Δύο πόλεμοι, δύο εξελίξεις
Άρθρο γνώμης
Η Ρωσία ξέρει ότι, αν η Δύση ξυπνήσει και θυμηθεί τον παλιό, κανονικό πολεμικό εαυτό της και διαβεί τον Ρουβίκωνα, τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για τη Μόσχα
Τις τελευταίες ηµέρες και ώρες συνέβησαν ορισµένα κοµβικά γεγονότα στους δύο εν εξελίξει πολέµους στην ευρύτερη περιοχή. Στο µέτωπο της Ουκρανίας, ο Βλαντίµιρ Πούτιν έκανε µία πρόταση µε µάλλον προφανή στόχευση. Προτείνει προσωρινή παύση του πολέµου και έναρξη διαπραγµατεύσεων, αλλά µε κατοχυρωµένα τα µέχρι τώρα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας. Σε διαφορετική περίπτωση, αν η πρότασή του δεν γίνει δεκτή από τη ∆ύση και την Ουκρανία, διαµηνύει ότι θα συνεχίσει τον πόλεµο.
∆ύο επισηµάνσεις. Πρώτον, κάνει την πρόταση τώρα που η Ρωσία έχει ανακτήσει το επιχειρησιακό µοµέντουµ στο πεδίο, απειλώντας τις ουκρανικές γραµµές ακόµα και µε κατάρρευση, αν οι ∆υτικοί δεν κινηθούν γρήγορα µε εξοπλιστική και άλλη βοήθεια. ∆εύτερον, έχει προηγηθεί η τοποθέτηση του οικονοµολόγου Αντρέι Μπελούσοφ στη θέση του υπουργού Αµυνας.
Το µήνυµα είναι ότι η επιλογή έγινε για να εµπεδωθεί και να ενισχυθεί η µετατροπή της ρωσικής οικονοµίας σε πολεµική, άρα η Μόσχα είναι αποφασισµένη για µακροπρόθεσµο πόλεµο αν χρειαστεί. Εχοντας διαγνώσει την αµφιθυµία και την αµφισηµία της ∆ύσης, καθώς και τις διαφορετικές γραµµές εντός της -συνέχιση και κλιµάκωση του πολέµου µε ακόµα µεγαλύτερη δυτική εµπλοκή ή αναζήτηση εύσχηµου πλαισίου διαπραγµατεύσεων για τον τερµατισµό του-, επιχειρεί να οξύνει τις διαφορές ενισχύοντας τους υποστηρικτές της δεύτερης επιλογής µε ένα ευλογοφανές επιχείρηµα.
Αυτό που υποδόρια προσπαθεί να περάσει µε την πρότασή του, η οποία έχει σαφή στοιχεία ψυχολογικής επιχείρησης, πρώην αρχηγός της KGB γαρ, είναι το εξής: «Ξέρω ότι έχετε διχογνωµία και κόπωση από τον πόλεµο και προσφέρω µία ευκαιρία να απεµπλακείτε από αυτό στο οποίο έχετε εγκλωβιστεί και σας εγκλωβίζει ο Ζελένσκι, αλλά αν δεν το πάρετε, εγώ είµαι αποφασισµένος να συνεχίσω τον πόλεµο και όποιος αντέξει». Βέβαια και ο ίδιος θέλει να τελειώσει ο πόλεµος, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, και να κατοχυρώσει τα κεκτηµένα στο πεδίο της µάχης. ∆ιότι δεν είναι βέβαιο ότι η Ρωσία έχει µεγαλύτερες αντοχές από τη ∆ύση και µεγαλύτερο τεχνολογικό και αµυντικό βάθος, παρότι ο ρωσικός λαός έχει µεγαλύτερες ανοχές κακουχίας. Ξέρει κατά βάθος ότι αν η ∆ύση ξυπνήσει και θυµηθεί τον παλιό κανονικό πολεµικό εαυτό της και διαβεί τον Ρουβίκωνα, τα πράγµατα δεν θα είναι εύκολα για τη Μόσχα. Αυτό θα προτιµούσε να το αποφύγει, προσώρας. Λέµε προσώρας, διότι εάν προσέξει κάποιος τις δηλώσεις του µπορεί βάσιµα να υποθέσει ότι η ιδέα περαιτέρω επιθετικών κινήσεων κατά της Ευρώπης συνεχίζει να υπάρχει στο µυαλό του.
Αυτό που εξελίσσεται τώρα είναι ένα γεωπολιτικό και διπλωµατικό πόκερ µε αρκετές µπλόφες και εκατέρωθεν κρυφά χαρτιά. Σε ό,τι αφορά το µέτωπο του Ισραήλ, η προκλητική κατά τη γνώµη µας κίνηση του ∆ιεθνούς Ποινικού ∆ικαστηρίου, να θέσει στο ίδιο ζύγι τον εκλεγµένο πρωθυπουργό µιας δυτικού τύπου ∆ηµοκρατίας µε τους επικεφαλής µιας από τις χειρότερες τροµοκρατικές οργανώσεις, ενδέχεται να προκαλέσει τα αντίθετα αποτελέσµατα από αυτά που υποτίθεται ότι επιδιώκει.
Για το Ισραήλ η πλήρης εξάλειψη της «Χαµάς» είναι ζήτηµα υπαρξιακό. Ειδάλλως αυτό που έγινε θα επαναληφθεί µε χειρότερη µορφή. Οχι µόνο θα παραµείνει ενεργή η συγκεκριµένη απειλή, αλλά θα σταλεί µήνυµα και σε άλλους τροµοκρατικούς, κρατικούς και µη, δρώντες ότι το Ισραήλ είναι ευάλωτο σε διεθνείς πιέσεις. Αρα µπορούν και αυτοί να αποπειραθούν ανάλογες ενέργειες, όπως αυτή της 7ης Οκτωβρίου, και στη συνέχεια να τύχουν της κάλυψης του διεθνούς συστήµατος µε το επιχείρηµα ή πρόσχηµα του ανθρωπισµού.
Το δίληµµα για το Ισραήλ γίνεται συγκεκριµένο. Ή υπαναχωρεί στις διεθνείς πιέσεις, παγώνει της επιχειρήσεις και αφήνει ζωντανή την απειλή, ή προχωρά σε µία ακόµα µεγαλύτερη κρίση για να ανακατέψει την τράπουλα και να εξαναγκάσει άπαντες να πάρουν θέση. Τι είναι αυτό που θα µπορούσε να µεταφέρει το δίληµµα από το Ισραήλ στο διεθνές ακροατήριο, ώστε ο καθένας να στοιχηθεί αναλόγως; Μία απευθείας κρίση µε το Ιράν. Το γεγονός, δε, ότι σύµφωνα µε τη ∆ιεθνή Υπηρεσία Ατοµικής Ενέργειας η Τεχεράνη βρίσκεται στο τελικό στάδιο εµπλουτισµού πυρηνικού υλικού, άρα και απόκτησης πυρηνικών όπλων, βοηθά τη σχετική επιχειρηµατολογία.
Οσοι παρακολουθούν την ισραηλινή πολιτική κατανοούν ότι πολύ δύσκολα το Ισραήλ θα συµβιβαστεί µε την παράταση µιας υπαρξιακής απειλής, πολυεπίπεδης µάλιστα, περιµένοντας την επόµενη τραγωδία. Πιο πιθανό είναι να δούµε µία παραλλαγή του «δόγµατος Σαµψών» και τότε όντως ο καθένας θα αναγκαστεί να πάρει θέση.
Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή της Κυριακής
∆ύο επισηµάνσεις. Πρώτον, κάνει την πρόταση τώρα που η Ρωσία έχει ανακτήσει το επιχειρησιακό µοµέντουµ στο πεδίο, απειλώντας τις ουκρανικές γραµµές ακόµα και µε κατάρρευση, αν οι ∆υτικοί δεν κινηθούν γρήγορα µε εξοπλιστική και άλλη βοήθεια. ∆εύτερον, έχει προηγηθεί η τοποθέτηση του οικονοµολόγου Αντρέι Μπελούσοφ στη θέση του υπουργού Αµυνας.
Το µήνυµα είναι ότι η επιλογή έγινε για να εµπεδωθεί και να ενισχυθεί η µετατροπή της ρωσικής οικονοµίας σε πολεµική, άρα η Μόσχα είναι αποφασισµένη για µακροπρόθεσµο πόλεµο αν χρειαστεί. Εχοντας διαγνώσει την αµφιθυµία και την αµφισηµία της ∆ύσης, καθώς και τις διαφορετικές γραµµές εντός της -συνέχιση και κλιµάκωση του πολέµου µε ακόµα µεγαλύτερη δυτική εµπλοκή ή αναζήτηση εύσχηµου πλαισίου διαπραγµατεύσεων για τον τερµατισµό του-, επιχειρεί να οξύνει τις διαφορές ενισχύοντας τους υποστηρικτές της δεύτερης επιλογής µε ένα ευλογοφανές επιχείρηµα.
Αυτό που υποδόρια προσπαθεί να περάσει µε την πρότασή του, η οποία έχει σαφή στοιχεία ψυχολογικής επιχείρησης, πρώην αρχηγός της KGB γαρ, είναι το εξής: «Ξέρω ότι έχετε διχογνωµία και κόπωση από τον πόλεµο και προσφέρω µία ευκαιρία να απεµπλακείτε από αυτό στο οποίο έχετε εγκλωβιστεί και σας εγκλωβίζει ο Ζελένσκι, αλλά αν δεν το πάρετε, εγώ είµαι αποφασισµένος να συνεχίσω τον πόλεµο και όποιος αντέξει». Βέβαια και ο ίδιος θέλει να τελειώσει ο πόλεµος, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, και να κατοχυρώσει τα κεκτηµένα στο πεδίο της µάχης. ∆ιότι δεν είναι βέβαιο ότι η Ρωσία έχει µεγαλύτερες αντοχές από τη ∆ύση και µεγαλύτερο τεχνολογικό και αµυντικό βάθος, παρότι ο ρωσικός λαός έχει µεγαλύτερες ανοχές κακουχίας. Ξέρει κατά βάθος ότι αν η ∆ύση ξυπνήσει και θυµηθεί τον παλιό κανονικό πολεµικό εαυτό της και διαβεί τον Ρουβίκωνα, τα πράγµατα δεν θα είναι εύκολα για τη Μόσχα. Αυτό θα προτιµούσε να το αποφύγει, προσώρας. Λέµε προσώρας, διότι εάν προσέξει κάποιος τις δηλώσεις του µπορεί βάσιµα να υποθέσει ότι η ιδέα περαιτέρω επιθετικών κινήσεων κατά της Ευρώπης συνεχίζει να υπάρχει στο µυαλό του.
Αυτό που εξελίσσεται τώρα είναι ένα γεωπολιτικό και διπλωµατικό πόκερ µε αρκετές µπλόφες και εκατέρωθεν κρυφά χαρτιά. Σε ό,τι αφορά το µέτωπο του Ισραήλ, η προκλητική κατά τη γνώµη µας κίνηση του ∆ιεθνούς Ποινικού ∆ικαστηρίου, να θέσει στο ίδιο ζύγι τον εκλεγµένο πρωθυπουργό µιας δυτικού τύπου ∆ηµοκρατίας µε τους επικεφαλής µιας από τις χειρότερες τροµοκρατικές οργανώσεις, ενδέχεται να προκαλέσει τα αντίθετα αποτελέσµατα από αυτά που υποτίθεται ότι επιδιώκει.
Για το Ισραήλ η πλήρης εξάλειψη της «Χαµάς» είναι ζήτηµα υπαρξιακό. Ειδάλλως αυτό που έγινε θα επαναληφθεί µε χειρότερη µορφή. Οχι µόνο θα παραµείνει ενεργή η συγκεκριµένη απειλή, αλλά θα σταλεί µήνυµα και σε άλλους τροµοκρατικούς, κρατικούς και µη, δρώντες ότι το Ισραήλ είναι ευάλωτο σε διεθνείς πιέσεις. Αρα µπορούν και αυτοί να αποπειραθούν ανάλογες ενέργειες, όπως αυτή της 7ης Οκτωβρίου, και στη συνέχεια να τύχουν της κάλυψης του διεθνούς συστήµατος µε το επιχείρηµα ή πρόσχηµα του ανθρωπισµού.
Το δίληµµα για το Ισραήλ γίνεται συγκεκριµένο. Ή υπαναχωρεί στις διεθνείς πιέσεις, παγώνει της επιχειρήσεις και αφήνει ζωντανή την απειλή, ή προχωρά σε µία ακόµα µεγαλύτερη κρίση για να ανακατέψει την τράπουλα και να εξαναγκάσει άπαντες να πάρουν θέση. Τι είναι αυτό που θα µπορούσε να µεταφέρει το δίληµµα από το Ισραήλ στο διεθνές ακροατήριο, ώστε ο καθένας να στοιχηθεί αναλόγως; Μία απευθείας κρίση µε το Ιράν. Το γεγονός, δε, ότι σύµφωνα µε τη ∆ιεθνή Υπηρεσία Ατοµικής Ενέργειας η Τεχεράνη βρίσκεται στο τελικό στάδιο εµπλουτισµού πυρηνικού υλικού, άρα και απόκτησης πυρηνικών όπλων, βοηθά τη σχετική επιχειρηµατολογία.
Οσοι παρακολουθούν την ισραηλινή πολιτική κατανοούν ότι πολύ δύσκολα το Ισραήλ θα συµβιβαστεί µε την παράταση µιας υπαρξιακής απειλής, πολυεπίπεδης µάλιστα, περιµένοντας την επόµενη τραγωδία. Πιο πιθανό είναι να δούµε µία παραλλαγή του «δόγµατος Σαµψών» και τότε όντως ο καθένας θα αναγκαστεί να πάρει θέση.
Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή της Κυριακής