Παρακολούθησα προσφάτως την παρουσίαση του βιβλίου-δοκιµίου του πρέσβεως ε.τ. Γεωργίου Πουκαµισά µε τίτλο «Το Γεωπολιτισµικό Ανάπτυγµα των Ελλήνων». Κύριος οµιλητής ήταν ο Γεώργιος Πρεβελάκης, καθηγητής της Γεωπολιτικής σε κορυφαία γαλλικά πανεπιστήµια και µέχρι προσφάτως πρέσβυς της Ελλάδος στον ΟΟΣΑ. Ο κ. Πρεβελάκης υπενθύµισε ότι µέχρι προ ολίγων ετών οι περισσότεροι διεθνολόγοι και οικονοµολόγοι θεωρούσαν νοµοτελειακή την πρόοδο της παγκοσµιοποίησης, της οικονοµικής αλληλοεξάρτησης των χωρών και τη χαλάρωση των συνόρων. Αντιθέτως, οι αξίες του έθνους, της εθνικής ταυτότητας, της θρησκείας, της γλώσσας, της ιστορικής µνήµης εθεωρούντο γραφικές λεπτοµέρειες άνευ ιδιαίτερης αξίας. Στα αγγλικά οι παράγοντες αυτοί ονοµάζονταν externalities, δηλαδή εξωτερικά, µη ουσιώδη στοιχεία. Σήµερα, τόνισε ο διαπρεπής γεωπολιτικός αναλυτής, οι πρώην εξωτερικές λεπτοµέρειες αναδεικνύονται σε κυρίαρχες δυνάµεις της διεθνούς πολιτικής.

Η οικονοµία παύει να είναι ο κυρίαρχος παράγων, η παγκοσµιοποίηση υποχωρεί, τα έθνη και τα εθνικά κράτη βρίσκονται στο επίκεντρο. Η εθνική, θρησκευτική και πολιτιστική ταυτότητα των λαών διαδραµατίζει και θα διαδραµατίσει στο µέλλον σηµαντικό ρόλο στο εσωτερικό των κοινωνιών, αλλά και στη διαµόρφωση του διεθνούς σκηνικού. Τα πάντα έχουν αντιστραφεί. Η παγκοσµιοποίηση δεν είναι νοµοτέλεια. Τα ίδια, από τη δική του οπτική γωνία, έγραψε το 2018 ο Αµερικανός πολιτικός φιλόσοφος και διεθνολόγος Φράνσις Φουκουγιάµα στο βιβλίο του µε τίτλο «Ταυτότητα» («Identity»). Παραδέχθηκε ότι είχε κάνει λάθος όταν, µετά την πτώση των κοµµουνιστικών καθεστώτων, είχε προβλέψει την επικράτηση της παγκοσµιοποίησης και την παγκόσµια διάδοση ενός φιλελευθερισµού βασισµένου στα πρότυπα των ΗΠΑ. Είχε γράψει τότε το γνωστό βιβλίο για το «Τέλος της Ιστορίας». Σήµερα αναγνωρίζει ότι το µέλλον ανήκει στα εθνικά κράτη και όχι στους υπερεθνικούς σχηµατισµούς. Βλέπει την ταυτότητα, τη γλώσσα, τη θρησκεία και άλλα πολιτισµικά στοιχεία ως τους κυρίαρχους παράγοντες που θα διαµορφώσουν το παγκόσµιο σκηνικό. Και υπογραµµίζει ότι είναι δικαίωµα κάθε λαού να διατηρήσει την ιδιαίτερη εθνική, θρησκευτική, γλωσσική και ιστορική ταυτότητά του, αρκεί αυτό να γίνεται µέσα σε δηµοκρατικό πλαίσιο και χωρίς φανατισµό. Το βλέπουµε στην πράξη. Χώρες µε µεγάλο ιστορικό βάθος διατηρούν την παραδοσιακή θρησκεία τους ως στοιχείο ταυτότητος.

Οι Ινδοί τον Ινδουισµό, οι Κινέζοι τον Κοµφουκιανισµό, οι Ιταλοί τον Ρωµαιοκαθολικισµό, οι Ελληνες την Ορθόδοξη Χριστιανική κληρονοµιά. Στην Ιαπωνία δεν στέφεται ο νέος αυτοκράτορας αν δεν φυτρώσει το ιερό ρύζι, όπως επιτάσσσει µία παράδοση αιώνων. Η Ευρωπαϊκή Ενωση παραµένει µια διακρατική συνεργασία εθνικών κρατών. Οι οραµατισµοί του Φρανσουά Μιτεράν για µια κοινή οµάδα όλων των κρατών-µελών που θα µετέχει στους Ολυµπιακούς Αγώνες υπό τη σηµαία της Ευρωπαϊκής Ενωσης θεωρούνται πλέον ουτοπικοί. Στη χώρα µας έγινε προσπάθεια να θεωρηθεί ξεπερασµένη και οπισθοδροµική κάθε αναφορά στα ταυτοτικά στοιχεία του Ελληνισµού. Σήµερα, όταν όλοι οι σοβαροί αναλυτές παραδέχονται την παγκόσµια δυναµική των ταυτοτήτων, είναι ανάγκη να εκπαιδεύσουµε τα παιδιά µας και την κοινωνία µας ώστε να συνδυασθεί η εθνική, θρησκευτική και ιστορική µας αυτοσυνειδησία µε τις δηµοκρατικές αξίες και τον σεβασµό στα ανθρώπινα δικαιώµατα.

Η ελληνορθόδοξη παράδοσή µας διδάσκει να αποφεύγουµε τα δύο άκρα: Αφενός µεν τον ρατσισµό και την εθνική αλαζονεία, αφετέρου δε τον εθνοµηδενισµό και την αποδόµηση της Ιστορίας µας. 

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά