Το ορόσηµο Σινά και οι διεθνείς πολιτικές των Πατριαρχείων

Tο είχαµε σηµειώσει εγκαίρως προ εβδοµάδων µε αφορµή την ένταση και την πόλωση των αντιθέσεων εντός της Μονής Σινά. Η εκκλησιαστική διπλωµατία είναι από τα πλέον σύνθετα, πολυδαίδαλα και κρίσιµα πλέον πεδία της διπλωµατίας για την Ελληνική ∆ηµοκρατία. ∆εν είναι δυνατόν λοιπόν το ελληνικό ΥΠΕΞ, δοµικά και όχι µόνον πολιτικά, να θέτει σε δευτερεύον επίπεδο τη σχέση και την εποπτεία των χειρισµών και των ανταγωνισµών µεταξύ των Πατριαρχείων. Πολλοί στην Ελλάδα που συνήθως γράφουν και δηµοσιοποιούν απόψεις και εκτιµήσεις ζουν στην αυταπάτη του στενού δεσµού της ελληνικής πολιτείας µε ιστορικά Πατριαρχεία όπως της Κωνσταντινούπολης, της Ιερουσαλήµ, της Αλεξάνδρειας ή λιγότερο της Αντιόχειας. ∆εν έχουν ρωτήσει προφανώς τους εκκλησιαστικούς παράγοντες και τις ηγεσίες των Πατριαρχείων αυτών ποια είναι τα όρια αλλά και τα σκεπτικά που ακολουθούν σε σχέση µε την ελληνική διπλωµατία και πολύ περισσότερο µε τις επιλογές και τους χειρισµούς του εσωστρεφούς εκ της φύσεως και της αποστολής του υπουργείου Παιδείας της Ελλάδος.

Τα όσα εξελίσσονται µέσα σε λίγα 24ωρα δείχνουν ότι ήδη τα Πατριαρχεία µε τις παρούσες ηγεσίες τους κινούνται στη διεθνή πολιτική µεταξύ υπερδυνάµεων, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, ή περιφερειακών ανταγωνιστικών ισχυρών δυνάµεων, όπως η Τουρκία και το Ισραήλ, µε την Αθήνα να αιφνιδιάζεται και να αναγκάζεται σε διαχείριση κρίσεων που προκύπτουν όλο και µε µεγαλύτερη πυκνότητα.

Αν ξεκινήσουµε από τα όσα συνέβησαν στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, θα δούµε ότι, αν υπήρχε σωστή πρόβλεψη και συγκροτηµένοι χειρισµοί, δεν θα είχαµε ούτε τις θορυβώδεις εξελίξεις σε µια αρνητική συγκυρία ούτε τις εµπλοκές και τους ανταγωνισµούς στο τρίγωνο Οικουµενικό Πατριαρχείο - Ιεροσολύµων - Αλεξανδρείας. Με δεδοµένο ότι η ένταση εντός της µονής ήταν γνωστή και σε εξέλιξη για χρόνια και ο Αρχιεπίσκοπος ∆αµιανός υπερήλικας, ασθενής και εκτεθειµένος σε διάφορες κατηγορίες σε βάρος του από ετών, το πλέον εύλογο θα ήταν το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, έστω συνεπικουρούµενο από τον γενικό γραµµατέα του υπουργείου Παιδείας, να είχε προκαταλάβει τις αρνητικές και θλιβερές εξελίξεις. Τι θα έκαναν; Μα ό,τι έκαναν στην τελευταία φάση της κρίσης στη µονή. Θα δηµιουργούσαν ασφάλεια στον Αρχιεπίσκοπο ∆αµιανό προκειµένου να δροµολογήσει την παραίτησή του, θα ενθάρρυναν την αναζήτηση ενός διαδόχου κοινής αποδοχής, που και ως χαρακτήρας θα µπορούσε να «θεραπεύσει» τα χάσµατα εντός της µοναστικής κοινότητας όπως ο αρχιµανδρίτης Συµεών, και όλα θα είχαν εξελιχθεί κατευναστικά στην ιστορική ελληνορθόδοξη εµβληµατική µονή. Αυτά συνέβησαν τελικά, αλλά εκ των υστέρων και αφού η Ελλάδα στο παρασκήνιο ενεπλάκη στους ανταγωνισµούς µεταξύ Κωνσταντινούπολης - Αλεξάνδρειας - Ιεροσολύµων, έστω πρόσκαιρα και παρασκηνιακά.

Στο παρόν, τα ζητήµατα γίνονται πιο σύνθετα και υπερβαίνουν την ελληνική διπλωµατία. Την ώρα που ο Οικουµενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολοµαίος επισκεπτόταν την Ουάσινγκτον, όπου µεταξύ άλλων είχε προγραµµατισµένη συνάντηση µε τον πρόεδρο Τραµπ, η Τουρκία κουνούσε τα χαρτιά της σχετικά µε την εµπλοκή της, ως εγγυητικής δύναµης, στην ασφάλεια των ιερών χριστιανών και µουσουλµάνων στην Ανατολική Ιερουσαλήµ, προσκαλώντας γι’ αυτόν τον λόγο, και αυτός ανταποκρίθηκε, τον Πατριάρχη Ιεροσολύµων Θεόφιλο στην Τουρκία, όπου είχε συνάντηση µε τον πρόεδρο Ερντογάν παρόντος του πολυµήχανου υπουργού Εξωτερικών, Φιντάν, και του επικεφαλής του διπλωµατικού γραφείου του τελευταίου, Μπιλγκίτς. Μέσα από τη συνάντηση αυτήν επέστρεψε στο προσκήνιο µια προσέγγιση που συσχετίζει την οθωµανική εποχή στην Παλαιστίνη και το status quo, συνδυάζοντάς το µε το «σύµφωνο του Οµάρ» του 7ου αιώνα, επιδιώκοντας να πληγεί το προφίλ και η αξιοπιστία της παρουσίας του κράτους του Ισραήλ.

Πέραν αυτών, οι διαβουλεύσεις µεταξύ διπλωµατίας της Τουρκίας και ρωσικού Πατριαρχείου στη Μόσχα δείχνουν τα επόµενα βήµατα και τις κινήσεις που θα εξελίξει η Ρωσία για τη µετατροπή του ρωµαίικου Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης σε Οικουµενικό των Ορθοδόξων, µε δοµή Βατικανού στην καλύτερη περίπτωση.