Ας ξεκινήσουµε λίγο «προβοκατόρικα» για να προσπαθήσουµε να προσεγγίσουµε το ζήτηµα που έχει προκύψει µε τον περιορισµό (;) της ελευθερίας του λόγου κάπως πιο σφαιρικά. Έστω λοιπόν ότι υπάρχει ένας κωµικός ηθοποιός, ένας σατιρικός παρουσιαστής, ένας stand up comedian ή κάποιος σε παρεµφερή ρόλο. Και κάνει µια παρά σταση, δηµόσια. Επιλέγει σε αυτή την παράσταση να πει εν είδει αστείου ότι το τανκ στην πύλη του Πολυτεχνείου έπρεπε να µη σταµατήσει αλλά να ρίξει καµία βολή µέσα στο κτίριο. Ή να αστειευτεί µε τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαµπράκη, λέγοντας ότι συµβαίνουν τροχαία συχνά και πρέπει να είµαστε πιο προσεκτικοί στους δρόµους. Ή, πάλι, να πει ότι είχε πολλή ζέστη το καλοκαίρι του 1922 και βοήθησαν οι Τούρκοι τους Έλληνες της Σµύρνης να πέσουν στη θάλασσα να κάνουν κάνα µπάνιο.

Είναι αστεία όλα αυτά; Θα πει κανείς ότι το χιούµορ είναι µια υποκειµενική έννοια - και πράγµατι είναι. Συνιστούν σάτιρα; Πάλι θα ειπωθεί ότι δεν µπορεί να δοθεί αντικειµενικός ορισµός και ότι σε κάθε περίπτωση η σάτιρα δεν έχει -ή δεν θα έπρεπε να έχει- όρια. Ας πούµε ότι συµφωνούµε. Υπήρχε περίπτωση, όµως, ένας που θα έλεγε κάτι από τα παραπάνω να µη γνώριζε τη χλεύη του κόσµου, την αποδοκιµασία στο διαδίκτυο και σε στήλες γνώµης στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και λοιπά; Υπήρχε περίπτωση κάποια εταιρεία να τον επιλέξει κατόπιν ενός τέτοιου σχολίου για να της διαφηµίσει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία που παρέχει; Φαντάζοµαι καθένας αντιλαµβάνεται ότι κάτι τέτοιο θα ήταν επί της ουσίας από πολύ δύσκολο έως αδύνατο.

Τότε γιατί ξεσηκώθηκε τέτοιος ντόρος γύρω από την περίπτωση του κωµικού Πάρη Ρούπου; Πριν επιχειρήσουµε να το απαντήσουµε, ας θυµηθούµε πρώτα τι ακριβώς έγινε. Σε stand up comedy εµφάνισή του στο πλαίσιο του «Αντιφασιστικού Σεπτέµβρη 2025» στα Λιπάσµα τα ∆ραπετσώνας -όπως ο ίδιος περιγράφει- είπε «κάποια αστεία µε αντιφασιστικό περιεχόµενο».

Το πρώτο αστείο είχε να κάνει µε την ελληνική σηµαία: «Γουστάρω κάθε φορά εδώ, γιατί έχει απέναντι αυτή την τεράστια ελληνική σηµαία πάνω σε αυτό το καζάνι. Το οποίο, αν κρίνουµε από τη µυρωδιά, έχει µέσα βοθρολύµατα. Άρα βγάζει απόλυτο νόηµα». Για κάποιο λόγο η ταύτιση της ελληνικής σηµαίας µε τα βοθρολύµατα είναι χιουµοριστική - αλλά είπαµε, πρόκειται για υποκειµενική έννοια.

Το δεύτερο αστείο είχε να κάνει µε τους ναζί - απροσδιόριστο ποιους εννοεί µε τον χαρακτηρισµό αυτόν. Τους νοσταλγούς του Χίτλερ; Όσους συµµετέχουν σε νεοναζιστικά κόµµατα ή κινήσεις; Τους οπαδούς αυτών; Όλους τους παραπάνω; Τέλος πάντων, η λύση (ή το αστείο) είναι να τους σκοτώσουµε. «Μου αρέσει πάρα πολύ κάθε χρόνο όταν παίζουµε εδώ στα Λιπάσµατα. Ιδανικό όνοµα. Γιατί “Λιπάσµατα” µου θυµίζει αυτό που θα έπρεπε να καταλήξουν να είναι όλοι οι ναζί. Είστε από αυτούς που λένε “µορφώστε τους ναζί”; Σόρι, δεν έχω αρκετό χρόνο γι’ αυτό. Έχω µόνο µία ζωή και σκοπεύω να την περάσω µε όσο λιγότερους από αυτούς γίνεται», ήταν η ατάκα του Πάρη Ρούπου.

Ακολούθησε µία ακόµα ατάκα για τη µάχη του Μελιγαλά - άγνωστο αλλά σίγουρα ενδιαφέρον κοινωνιολογικά και ιστορικά, γιατί ένας νέος κωµικός επιλέγει να ανασύρει ένα γεγονός από µία από τις πιο µαύρες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, από τον αιµατηρό Εµφύλιο Πόλεµο και µάλιστα σχεδόν οκτώ δεκαετίες µετά τη λήξη του, για να κάνει πλάκα.

Έχει λοιπόν το δικαίωµα ο Πάρις Ρούπος -και καθένας που είναι στη θέση του- να λέει όλα τα παραπάνω; Αναµφισβήτητα. Έχει δικαίωµα και κάθε πολίτης που θεωρεί ότι θίγεται ή προσβάλλεται να εκφράζει την αντίθεσή του χωρίς να τον υβρίζει ή να τον συκοφαντεί; Αναµφισβήτητα. Η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης είναι συνολική και όχι επιλεκτική. Έχει δικαίωµα να οδηγήσει τον Πάρι Ρούπο στα δικαστήρια για αυτά που είπε; Ευτυχώς όχι. Θυµηθείτε και τη δικαστική περιπέτεια του ανθρώπου που είχε δηµιουρ γήσει στο Facebook τη σατιρική σελίδα «Γέροντας Παστίτσιος» (χοντροκοµµένο και ασεβές χιούµορ µεν, χιούµορ δε), που ταλαιπωρείτο επί χρόνια στις δικαστικές αίθουσες προτού παύσει η ποινική του δίωξη τελικά.

Υπάρχει ωστόσο και µία άλλη παράµετρος που έχει συγκεντρώσει τις περισσότερες αναφορές και σχόλια. Όλοι καθώς φαίνεται µπορούν λοιπόν να απολαµβάνουν τις ελευθερίες που προσφέρει µια δηµοκρατική και ευνοµούµενη Πολιτεία, εκτός από τις πιτσαρίες. Εκεί νες υποχρεούνται να προσλαµβάνουν -ή να διατηρούν- ως συνεργάτες όσους τους υποδεικνύουν οι φορείς, τα κινήµατα, οι συλλογικότητες κ.λπ. Γιατί προσέλαβε η πιτσαρία τον εν λόγω κωµικό πριν από µερικά χρόνια; Κατά βάση, για τον ίδιο λόγο που η Domino’s είχε προσλάβει παλιότερα την Έβα Λονγκόρια, η Pizza Hut τον Μιχαήλ Γκορµπατσόφ, η Papa John’s τον Σακίλ Ο’ Νιλ κ.ο.κ. Γιατί πίστευε ότι δίνει προστιθέµενη αξία στο προϊόν και φέρνει πιο πολλούς πελάτες και καταναλωτές. Αν πιστεύει -και ίσως βάσιµα- ότι διώχνει περισσότερους πελάτες από όσους φέρνει, θα διακόψει τη συνεργασία µαζί του, όποιος και αν είναι αυτός.

Κατά τα άλλα, ο εν λόγω stand up comedian θα συνεχίσει τις παραστάσεις του κανονικά, ο κόσµος που θέλει να τον παρακολουθήσει από κοντά θα συνεχίσει να πληρώνει το εισιτήριό του για να τον βλέπει και ο ίδιος θα συνεχίσει να λέει ανεµπόδι στα ό,τι κρίνει ο ίδιος ως αστείο και σατιρικό. Και αυτό διότι, παρά το γεγονός ότι πολλοί διαρρηγνύουν τα ιµάτιά τους περί του αντιθέτου, η ελευθερία του λόγου και της έκ φρασης συνεχίζει να προστατεύεται στη χώρα, µε τρόπο αρκετά ισχυρό.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή