Η Ελλάδα έχει προβάλει µια πρόταση για πολυµερή διάσκεψη των εµπλεκόµενων χωρών (αντικείµενων και παραπλήσιων) στην Ανατολική και τη Νότιο Μεσόγειο για µια συλλογική συµφωνία περί των ΑΟΖ τους. Μια τέτοια διάσκεψη φυσικά θα εξελιχθεί µε τις ΗΠΑ να ασκούν την ηγετική τους διαµεσολάβηση ή τις καλές τους υπηρεσίες. Η βάση των συµφωνιών αυτών µεταξύ Λιβύης, Αιγύπτου, Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας - αυτές είναι οι δυνητικά συµµετέχουσες χώρες- δεν µπορεί να είναι άλλη από την εφαρµογή κεντρικών ρυθµίσεων του σε ισχύ ∆ιεθνούς ∆ικαίου της Θάλασσας. Που σηµαίνει ότι µπορεί να αποφασισθεί οριοθέτηση στη βάση της «µέσης γραµµής», πρακτική που λύνει πολλά προβλήµατα στις λεπτοµέρειές τους. Αλλά και ότι τα νησιά (όχι οι βραχονησίδες) εξισώνονται µε τα δικαιώµατα ζωνών πλήρους εθνικής κυριαρχίας και οικονοµικής εκµετάλλευσης µε τα ηπειρωτικά εδάφη. Μια τέτοια διάσκεψη, η οποία συνηθίζεται πλέον να αναφέρεται ως 5χ5, ενδεχοµένως θα βρει την αντίδραση της Τουρκίας.

Η Τουρκία είχε κατορθώσει για δεκαετίες να ναρκοθετεί µε διάφορους τρόπους, συνήθως τροµοκρατικούς τύπου casus belli, κάθε προσπάθεια κρατών της περιοχής υπερβαίνοντας τις διαφορές τους στην οριοθέτηση των ΑΟΖ να προχωρήσουν στον ορισµό τους και στην άντληση οικονοµικών ωφεληµάτων από αυτές. Στην παρούσα φάση η Τουρκία µπορεί να είναι αρκετά πιεσµένη από τις αµερικανικές πολιτικές και προϋποθέσεις που έχουν στόχο ένα «καθαρό τοπίο» και σταθερές νοµικά συµφωνίες για την έρευνα και την εξόρυξη υδρογονανθράκων για παράδειγµα µε τη συµµετοχή αµερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών σε περιφερειακό επίπεδο και όχι µόνον στη βάση εθνικών συνόρων στην θάλασσα ή οικονοµικών ζωνών υπό διαµόρφωση ή αµφισβήτηση. Αλλά τίποτα δεν εγγυάται µια σηµαντική στροφή της Τουρκίας από την αυθαιρεσία των διεκδικήσεών της, ώστε να καταστεί ένας καλοπροαίρετος συνοµιλητής συµβάλλοντας στην υπέρβαση των «αγκυλώσεων» για την οριοθέτηση των περιοχών.

Μέσω Ελλάδος µπορεί να συντονισθεί η ευρωπαϊκή οικονοµική στήριξη, µε τη συνδροµή και της Ιταλίας

Προφανώς λοιπόν χρειάζεται ένα plan B, που θα δηµιουργεί δοµικές εξελίξεις, παρακάµπτοντας στην πρώτη φάση τον παράγοντα Τουρκία. Αυτή την εναλλακτική διαδροµή τη δίνει η συµφωνία Κύπρου - Λιβάνου για την οριοθέτηση των ΑΟΖ και τη δυναµική συνεκµετάλλευσης που δηµιουργεί µετά την οριοθέτηση. Η συµφωνία αυτή είναι διµερής και έρχεται µε χρονική καθυστέρηση 18 ετών εξαιτίας παρεµβάσεων και εκβιασµών της Τουρκίας ειδικά στον αποσταθεροποιηµένο ως κρατική οντότητα Λίβανο, αλλά και την Κύπρο, µε το υπό κατοχή βόρειο µέρος της. Υπεγράφη όµως χθες, Τετάρτη, συνοδευόµενη µάλιστα από µια δεύτερη συµφωνία για ηλεκτρικό καλώδιο µεταξύ των δύο χωρών. Πέραν αυτών το πιο σηµαντικό ως γεωστρατηγική επιλογή είναι ότι ο Λίβανος και η Κύπρος µετά τη µεταξύ τους συµφωνία για τις ΑΟΖ αλλά και τη στήριξη του Λιβάνου από ευρωπαϊκή συνδροµή στην οικονοµία, ανοίγουν «παράθυρο ευκαιρίας» για οριοθέτηση ΑΟΖ και στη Συρία. Άρα µιλάµε για ένα γεωοικονοµικό «τρίγωνο».

∆ίπλα σε αυτό µπορεί να δηµιουργηθεί ένα δεύτερο γεωοικονοµικό-ενεργειακό τρίγωνο αποτελούµενο από την Ελλάδα-Αίγυπτο-Λιβύη. Αρχικά να καθορίσουν µεταξύ τους τις ΑΟΖ. Εξελίσσεται ήδη κατασκευή ηλεκτρικού καλωδίου µεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Ταυτόχρονα, παρουσία των δύο αµερικανικών οµίλων, Exxon Mobil και Chevron, µε δεδοµένο το ενδιαφέρον τους για ευρείες περιοχές που εµπίπτουν σε επικράτεια των τριών χωρών σε ξηρά και θάλασσα. Με δεδοµένη µια τέτοια τριµερή συµφωνία η Λιβύη ανακτά την δυνατότητά της να υπάρξει ως κράτος. Αφού η οικονοµία της εξαρτάται πλήρως από τις εξορύξεις και τις τεχνολογίες που θα αξιοποιηθούν. Παράλληλα, µέσω Ελλάδος, µπορεί να συντονισθεί η ευρωπαϊκή οικονοµική στήριξη, µε τη συνδροµή και της Ιταλίας σε αυτό. Η Αίγυπτος αποτελεί κρίσιµο παράγοντα για την ασφάλεια και τη θεσµική επάρκεια στη Β. Αφρική.

Τα δύο «τρίγωνα» µπορούν να συνδεθούν µεταξύ τους µε την οριοθέτηση ΑΟΖ µεταξύ Ελλάδας και Κύπρου και τελικά όλη αυτή η γεωοικονοµική και ενεργειακή κατανοµή και ενότητα να συνδεθεί µε τη συµµαχία 3+1 Ελλάδας-Κύπρου-ΙσραήλΗΠΑ και τις «Συµφωνίες του Αβραάµ» προς ανατολάς στη διαδροµή του IMEC, πέραν της Ευρώπης.

Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή