Η οικονοµία και ο κόσµος
Άρθρο γνώμης
Οι πολίτες έχουν µεγαλύτερη ανοχή όταν καταλαβαίνουν ότι γίνεται µια ειλικρινής προσπάθεια να συµµαζευτούν τα πράγµατα

Σε κάθε δηµοσκόπηση, δίνεται κάθε φορά από τα ΜΜΕ -ιδίως τα αντιπολιτευόµενα την κυβέρνηση- ιδιαίτερη έµφαση σε µια συγκεκριµένη λαϊκή απάντηση που αντιστοιχεί στο ερώτηµα κατά πόσον οι ερωτώµενοι (δηλαδή ο λαός) είναι ευχαριστηµένοι µε την οικονοµική πολιτική της κυβέρνησης. Είναι δε αυτονόητο ότι η έµφαση στο συγκεκριµένο στοιχείο του γκάλοπ δίνεται επειδή ο κόσµος ποτέ δεν είναι ευχαριστηµένος. Άλλωστε, σε οποιαδήποτε χώρα αν ρωτήσει κανείς τον λαό αν είναι ικανοποιηµένος από την οικονοµική πολιτική της κυβέρνησής του, θα απαντήσει αρνητικά. Κι αυτό διότι πάντοτε η αξιολόγηση που κάνει κάθε πολίτης γίνεται µέσα από το πρίσµα του ατοµικού συµφέροντος του καθενός. Και ασφαλώς δεν υπάρχει άνθρωπος στη Γη που να µη θεωρεί ότι θα µπορούσε να είναι σε ακόµη καλύτερη θέση απ’ αυτήν που βρίσκεται. Πόσω µάλλον στην Ελλάδα. Ένα σχετικό παράδειγµα αποτελεί πρόσφατη πανελλαδική έρευνα που πραγµατοποίησε το Ινστιτούτο ∆ηµοσιονοµικών και Οικονοµικών Μελετών.
Στο ερώτηµα αν οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι η σκληρή δουλειά και η αποτελεσµατικότητα ανταµείβονται στην Ελλάδα, η πλειοψηφία (55,5%) απαντούσε αρνητικά και µόνον ένας στους δέκα θεωρούσε ότι η σκληρή δουλειά ανταµείβεται. Επίσης συντριπτικά στο σύνολό τους ήταν τα ποσοστά των ερωτηθέντων που θεωρούν ότι η φορολογία στην Ελλάδα επιβαρύνει τα χαµηλά και µεσαία εισοδή µατα, αφού µόνο το 4,5% θεωρούσε ότι επιβαρύνονται τα υψηλότερα. Εδώ που τα λέµε, για να είµαστε στοιχειωδώς αντικειµενικοί, οφείλουµε να παραδεχθούµε ότι επί όλων των κυβερνήσεων, σοσιαλιστικών ή δεξιών, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης τα αντιπολιτευόµενα την εκάστοτε κυβέρνηση ΜΜΕ το ίδιο στοιχείο κάθε δηµοσκόπησης προέβαλλαν.
Τη δυσαρέσκεια του κόσµου από την κυβερνητική πολιτική που ακολουθούνταν στα θέµατα της οικονοµίας. Υπάρχει όµως, πιστεύω, µια ειδοποιός διαφορά, την οποία ο κόσµος την αντιλαµβάνεται ακόµη κι αν γκρινιάζει. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι οι πολίτες έχουν µεγαλύτερη ανοχή, παρά τη µεµψιµοιρία ή δυσφορία τους, όταν καταλαβαίνουν ότι γίνεται µια ειλικρινής προσπάθεια να συµµαζευτούν τα πράγµατα. Λ.χ. παλαιότερες δηµοσκοπήσεις αποκάλυπταν ποιοι τελικώς ευθύνονταν για την κακή κατάσταση της οικονοµίας την οποία καλούνταν να διαχειριστούν οι διάδοχοι αυτών που τα είχαν θαλασσώσει. Το είδαµε αυτό πολλούς µήνες πριν από τις εκλογές του 2019. Σε τυχαίες δηµοσκοπήσεις από διαφορετικές εταιρείες, οι απαντήσεις στην ερώτηση «ποιος ευθύνεται για την κατάσταση στην οικονοµία;» την εποχή εκείνη ενοχοποιούσαν τις κυβερνήσεις τής για πρώτη φορά Αριστεράς, και µάλιστα µε υψηλά ποσοστά.
Άρα, ο κόσµος είναι σε θέση να γνωρίζει τις πραγµατικές ευθύνες και απλώς αδηµονεί για να δει ταχύτερα αποτελέσµατα, που θα αφορούν άµεσα την τσέπη του. Στη φράση-κλειδί όµως «άµεσα αποτελέσµατα για την τσέπη του κόσµου» βρίσκεται η ουσία της λαϊκής δυσφορίας. ∆ιότι οι νοικοκυραίοι µπορεί να έχουν συναίσθηση του ποιος είναι υπεύθυνος για το αν τα φέρνουν δύσκολα βόλτα ή για την κατάσταση της οικονοµίας όταν αυτή δεν πάει καλά και οι συνέπειες πλήττουν και τους ίδιους, αλλά συγχρόνως δεν µπαίνουν στη διαδικα σία να αξιολογήσουν ποιες προτεραιότητες πρέπει να βάλει µια κυβέρνηση, προκειµένου να καταστεί κατορθωτό να βελτιωθεί σηµαντικά το βιοτικό επίπεδο για τον κόσµο. Ασφαλώς δε, οι πολίτες δεν κρίνουν την οικονοµική πολιτική µιας κυβέρνησης µέσα από το πρίσµα του αλτρουισµού, δηλαδή επειδή δεν κατορθώνει να αυξήσει άµεσα τις παροχές σε αναξιοπαθούντες. Την κριτική που συνήθως ασκούν την «επεξεργάζονται» µέσα από το πρίσµα του ατοµικού τους οφέλους. Και αυτό, βεβαίως, είναι απολύτως θεµιτό, αλλά έχει σηµασία να αξιολογούν τα πράγµατα στην οικονοµία και µέσα από το πρίσµα των βηµάτων και των σταδίων που πρέπει να προηγηθούν.
Βήµατα και προτεραιότητες που συνήθως -δυστυχώς- δεν τους ενδιαφέρουν. Όπως για παράδειγµα η δηµοσιονοµική πολιτική και το πόσο αναγκαίο είναι να προηγηθεί ο περιορισµός και του χρέους και των ελλειµµάτων, πριν αρχίσει το κράτος να δίνει. Όταν αντιληφθούν όλοι ότι η κρατική οικονοµία δεν είναι παρά εν µεγεθύνσει η οικογενειακή, τότε ίσως γίνει περισσότερο κατανοητό πόσο επώδυνο είναι συνήθως να εφαρµόζουµε περιορισµούς και λιτότητα για να µη «φουντάρουµε» στη χρεοκοπία, εξαιτίας της προηγούµενης «αλόγιστης ζωής» που κάναµε. Και που οι συνέπειές της είναι πολύ πιο δυσάρεστες όταν τον ρόλο του σπάταλου οικογενειάρχη τον παίζουν κυβερνήσεις που λαϊκίζουν για να έχουν την προσωρινή στήριξη του κόσµου.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
Στο ερώτηµα αν οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι η σκληρή δουλειά και η αποτελεσµατικότητα ανταµείβονται στην Ελλάδα, η πλειοψηφία (55,5%) απαντούσε αρνητικά και µόνον ένας στους δέκα θεωρούσε ότι η σκληρή δουλειά ανταµείβεται. Επίσης συντριπτικά στο σύνολό τους ήταν τα ποσοστά των ερωτηθέντων που θεωρούν ότι η φορολογία στην Ελλάδα επιβαρύνει τα χαµηλά και µεσαία εισοδή µατα, αφού µόνο το 4,5% θεωρούσε ότι επιβαρύνονται τα υψηλότερα. Εδώ που τα λέµε, για να είµαστε στοιχειωδώς αντικειµενικοί, οφείλουµε να παραδεχθούµε ότι επί όλων των κυβερνήσεων, σοσιαλιστικών ή δεξιών, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης τα αντιπολιτευόµενα την εκάστοτε κυβέρνηση ΜΜΕ το ίδιο στοιχείο κάθε δηµοσκόπησης προέβαλλαν.
