Στις 13 Οκτωβρίου 1904 σκοτώθηκε από τουρκικό βόλι στη Στάτιστα Καστοριάς ο Παύλος Μελάς. Ο ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού άφησε την τελευταία του πνοή στην αγαπηµένη του Μακεδονία, όπου είχε πάει ως εθελοντής. Η Μακεδονία ήταν τότε οθωµανική επαρχία, αλλά τη διεκδικούσε ο βουλγαρικός εθνικισµός.

Ο Ιων ∆ραγούµης ξεσήκωσε τον Παύλο. Και ο θάνατος του Παύλου Μελά αφύπνισε την ελληνική κυβέρνηση και τον απανταχού Ελληνισµό. Ολοι έµαθαν ότι στη Μακεδονία η µεγάλη πλειονότητα του πληθυσµού είναι ελληνική, αλλά οι Βούλγαροι εθνικιστές σχεδίαζαν να διαδεχθούν τους Οθωµανούς Τούρκους. Η ψευδοεπανάσταση του Ιλιντεν, στις 20/7/1903, είχε δείξει ξεκάθαρα τους στόχους της βουλγαρικής ΕΜΕΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση). Με τα ίδια ακριβώς αρχικά, ΒΜΡΟ στις σλαβικές γλώσσες, ονοµάζεται σήµερα το κόµµα που αποτελεί τη µείζονα αντιπολίτευση στα Σκόπια.

Ο Μακεδονικός Αγώνας ήταν διµέτωπος, εναντίον Οθωµανών και Βουλγάρων, και ο Ελληνισµός αναδείχθηκε νικητής. Ο Αγώνας παραµένει επίκαιρος και µας δίνει χρήσιµα µηνύµατα:

  • Ο Ελληνισµός κατά τη δεύτερη ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα (η πρώτη διεξήχθη το 1878) απέδειξε ότι µπορεί να οργανωθεί και να επιτύχει τον στόχο του. Και τούτο παρά την πτώχευση του 1893, τον ατυχή ελληνοτουρκικό πόλεµο του 1897 και την επιβολή του ∆ιεθνούς Οικονοµικού Ελέγχου το 1898. Το ψυχολογικό κλίµα βελτιώθηκε, διότι υπήρχε η Μεγάλη Ιδέα.Υπήρχε το όραµα και η επιθυµία για την απελευθέρωση όλων των υπόδουλων ελληνικών πληθυσµών. Σήµερα λείπει µια νέα Μεγάλη Ιδέα. Προφανώς µε περιεχόµενο πνευµατικό και πολιτιστικό, όχι εδαφικό.
  • Οταν υπάρχει εθνική ενότητα και οµόνοια, µπορούµε να δράσουµε συντονισµένα. Τότε όλοι συντονίσθηκαν σωστά και επέτυχαν να ενθαρρύνουν τους εντοπίους Μακεδόνες και να αποτρέψουν τη βουλγαρική κατάκτηση της Μακεδονίας: το Πατριαρχείο, οι επίσκοποι, οι απλοί κληρικοί, οι γηγενείς Ελληνες (έστω και αν κάποιοι από αυτούς µιλούσαν τα ελληνικά ανάµεικτα µε σλαβικές λέξεις), οι εθελοντές αξιωµατικοί και απλοί πολίτες από τη Νότιο Ελλάδα, οι δάσκαλοι και οι δασκάλες, τα µακεδονικά κοµιτάτα και οι φιλεκπαιδευτικές αδελφότητες στην Αθήνα, στη Λάρισα, στην Κωνσταντινούπολη. Ολοι αγωνίσθηκαν µε οµοψυχία και θάρρος. Οι κυριότεροι, όµως, πρωταγωνιστές ήσαν οι απλοί άνθρωποι της Μακεδονίας, άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Στήριξαν τον Αγώνα και έδωσαν στις Μεγάλες ∆υνάµεις το µήνυµα ότι οι κάτοικοι της Μακεδονίας εµπνέονται από την Ορθοδοξία και την Ελληνική Ιστορία.
  • Σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα η διαµάχη ήταν µεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων, µε παρεµβαίνοντες κατά καιρούς τους Τούρκους στρατιώτες. Σε κανένα επίσηµο ή ανεπίσηµο έγγραφο, ελληνικό, οθωµανικό ή ξένων διπλωµατών, δεν υπάρχει αναφορά σε «µακεδονικό έθνος». ∆υστυχώς, η Συµφωνία των Πρεσπών, χωρίς την έγκριση του ελληνικού λαού, παραχώρησε στα γειτονικά Σκόπια «µακεδονική» γλώσσα, εθνότητα και ταυτότητα. Η Βουλγαρία, από την πλευρά της, αµφισβητεί τον µακεδονισµό των Σκοπίων. Εµείς θα συνεχίσουµε να διδάσκουµε στα παιδιά µας την ιστορική αλήθεια, έτσι όπως προκύπτει από τα ντοκουµέντα της εποχής και όπως την περιγράφει γλαφυρά η Πηνελόπη ∆έλτα στα «Μυστικά του βάλτου».
Υ.Γ.: Η επικαιρότητα επιβάλλει ένα σύντοµο σχόλιο: Τα σύνορα πρέπει να είναι απαραβίαστα. Οπως κάθε χώρα, έτσι και το Ισραήλ έχει δικαίωµα να επιβιώσει και να προστατεύσει τους πολίτες του απέναντι στην επιθετικότητα των ακραίων ισλαµιστών.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 14/10