∆εν είναι η πρώτη φορά που στις δηµοσκοπήσεις η «προσωπικότητα» του… «κανένα» έχει εντυπωσιακή παρουσία στις απαντήσεις για την προτίµηση του εκλογικού σώµατος στην καταλληλότητα του προσώπου που θα ήθελε να τον κυβερνήσει. ∆ηλαδή, είναι περισσότεροι αυτοί που δεν αποδέχονται να τους κυβερνήσει ένα από τα πολιτικά πρόσωπα στη σηµερινή πολιτική σκηνή έναντι εκείνων που προτιµούν κάποιον από τους σηµερινούς πολιτικούς αρχηγούς. Εξυπακούεται ότι η επιλογή «κανένας» και η άρνηση οιουδήποτε άλλου δεν συνοδεύονται ούτε από την αιτιολογία της απόρριψης ούτε από την παράθεση των προσόντων του άγνωστου άλλου.

Στο σηµείο αυτό χρειάζεται µία παρατήρηση. Για πρώτη φορά στις δηµοσκοπήσεις των τελευταίων ετών ένας πρωθυπουργός, και στη συγκεκριµένη περίπτωση ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει σηµειωθεί σε κάποιες χρονικές στιγµές, ως προς την καταλληλότητα, να διαθέτει υψηλότερα ποσοστά από τον «κανένα». Μάλιστα σε µία των περιπτώσεων αυτών ο σηµερινός πρωθυπουργός έδειξε να υπερτερεί του «κανένα» κατά 8 ποσοστιαίες µονάδες. Περί της διαφοράς του από τον εναλλασσόµενο, ανάλογα µε την πολιτική συγκυρία, αρχηγό της αξιωµατικής αντιπολιτεύσεως ούτε λόγος να γίνεται. Είναι µία παγιωµένη κατάσταση.

Η διαχρονική ισχύς του «κανένα» ως φαινόµενο και άποψη µερίδας του εκλογικού σώµατος έχει αποτελέσει παλαιότερα αντικείµενο ειδικής διερεύνησης από το Τµήµα Οργάνωσης και ∆ιοίκησης Επιχειρήσεων του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Έτσι στο κρίσιµο ερώτηµα για ποιον λόγο έχει πάντοτε ισχυρή παρουσία ο «κανένας» απάντηση επιχείρησε να δώσει το παραπάνω πανεπιστηµιακό τµήµα, επικεφαλής του οποίου (και της σχετικής έρευνας βεβαίως) ήταν η επίκουρος καθηγήτρια Μάρκετινγκ κυρία Άννα Ζαρκάδα. Ποια είναι εποµένως τα χαρακτηριστικά που αναζητούν οι πολίτες αλλά δεν τα βρίσκουν στο πολιτικό προσωπικό και το ψάχνουν στον ιδεατό «κανένα»;

Σύµφωνα µε την κυρία Ζαρκάδα, που είχε αναλύσει και τα αποτελέσµατα των σχετικών ερευνών, ο «κανένας», δηλαδή ο ιδανικός πολιτικός ηγέτης, είναι αυτός που έχει πάνω απ’ όλα ήθος. Πάρα πολύ σηµαντικό χαρακτηριστικό του είναι επίσης η αποτελεσµατικότητα. Η προσωπικότητα του ηγέτη είναι σηµαντική για τους µισούς περίπου πολίτες.

Ο βαθµός στον οποίο ο ηγέτης εξυπηρετεί τα προσωπικά συµφέροντα του πολίτη έχει µέτρια επίδραση, ενώ το πώς παρουσιάζει τον εαυτό του αφήνει τους περισσότερους πολίτες µάλλον αδιάφορους. Αν θέλαµε να φέρουµε ένα παράδειγµα για την τελευταία παρατήρηση που αφορά την αδιαφορία των πολιτών για το πώς παρουσιάζει ένας πολιτικός τον εαυτό του θα αναφέραµε τον Στέφανο Κασσελάκη!

Σε µία διασταλτική και εξ αντιδιαστολής ερµηνεία των παραπάνω αποτελεσµάτων, πάντως, θα µπορούσε να επισηµάνει κανείς ότι επιλέγοντας τη συγκεκριµένη στιγµή οι πολίτες τον «κανένα» θεωρούν ότι οι προτεινόµενοι προς σύγκριση στερούνται το µέγεθος του ήθους που απαιτούν από έναν πολιτικό οι πολίτες. Επιπλέον, βλέπουν ότι δεν διαθέτει την απαιτούµενη από τις περιστάσεις αποτελεσµατικότητα, δεδοµένου άλλωστε ότι οι σχετικές δηµοσκοπήσεις γίνονται κυρίως προ µιας εκλογικής αναµέτρησης, που οι πολίτες ήδη έχουν γεύση τόσο του κυβερνητικού έργου όσο και της δράσης της αντιπολίτευσης και των θέσεών της.

Υπό την έννοια αυτή -δηλαδή βάσει των αξιολογήσεων της πανεπιστηµιακής έρευνας-, έχει διττή σηµασία η αποδοχή του Κυριάκου Μητσοτάκη στις περιπτώσεις που κατά το παρελθόν είχε υπερισχύσει έναντι του «κανένα»: Εν πρώτοις η υπεροχή αυτή αποκάλυπτε ότι οι πολίτες αναγνώριζαν στο πρόσωπό του αρκετά στοιχεία που απαιτούν από έναν πρωθυπουργό, όπως αναλύεται και από τον σχετικό πίνακα. Κατά δεύτερο λόγο, είναι στοιχείο προβληµατισµού και διερεύνησης οι λόγοι για τους οποίους σε άλλες περιπτώσεις και ιδίως σε πρόσφατες ανάλογες δηµοσκοπήσεις απώλεσε αυτήν την υπεροχή έναντι του «κανένα» που προτιµούν οι ψηφοφόροι.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της πανεπιστηµιακής έρευνας είναι ότι πολύ χαµηλή επίδραση στην επιλογή της κοινής γνώµης, όσον αφορά το πρόσωπο ενός κυβερνήτη, έχει το αν ο συγκεκριµένος πολιτικός εξυπηρετεί τα ατοµικά συµφέροντα του πολίτη. Ενδεχοµένως, αυτό να αντικατοπτρίζει τον βαθµό ωρίµανσης της κοινωνίας.

Από την άλλη πλευρά, πάντως, ίσως είναι αναγκαίο να τηρηθεί και µία µικρή επιφύλαξη στη συγκεκριµένη απάντηση, διότι είναι µάλλον φυσικό να µην παραδεχθεί ο ερωτώµενος ότι ψηφίζει µε βάση το ατοµικό συµφέρον του και την προοπτική να εξυπηρετηθεί αυτό από τον υπό εξέταση πολιτικό.