Τη δυσαρέσκεια του κόσµου από την κυβερνητική πολιτική που ακολουθούνταν στα θέµατα της οικονοµίας. Υπάρχει όµως, πιστεύω, µια ειδοποιός διαφορά, την οποία ο κόσµος την αντιλαµβάνεται ακόµη κι αν γκρινιάζει. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι οι πολίτες έχουν µεγαλύτερη ανοχή, παρά τη µεµψιµοιρία ή δυσφορία τους, όταν καταλαβαίνουν ότι γίνεται µια ειλικρινής προσπάθεια να συµµαζευτούν τα πράγµατα. Λ.χ. παλαιότερες δηµοσκοπήσεις αποκάλυπταν ποιοι τελικώς ευθύνονταν για την κακή κατάσταση της οικονοµίας την οποία καλούνταν να διαχειριστούν οι διάδοχοι αυτών που τα είχαν θαλασσώσει. Το είδαµε αυτό πολλούς µήνες πριν από τις εκλογές του 2019. Σε τυχαίες δηµοσκοπήσεις από διαφορετικές εταιρείες, οι απαντήσεις στην ερώτηση «ποιος ευθύνεται για την κατάσταση στην οικονοµία;» την εποχή εκείνη ενοχοποιούσαν τις κυβερνήσεις τής για πρώτη φορά Αριστεράς, και µάλιστα µε υψηλά ποσοστά.
Άρα, ο κόσµος είναι σε θέση να γνωρίζει τις πραγµατικές ευθύνες και απλώς αδηµονεί για να δει ταχύτερα αποτελέσµατα, που θα αφορούν άµεσα την τσέπη του. Στη φράση-κλειδί όµως «άµεσα αποτελέσµατα για την τσέπη του κόσµου» βρίσκεται η ουσία της λαϊκής δυσφορίας. ∆ιότι οι νοικοκυραίοι µπορεί να έχουν συναίσθηση του ποιος είναι υπεύθυνος για το αν τα φέρνουν δύσκολα βόλτα ή για την κατάσταση της οικονοµίας όταν αυτή δεν πάει καλά και οι συνέπειες πλήττουν και τους ίδιους, αλλά συγχρόνως δεν µπαίνουν στη διαδικα σία να αξιολογήσουν ποιες προτεραιότητες πρέπει να βάλει µια κυβέρνηση, προκειµένου να καταστεί κατορθωτό να βελτιωθεί σηµαντικά το βιοτικό επίπεδο για τον κόσµο. Ασφαλώς δε, οι πολίτες δεν κρίνουν την οικονοµική πολιτική µιας κυβέρνησης µέσα από το πρίσµα του αλτρουισµού, δηλαδή επειδή δεν κατορθώνει να αυξήσει άµεσα τις παροχές σε αναξιοπαθούντες. Την κριτική που συνήθως ασκούν την «επεξεργάζονται» µέσα από το πρίσµα του ατοµικού τους οφέλους. Και αυτό, βεβαίως, είναι απολύτως θεµιτό, αλλά έχει σηµασία να αξιολογούν τα πράγµατα στην οικονοµία και µέσα από το πρίσµα των βηµάτων και των σταδίων που πρέπει να προηγηθούν.
Βήµατα και προτεραιότητες που συνήθως -δυστυχώς- δεν τους ενδιαφέρουν. Όπως για παράδειγµα η δηµοσιονοµική πολιτική και το πόσο αναγκαίο είναι να προηγηθεί ο περιορισµός και του χρέους και των ελλειµµάτων, πριν αρχίσει το κράτος να δίνει. Όταν αντιληφθούν όλοι ότι η κρατική οικονοµία δεν είναι παρά εν µεγεθύνσει η οικογενειακή, τότε ίσως γίνει περισσότερο κατανοητό πόσο επώδυνο είναι συνήθως να εφαρµόζουµε περιορισµούς και λιτότητα για να µη «φουντάρουµε» στη χρεοκοπία, εξαιτίας της προηγούµενης «αλόγιστης ζωής» που κάναµε. Και που οι συνέπειές της είναι πολύ πιο δυσάρεστες όταν τον ρόλο του σπάταλου οικογενειάρχη τον παίζουν κυβερνήσεις που λαϊκίζουν για να έχουν την προσωρινή στήριξη του κόσµου.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή