Από τον δεύτερο γύρο, στην πρώτη επιλογή
Άρθρο γνώμης
Η κυβέρνηση µε τον Ενιαίο Κώδικα Αυτοδιοίκησης προσπαθεί, µεταξύ άλλων, να αντιµετωπίσει τα ζητήµατα που εντοπίστηκαν στα εκλογικά συστήµατα των τελευταίων τοπικών εκλογών
Ο υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, επανέλαβε στην κοινή συνεδρίαση ΕΝΠΕ και ΚΕ∆Ε την πρόθεση της κυβέρνησης να καταργηθεί ο δεύτερος γύρος των δηµοτικών και περιφερειακών εκλογών. Οπως συµβαίνει στη συντριπτική πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, από το 2028 δήµαρχοι, περιφερειάρχες και Συµβούλια θα εκλέγονται σε έναν γύρο. Πριν από την κυβέρνηση, όµως, ήταν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες που είχαν απαξιώσει τον δεύτερο γύρο. Στον µεγαλύτερο δήµο της χώρας, η συµµετοχή τη δεύτερη Κυριακή ήταν µόλις 26,73%, αλλά και σε όλους τους δήµους όπου διενεργήθηκε β’ γύρος προσήλθαν αισθητά λιγότεροι από τους ήδη λίγους συµµετέχοντες της πρώτης Κυριακής.
Η αποχή ακυρώνει στην πράξη τη φιλοσοφία της ύπαρξης δεύτερου γύρου. Αντί η εκλογή του δηµάρχου να είναι υπόθεση του συνόλου του εκλογικού σώµατος, πολύ συχνά αποτελούσε υπόθεση λίγων «πολιτευοµένων», που διαπραγµατεύονταν την ψήφο τους µε τους δύο υποψηφίους. Αντί να προσφέρει στον δήµαρχο τη δυνατότητα να εκλέγεται από ευρύτερες πλειοψηφίες, οδηγούσε σε εκλογή από ένα περιορισµένο σώµα, µικρότερο από εκείνο που εκλέγει το ∆ηµοτικό Συµβούλιο. Οι δύο τελευταίες τοπικές κάλπες, του 2019 και του 2023, απέδειξαν περίτρανα ότι το εκλογικό τους σύστηµα χρειάζεται αλλαγές. Η απλή αναλογική, που δοκιµάστηκε το 2019 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ., δεν οδήγησε σε περισσότερες συνεργασίες, αλλά σε πολυδιάσπαση και ακυβερνησία στους ΟΤΑ. Το σύστηµα της ενισχυµένης αναλογικής, που επανέφερε πριν από τις εκλογές του 2023 η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έλυσε το πρόβληµα της κυβερνησιµότητας, αλλά στέρησε τη δυνατότητα αξιοποίησης δηµοτικών συµβούλων, που εξελέγησαν µε δηµοτικές παρατάξεις της µειοψηφίας.
Η πρόταση της κυβέρνησης, όπως έχει παρουσιαστεί, δίνει στους εκλογείς και δυνατότητα δεύτερης επιλογής στον πρώτο γύρο. Με αυτόν τον τρόπο µπορούν να στηρίξουν ταυτόχρονα τη δηµοτική παράταξη ή τους υποψήφιους συµβούλους του ιδεολογικού τους χώρου και τον ικανότερο τοπικό ηγέτη. Ο δήµαρχος Αθηναίων, Χάρης ∆ούκας, εξέφρασε τη διαφωνία του για την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι µια εκλογή σαν τη δική του δεν θα µπορούσε να επαναληφθεί µε αυτό το σύστηµα. Φαντάζοµαι ότι η στόχευση του κ. ∆ούκα είναι −ως απερχόµενος δήµαρχος τότε− να κριθεί θετικά από ποσοστό µεγαλύτερο του 14,19% που είχε λάβει στον πρώτο γύρο το 2023. Τότε είχε ανακοινώσει την υποψηφιότητά του λίγες ηµέρες πριν από τη λήξη της προθεσµίας κατάθεσης συνδυασµών. Σήµερα απέχουµε τρία και πλέον χρόνια από τις δηµοτικές του Νοεµβρίου του 2028. Υπάρχει χρόνος για ζυµώσεις και διάλογο, που µπορεί να οδηγήσουν σε ευρύτερες συνεργασίες και συµµαχίες των πολιτικών δυνάµεων.
Η κυβέρνηση µε τον Ενιαίο Κώδικα Αυτοδιοίκησης προσπαθεί, µεταξύ άλλων, να αντιµετωπίσει τα ζητήµατα που εντοπίστηκαν στα εκλογικά συστήµατα των τελευταίων τοπικών εκλογών. Μετά την ψήφιση του νέου Κώδικα, τον λόγο θα έχουν τα πολιτικά κόµµατα και οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις. Μπορούν να επιτύχουν προγραµµατικές συµφωνίες ή να πραγµατοποιήσουν προκριµατικές εκλογές και να επιλέξουν τους ελκυστικούς επικεφαλής, για να αποτελέσουν δεύτερη επιλογή πολιτών από άλλους χώρους. Τον λόγο έχουν κυρίως οι πολίτες, που θα κληθούν µε τη συµµετοχή τους ως υποψήφιοι, ως εκλογείς και την επόµενη ηµέρα µε την πορεία τους ως αιρετοί και ως κοινωνία των πολιτών να στηρίξουν στην πράξη τον θεσµό της Αυτοδιοίκησης. Οχι ως εναλλακτική, αλλά ως πρώτη επιλογή.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά
Η αποχή ακυρώνει στην πράξη τη φιλοσοφία της ύπαρξης δεύτερου γύρου. Αντί η εκλογή του δηµάρχου να είναι υπόθεση του συνόλου του εκλογικού σώµατος, πολύ συχνά αποτελούσε υπόθεση λίγων «πολιτευοµένων», που διαπραγµατεύονταν την ψήφο τους µε τους δύο υποψηφίους. Αντί να προσφέρει στον δήµαρχο τη δυνατότητα να εκλέγεται από ευρύτερες πλειοψηφίες, οδηγούσε σε εκλογή από ένα περιορισµένο σώµα, µικρότερο από εκείνο που εκλέγει το ∆ηµοτικό Συµβούλιο. Οι δύο τελευταίες τοπικές κάλπες, του 2019 και του 2023, απέδειξαν περίτρανα ότι το εκλογικό τους σύστηµα χρειάζεται αλλαγές. Η απλή αναλογική, που δοκιµάστηκε το 2019 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ., δεν οδήγησε σε περισσότερες συνεργασίες, αλλά σε πολυδιάσπαση και ακυβερνησία στους ΟΤΑ. Το σύστηµα της ενισχυµένης αναλογικής, που επανέφερε πριν από τις εκλογές του 2023 η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έλυσε το πρόβληµα της κυβερνησιµότητας, αλλά στέρησε τη δυνατότητα αξιοποίησης δηµοτικών συµβούλων, που εξελέγησαν µε δηµοτικές παρατάξεις της µειοψηφίας.
Η πρόταση της κυβέρνησης, όπως έχει παρουσιαστεί, δίνει στους εκλογείς και δυνατότητα δεύτερης επιλογής στον πρώτο γύρο. Με αυτόν τον τρόπο µπορούν να στηρίξουν ταυτόχρονα τη δηµοτική παράταξη ή τους υποψήφιους συµβούλους του ιδεολογικού τους χώρου και τον ικανότερο τοπικό ηγέτη. Ο δήµαρχος Αθηναίων, Χάρης ∆ούκας, εξέφρασε τη διαφωνία του για την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι µια εκλογή σαν τη δική του δεν θα µπορούσε να επαναληφθεί µε αυτό το σύστηµα. Φαντάζοµαι ότι η στόχευση του κ. ∆ούκα είναι −ως απερχόµενος δήµαρχος τότε− να κριθεί θετικά από ποσοστό µεγαλύτερο του 14,19% που είχε λάβει στον πρώτο γύρο το 2023. Τότε είχε ανακοινώσει την υποψηφιότητά του λίγες ηµέρες πριν από τη λήξη της προθεσµίας κατάθεσης συνδυασµών. Σήµερα απέχουµε τρία και πλέον χρόνια από τις δηµοτικές του Νοεµβρίου του 2028. Υπάρχει χρόνος για ζυµώσεις και διάλογο, που µπορεί να οδηγήσουν σε ευρύτερες συνεργασίες και συµµαχίες των πολιτικών δυνάµεων.
Η κυβέρνηση µε τον Ενιαίο Κώδικα Αυτοδιοίκησης προσπαθεί, µεταξύ άλλων, να αντιµετωπίσει τα ζητήµατα που εντοπίστηκαν στα εκλογικά συστήµατα των τελευταίων τοπικών εκλογών. Μετά την ψήφιση του νέου Κώδικα, τον λόγο θα έχουν τα πολιτικά κόµµατα και οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις. Μπορούν να επιτύχουν προγραµµατικές συµφωνίες ή να πραγµατοποιήσουν προκριµατικές εκλογές και να επιλέξουν τους ελκυστικούς επικεφαλής, για να αποτελέσουν δεύτερη επιλογή πολιτών από άλλους χώρους. Τον λόγο έχουν κυρίως οι πολίτες, που θα κληθούν µε τη συµµετοχή τους ως υποψήφιοι, ως εκλογείς και την επόµενη ηµέρα µε την πορεία τους ως αιρετοί και ως κοινωνία των πολιτών να στηρίξουν στην πράξη τον θεσµό της Αυτοδιοίκησης. Οχι ως εναλλακτική, αλλά ως πρώτη επιλογή.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά
