Το πρόβλημα των συστημικών κομμάτων στην Ευρώπη
Άρθρο γνώμης
Η άνοδος των δεξιών αντισυστηµικών οφείλεται σε θέµατα όπως η λαθροµετανάστευση, το ταυτοτικό ζήτηµα, η ασφάλεια, η ακρίβεια
Μιλώντας με φίλο οικονομολόγο και οικονομικό αναλυτή για τις ευρωεκλογές και το αποτέλεσμά τους, μου επισήμανε το εξής. «Άκουσες καθόλου στην προεκλογική περίοδο από πλευράς των mainstream κομμάτων να γίνεται συζήτηση για τα βασικά θέματα που έχει να αντιμετωπίσει η Ευρώπη, εάν θέλει να παραμείνει έστω οριακά υπολογίσιμος παίκτης στον νέο παγκόσμιο χάρτη; Άκουσες προτάσεις για την αποβιομηχάνιση, για το κόστος ενέργειας, για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που παραμένουν η ραχοκοκαλιά της οικονομίας σε όλα τα κράτη-μέλη; Για τα δίκτυα, για την ψηφιοποίηση, για τις θέσεις εργασίας, για τη νέα οικονομία, όπου η Ευρώπη είναι ουραγός αν όχι απούσα;».
Η απάντηση είναι όχι. Είναι προφανές ότι η άνοδος των δεξιών αντισυστημικών κομμάτων, σύμφωνα με το γενικό συμπέρασμα, οφείλεται σε θέματα όπως η λαθρομετανάστευση, το ταυτοτικό ζήτημα, η ασφάλεια, η ακρίβεια. Αυτά αποτελούν κοινό προβληματισμό σε όλα τα κράτη-μέλη και εκεί οφείλεται η άνοδος των σχηματισμών που τα προέταξαν. Αντιθέτως τα κόμματα του ΕΛΚ, των Ευρωσοσιαλιστών, των Φιλελεύθερων τα αγνόησαν, προσποιούμενα μέχρι κάποια στιγμή ότι δεν υπάρχουν. Προς το τέλος, όταν κατάλαβαν τι έρχεται, άρχισαν μία τυπική στροφή προς πιο σκληρές πολιτικές σε ρητορικό επίπεδο, και αυτό έως έναν βαθμό συγκράτησε τα ποσοστά.
Θα περίμενε κανείς ότι τα εν λόγω κόμματα θα είχαν προτάξει τουλάχιστον τα ζητήματα της οικονομίας, των υποδομών, των θέσεων εργασίας και όλων των σχετικών προαναφερθέντων, που υποτίθεται ότι είναι το πεδίο στο οποίο πλεονεκτούν ως σοβαροί συστημικοί πολιτικοί σχηματισμοί. Και όμως, ουσιαστική συζήτηση για αυτά δεν έγινε. Αν δει κανείς τις επιδόσεις της Ευρώπης συνολικά σε αυτούς τους τομείς, καταλαβαίνει γιατί προσπέρασαν και αυτή τη σφαίρα θεμάτων.
Παρεμπιπτόντως, στην έκθεση για το εαρινό ευρωπαϊκό εξάμηνο, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, η Κομισιόν εκκινεί τη διαδικασία περί υπερβολικού ελλείμματος για επτά χώρες: τη Γαλλία, την Ιταλία, το Βέλγιο, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα και την Πολωνία. Σε ό,τι αφορά τους γενικούς ρυθμούς ανάπτυξης της Ευρώπης και την οικονομική της ευρωστία σε σχέση με τους ανταγωνιστές της, ΗΠΑ και Κίνα κυρίως, τα νέα επίσης δεν είναι καλά.
Άρα το πλεονεκτικό πεδίο των συστημικών κομμάτων αποδεικνύεται όχι και τόσο πλεονεκτικό. Το σημειώνουμε διότι, αν μετά την καταστροφική πολιτική που ακολούθησαν τα εδραιωμένα κόμματα στο Μεταναστευτικό, στην ενέργεια, στην κοινή αγροτική πολιτική, προστεθεί η αίσθηση περί αδυναμίας ή ανικανότητας και στην οικονομία γενικώς, δεν θα έχει μείνει κάτι να αντιτάξει στην αντισυστημική Δεξιά, που αναδύεται και η οποία ενδέχεται να αποδειχθεί πιο συστημική και πιο γειωμένη από ό,τι οι μέχρι τώρα κρατούντες.
Η απάντηση είναι όχι. Είναι προφανές ότι η άνοδος των δεξιών αντισυστημικών κομμάτων, σύμφωνα με το γενικό συμπέρασμα, οφείλεται σε θέματα όπως η λαθρομετανάστευση, το ταυτοτικό ζήτημα, η ασφάλεια, η ακρίβεια. Αυτά αποτελούν κοινό προβληματισμό σε όλα τα κράτη-μέλη και εκεί οφείλεται η άνοδος των σχηματισμών που τα προέταξαν. Αντιθέτως τα κόμματα του ΕΛΚ, των Ευρωσοσιαλιστών, των Φιλελεύθερων τα αγνόησαν, προσποιούμενα μέχρι κάποια στιγμή ότι δεν υπάρχουν. Προς το τέλος, όταν κατάλαβαν τι έρχεται, άρχισαν μία τυπική στροφή προς πιο σκληρές πολιτικές σε ρητορικό επίπεδο, και αυτό έως έναν βαθμό συγκράτησε τα ποσοστά.
Θα περίμενε κανείς ότι τα εν λόγω κόμματα θα είχαν προτάξει τουλάχιστον τα ζητήματα της οικονομίας, των υποδομών, των θέσεων εργασίας και όλων των σχετικών προαναφερθέντων, που υποτίθεται ότι είναι το πεδίο στο οποίο πλεονεκτούν ως σοβαροί συστημικοί πολιτικοί σχηματισμοί. Και όμως, ουσιαστική συζήτηση για αυτά δεν έγινε. Αν δει κανείς τις επιδόσεις της Ευρώπης συνολικά σε αυτούς τους τομείς, καταλαβαίνει γιατί προσπέρασαν και αυτή τη σφαίρα θεμάτων.
Παρεμπιπτόντως, στην έκθεση για το εαρινό ευρωπαϊκό εξάμηνο, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, η Κομισιόν εκκινεί τη διαδικασία περί υπερβολικού ελλείμματος για επτά χώρες: τη Γαλλία, την Ιταλία, το Βέλγιο, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Μάλτα και την Πολωνία. Σε ό,τι αφορά τους γενικούς ρυθμούς ανάπτυξης της Ευρώπης και την οικονομική της ευρωστία σε σχέση με τους ανταγωνιστές της, ΗΠΑ και Κίνα κυρίως, τα νέα επίσης δεν είναι καλά.
Άρα το πλεονεκτικό πεδίο των συστημικών κομμάτων αποδεικνύεται όχι και τόσο πλεονεκτικό. Το σημειώνουμε διότι, αν μετά την καταστροφική πολιτική που ακολούθησαν τα εδραιωμένα κόμματα στο Μεταναστευτικό, στην ενέργεια, στην κοινή αγροτική πολιτική, προστεθεί η αίσθηση περί αδυναμίας ή ανικανότητας και στην οικονομία γενικώς, δεν θα έχει μείνει κάτι να αντιτάξει στην αντισυστημική Δεξιά, που αναδύεται και η οποία ενδέχεται να αποδειχθεί πιο συστημική και πιο γειωμένη από ό,τι οι μέχρι τώρα κρατούντες.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή»
