλεσµα να στείλει τις τιµές ακόµα και 30-40 δολάρια πιο πάνω. Και µόνο η απειλή ότι µπορεί να τιµωρηθεί µια εταιρεία στις ΗΠΑ για κάτι που έγινε νόµιµα σε άλλη χώρα αρκεί για να δώσει τεράστια δυναµική στις συναλλαγές αυτών των χωρών σε νοµίσµατα εκτός του δολαρίου! Αν συµβεί αυτό, θα αµφισβητηθεί περαιτέρω η ισχύς του δολαρίου ως παγκόσµιου αποθεµατικού νοµίσµατος. Αυτό θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, οι οποίες θα είναι από απρόβλεπτες έως χαοτικές! Συµπερασµατικά, το NOPEC µπορεί να ισχυρίζεται ότι καταπολεµά τα καρτέλ, αλλά ουσιαστικά δηµιουργεί ένα νέο! Ενα one-man-show καρτέλ, µε πρωταγωνιστή και ρυθµιστή των τιµών τον εκάστοτε πρόεδρο των ΗΠΑ!

*Εκποµπή µας στον «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» 90,1 FM µε τον γεωπολιτικό και ενεργειακό αναλυτή Γιώργο Αδαλή και τους συνεργάτες µου Λεων. Αποσκίτη και Σπ. ∆ηµητρίου

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά