Πολλές αναγνώσεις έχουν γίνει µέχρι στιγµής για τις αποκαλύψεις που περιέχει η δικογραφία που ήρθε στη Βουλή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το πλήθος παράνοµων καθώς φαίνεται πληρωµών. Αναγνώσεις ποινικές, πολιτικές, κ.ά. Ας επιχειρήσουµε να κάνουµε άλλη µία: Η χώρα έχει επείγουσα ανάγκη από µια πολεοδοµική και χωροταξική επανάσταση. Όχι φτιασιδώµατα και µερεµέτια και µικροδιευθετήσεις. Επανάσταση. Που θα ξεβολέψει πολλούς, θα ενοχλήσει ακόµα περισσότερους, θα προκαλέσει έριδες και τριβές. Αλλά θα δώσει λύσεις σε ένα από τα µεγαλύτερα προβλήµατα που αντιµετωπίζει διαχρονικά η χώρα µας.

Βρισκόµαστε (ιστορικά) λίγο πριν από τα 200 χρόνια από την Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, που εξέλεξε τον Ιωάννη Καποδίστρια Κυβερνήτη της Ελλάδος και ψήφισε το «Πολιτικό Σύνταγµα της Ελλάδας». Σε αυτούς τους δύο αιώνες ζωής του ελληνικού κράτους, η οργάνωση του χώρου δεν αποτέλεσε ποτέ σοβαρή προτεραιότητα. ∆ηµόσια και ιδιωτική γη καταπατήθηκε, δάση αποψιλώθηκαν και χτίστηκαν, οικισµοί επεκτείνονταν χωρίς καµία µελέτη, η δόµηση απλωνόταν άναρχα σε όλο το µήκος και πλάτος της επικράτειας. Σε γενικές γραµµές -και µε πολλές βεβαίως εξαιρέσεις- καθένας έχτιζε όπως ήθελε, ό,τι ήθελε, όπου ήθελε, όποτε ήθελε.

Και δήλωνε, όπως µάθαµε ξανά µε αφορµή τις τελευταίες αποκαλύψεις, βοσκοτόπια και καλλιεργήσιµη γη εκεί που δεν φύτρωνε ούτε ένα λουλούδι. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην κατηγορία µε τα αυθαίρετα της λεγόµενης κατηγορίας 5 (µε υπερβάσεις είτε πάνω από 20% ως προς το ύψος είτε πάνω από 40% ως προς την κάλυψη και δόµηση είτε και τα δύο), ανήκουν 262.000 ακίνητα στη χώρα! Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι ακόµα και η λέξη «αυ θαίρετα» είναι ελληνική πατέντα: Στα αγγλικά, για παράδειγµα, ονοµάζονται «illegal», δηλαδή «παράνοµα». Η λέξη «αυθαίρετο» όµως, είναι πιο εύηχη και βοηθάει στη διαιώνιση του είδους αυτών των κατασκευών…

Συµµάχους πολλούς δύσκολα θα βρει η κυβέρνηση στην προσπάθεια αυτή. Πέρυσι ο ∆ήµος Ηρακλείου σταµάτησε αιφνιδιαστικά την κοινοποίηση προστίµων αυθαιρέτων µέσω της Πολεοδοµίας (υπηρεσία δόµησης) και ζήτησε να τακτοποιηθούν και τα αυθαίρετα κατηγορίας 5. Πριν από λίγους µήνες, το υπουργείο Περιβάλλοντος παρουσίασε διά του γενικού του γραµµατέα την πρόταση για το ειδικό πολεοδοµικό σχέδιο της Μυκόνου -που «βουλιάζει» από την υπερδόµηση- εν µέσω έντονων αντιδράσεων και αποδοκιµασιών. Το 2021, στην Κρήτη παραλίγο να γίνει εξέγερση του αγροτικού κόσµου κατά των δασικών χαρτών. Και αυτά είναι µερικά ενδεικτικά µόνο παραδείγµατα, από το πρόσφατο παρελθόν.

Η οριοθέτηση χρήσεων γης, η αποσαφήνιση των όρων δόµησης και η προστασία του περιβάλλοντος σκοντάφτει πολλές φορές πάνω σε κουβάρια νοµοθεσίας και σε έντονες αντιδράσεις τοπικών φορέων και παραγόντων, αλλά και σε οργανωµένα συµφέροντα. Πώς όµως θα µπει µια τάξη στην πολεοδοµική και χωροταξική αναρχία, πώς θα κλείσουν όλες οι τρύπες που ανακαλύπτουν και αξιοποιούν οι επιτήδειοι γεωργοί, κτηνοτρόφοι και πολλοί ακόµα φυσικά; Μόνο αν αυτά τα κουβάρια ξετυλιχθούν και οι τοπικές και περιφερειακές αντιστάσεις καµφθούν, µε ισχυρή πολιτική βούληση. Μόνο αν ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο µε την εκτός σχεδίου δόµηση, τα εκατοντάδες χιλιάδες αυθαίρετα, το κτηµατολόγιο, το δασολόγιο, τις καταπατηµένες εκτάσεις, τον Νέο Οικοδοµικό Κανονισµό, µπορεί να µιλάµε για µια πραγµατική επανάσταση στον τοµέα αυτό. Και µόνο τότε θα µπορέσει να προσελκύσει η Ελλάδα σοβαρούς ντόπιους και ξένους επενδυτές ακινήτων, µικρούς και µεγάλους, που θα γνωρίζουν πλέον ότι υπάρχουν συγκεκριµένοι και σαφώς ορισµένοι κανόνες του παιχνιδιού, που γίνονται σεβαστοί από όλους τους παίκτες. Πριν από µερικούς µήνες, ο πρωθυπουργός παρενέβη στη Βουλή στη συζήτηση για το σχέδιο νόµου του υπουργείου Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης σχετικά µε την ολοκλήρωση της κτηµατογράφησης και την απλοποίηση διαδικασιών και δεσµεύτηκε ότι το 2025, στο τέλος δηλαδή της φετινής χρονιάς, η Ελλάδα θα διαθέτει επιτέλους Κτηµατολόγιο. «Έναν», όπως είπε, «ακριβή χάρτη της δηµόσιας και ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας, µε οριοθετη µένα πλέον δάση και αιγιαλό, µε ξεκάθαρα αποτυπωµένο τι ανήκει στο κράτος, τι ανήκει στον πολίτη και µε σαφείς κανόνες που θα διευκολύνουν τη συλλογική ανάπτυξη αλλά και τις ατοµικές συναλλαγές. Και όλα αυτά χωρίς «παραθυράκια» αυθαιρεσίας και ανοµίας».

Οι δασικοί χάρτες είναι το δεύτερο µεγάλο ζητούµενο της συνολικής χωροταξικής µεταρρύθµισης. Το δασολόγιο καταρτίζεται µε βάση τους δασικούς χάρτες, που αποτελούν το προαπαιτούµενό του και συνιστά ουσιαστικά την κατάληξη των δασικών χαρτών. Ένα ακόµα µεγάλο στοίχηµα είναι τα συνολικά 226 Τοπικά και 18 Ειδικά Πολεοδοµικά Σχέδια (ΤΠΣ και ΕΠΣ) του Προγράµµατος Πολεοδοµικής Μεταρρύθµισης «Κωνσταντίνος ∆οξιάδης». Η κατάθεση νοµοσχεδίου -που έχει εξαγγελθεί εδώ και πολύ καιρό- για την οριστική διευθέτηση του ζητήµατος της εκτός σχεδίου δόµησης, είναι µια ακόµα σηµαντική πρόκληση στην κατεύθυνση αυτή. Ο χρόνος πλέον πιέζει. Σε ενάµιση χρόνο µπαίνουµε σε έναν µεγάλο εκλογικό κύκλο: Κάλπες βουλευτικών το 2027, δηµοτικών και περιφερειακών το 2028, Ευρωεκλογών το 2029, βουλευτικών ξανά το 2030 ή το 2031. Αυτή η «επανάσταση» πρέπει να γίνει άµεσα, αλλιώς κινδυνεύει να µην γίνει ποτέ.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή