Eπί αρκετά χρόνια πιστεύαµε ότι απέχουµε πολύ από την αφρικανική ήπειρο. H συµµετοχή µας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων στα τέλη του προηγούµενου αιώνα µάς έφεραν πιο κοντά στην Ιταλία και τη ∆υτική Ευρώπη. Κυκλοφορούσαν, µάλιστα, χάρτες στη χώρα µας στους οποίους δεν εµφανίζονταν οι εκτός Ε.Ε. χώρες. Κι όµως, η Αφρική ήταν πάντα εκεί.

Μας το θύµιζε η φύση. Ολοένα και συχνότερα µας επισκέπτεται η αφρικανική σκόνη, προξενώντας την γκρίνια των ιδιοκτητών αυτοκινήτων. Μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί η εισβολή ξενικών ψαριών από την Ερυθρά Θάλασσα στο Αιγαίο Πέλαγος, ειδικά στο βόρειο τµήµα του, που σχετίζεται και µε την αύξηση της θερµοκρασίας των υδάτων. Τη θεαµατικότερη είσοδο, όµως, στην ελλαδική επικαιρότητα έκανε η Αφρική µε το περιβόητο παράνοµο τουρκολιβυκό µνηµόνιο τον Νοέµβριο του 2019. Τρίπολη και Αγκυρα υπέγραψαν µια συµφωνία, προσπαθώντας να εισαγάγουν νέα δυναµική στην Ανατολική Μεσόγειο. Εκτός από την Ελλάδα, η νοµιµότητα του µνηµονίου αµφισβητήθηκε από τα άλλα κράτη της περιοχής, καθώς και από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ξαναθυµηθήκαµε έτσι τη Λιβύη, την οποία είχαµε ξεχάσει µετά τα χρόνια του συνταγµατάρχη Καντάφι. Εκτοτε η γειτονική χώρα και η εσωτερική της διαµάχη έρχονται και ξαναέρχονται στη δική µας επικαιρότητα, όπως και η Αίγυπτος, µε την οποία στο µεσοδιάστηµα οικοδοµήσαµε µια σχέση συνεργασίας. Παρά ταύτα, τα προβλήµατα δεν λείπουν και µε αυτήν τη χώρα, µε κορυφαίο παράδειγµα την περιουσία της Ιεράς Μονής της ιστορικής Αγίας Αικατερίνης του Σινά.

Τις τελευταίες ηµέρες παρατηρείται έκρηξη των µεταναστευτικών ροών από την Ανατολική Λιβύη, που ελέγχεται από τον στρατάρχη Χαφτάρ, προς την Κρήτη. ∆εν είναι η πρώτη φορά που οι µεταναστευτικές ροές χρησιµοποιούνται ως µέσο πίεσης. Η συγκυρία θυµίζει έντονα την υβριδική επίθεση που δέχθηκε η χώρα µας στον Εβρο τον Φεβρουάριο του 2020 και η οποία αντιµετωπίστηκε δυναµικά από την κυβέρνηση Μητσοτάκη µε την ενεργοποίηση των ευρωπαϊκών θεσµών.

Ο ελλαδικός χώρος βρίσκεται σε αλληλεπίδραση µε αυτές τις χώρες από αρχαιοτάτων χρόνων, ενώ επί πολλούς αιώνες αποτέλεσαν µέρη της ίδιας αυτοκρατορίας. Αλλά και στη σύγχρονη εποχή ο στρατός ενός Καβαλιώτη πασά της Αιγύπτου, του Μεχµέτ Αλί, λίγο έλειψε να σβήσει την Ελληνική Επανάσταση, ενώ ο Κωνσταντίνος Κανάρης έφτασε έως το λιµάνι της Αλεξάνδρειας προσπαθώντας να πυρπολήσει τον στόλο του. Κατά τη διάρκεια του ∆ευτέρου Παγκοσµίου Πολέµου, η ελληνική κυβέρνηση εγκαταστάθηκε στο Κάιρο, ενώ η 1η ταξιαρχία υπό την ηγεσία του Παυσανία Κατσώτα πολέµησε στην κρίσιµη µάχη του Ελ Αλαµέιν. Η δική µας κοντινή Αφρική θα συνεχίσει να βρίσκεται κοντά. Μπορεί να πλησιάζει και ακόµα περισσότερο, µε τους κρίσιµους δρόµους της ενέργειας, του θαλάσσιου εµπορίου και των µεταναστευτικών ροών να περνούν από την κοινή µας γειτονιά.

Η Ελλάδα έχει κάνει από καιρό την ιστορικά δικαιωµένη επιλογή της ευρωπαϊκής πορείας. Αυτό δεν σηµαίνει ότι έχει την πολυτέλεια να σβήνει από το οπτικό της πεδίο τους Νότιους γείτονές της. Το αντίθετο! Οφείλει, πέραν των δικών της ενεργειών, να τραβήξει το βλέµµα της Ενωµένης Ευρώπης προς τα µέρη µας και να διεκδικήσει την ισχυρότερη δυνατή παρέµβαση της Ενωσης στην περιοχή. 

*Ο Δημήτρης Παπαγγελόπουλος είναι σύμβουλος στρατηγικής, επικοινωνίας και πολιτικής διαχείρισης

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά