Το 2025 απέρχεται. Μαζί του χάνεται και η τελευταία ελπίδα ότι οι Βόρειοι γείτονες θα τηρήσουν τη Συφωνία των Πρεσπών. Η Συµφωνία καταρρέει υπό το βάρος του εθνικισµού όλων των κοµµάτων στα Σκόπια. Καλό είναι να το συνειδητοποιήσουµε και να πράξουµε αναλόγως. Ο πρωθυπουργός των Σκοπίων, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, δύο φορές κατά τις τελευταίες ηµέρες δήλωσε ότι απορρίπτει τον γεωγραφικό προσδιορισµό «Βόρεια». Χρησιµοποίησε σε οµιλίες του τον όρο «Μακεδονία» για το κράτος του. Η πρώτη δήλωσή του προκάλεσε την αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, αλλά επανήλθε δριµύτερος. Μάλιστα, ο ίδιος υπενθύµισε ότι και το Σοσιαλδηµοκρατικό Κόµµα της αντιπολίτευσης χρησιµοποιεί πλέον το όνοµα Μακεδονία χωρίς τον προσδιορισµό. Πρόκειται για το κόµµα του Ζόραν Ζάεφ, που υπέγραψε τη Συµφωνία.

Ανήκω στην πλειονότητα των Ελλήνων που αναµέναµε κάτι τέτοιο από το σύνολο των ηγετών της σλαβικής κοινότητος στο γειτονικό κράτος. Ηταν προφανές ότι η Συµφωνία τα έδινε όλα από ελληνικής πλευράς (εθνότητα, γλώσσα, ταυτότητα κ.ά.) χωρίς καµµία εγγύηση. Παρηγοριά για τους υποστηρικτές της Συµφωνίας, ο γεωγραφικός προσδιορισµός. ∆ικαιωθήκαµε, αν και κατηγορούσαν ως ακραίους όσους φωνάζαµε ότι οι γεωγραφικοί προσδιορισµοί γρήγορα αχρηστεύονται. ∆εν είναι τυχαίο ότι από την υπογραφή της Συµφωνίας, τον Ιούνιο του 2018, µέχρι σήµερα ένα σταθερό ποσοστό 65%-70% των Ελλήνων τάσσεται κατά της επιζήµιας Συµφωνίας. Ούτε η µικτή επιτροπή για τα εµπορικά σήµατα λειτούργησε ούτε η αντίστοιχη επιτροπή για την Ιστορία και τα σχολικά βιβλία έφερε αποτελέσµατα ούτε η τουρκική οικονοµική και στρατιωτική παρουσία µειώθηκε, όπως ήλπιζαν οι σχεδιαστές των Πρεσπών. ∆εν ωφελεί ο στρουθοκαµηλισµός όσων δεν θέλουν να δουν ότι η Συµφωνία κουρελιάζεται µονοµερώς και συστηµατικά, ούτε, βεβαίως, ωφελούν οι παλληκαρισµοί του τύπου «σχίζουµε τη Συµφωνία». Είναι η ώρα των ειδικών του ∆ιεθνούς ∆ικαίου, διότι και η ίδια η Συµφωνία αλλά και το ∆ιεθνές ∆ίκαιο προβλέπουν τι µπορεί και τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση συνεχούς παραβίασης και αθέτησης από το ένα συµβαλλόµενο µέρος.

Μιλώντας για τα Βαλκάνια, είναι δίκαιο να συγχαρούµε τους γείτονες και εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ενωση Βουλγάρους, οι οποίοι εντάσσονται στο ευρώ από 1ης.1.2026. Αξίζει να παρητηρήσουµε µε ερευνητική µατιά τα τρία σύµβολα που επέλεξε ειδική επιτροπή στη Σόφια για τη βουλγαρική εκδοχή του ευρώ. Σηµειωτέον ότι οι Βούλγαροι χρησιµοποιούν το κυριλλικό αλφάβητο, άρα έχουµε: ΕΒΡΟ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο βουλγαρικό ευρώ θα απεικονισθούν δύο εκκλησιαστικές µορφές της Ορθοδοξίας που αναγνωρίζονται ως άγιοι από τους γείτονές µας. Ο γνωστός µας Αγιος Ιωάννης της Ρίλας (προσκυνούµε στο µοναστήρι του καθ’ οδόν από Προµαχώνα προς Σόφια) και ο µοναχός Παΐσιος Χιλανδαρινός. Η συγκεκριµένη επιλογή έχει περισσότερο εθνικό και λιγότερο θρησκευτικό χαρακτήρα. Πρόκειται για λόγιο του 18ου αιώνος, ο οποίος έζησε στο Αγιον Ορος και ο οποίος προσπάθησε να αφυπνίσει την υπνώττουσα εθνική συνείδηση των υπό οθωµανικό ζυγό συµπατριωτών του. Μεταξύ άλλων, δίδασκε ότι οι Βούλγαροι δεν πρέπει να µαθαίνουν την ελληνική γλώσσα. Η τρίτη παράσταση που θα χρησιµοποιηθεί στο ευρώ είναι ο Ιππέας της Μάνταρα του 8ου αιώνος. Συνδέεται µε ελληνικές επιγραφές που αναφέρονται στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστινιανό Β’ τον Ρινότµητο.

Καλή χρονιά, µε ειρήνη σε όλο τον κόσµο!