Είναι απολύτως λογικό να αναµένεται µε πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, που έχει ως εξώφυλλο τον ίδιον και τίτλο «Ιθάκη». Και αυτό γιατί εκεί θα επιχειρείται να δικαιολογηθούν πολλά, οπότε θα µας δοθεί η ευκαιρία να διαπιστώσουµε αν τελικώς ο πρώην πρωθυπουργός κάνει την αυτοκριτική του και να δούµε τα επιχειρήµατά του για την πολιτική που ακολούθησε και για την οποία από τα µέσα ήδη της θητείας του τον είχε καταδικάσει η κοινωνία στο πολιτικό περιθώριο - καθώς αυτό έδειχναν από τότε όλες οι έρευνες της κοινής γνώµης. Ο τίτλος του βιβλίου «Ιθάκη» είναι βεβαίως συµβολικός. Στην ουσία του έχει πολλές έννοιες. Από τη µια πλευρά παραπέµπει στον Οδυσσέα -όχι του Τζόις, που πρέπει να έχεις υποµονή και αντοχή για να τον διαβάσεις- και στο ταξίδι της επιστροφής στην Ιθάκη. Ένα ταξίδι που είναι ο τελικός προορισµός. Είναι όµως και η επιστροφή, που είναι και ο τελικός στόχος. Μπορεί να θέλει να µας πει κάτι τέτοιο ο κ. Τσίπρας, ότι δηλαδή επιστρέφει στον στόχο. Αλλά εξίσου βέβαιο είναι ότι στην επιστροφή του θα συναντήσει και αυτός πολλούς µνηστήρες, µνηστήρες της Αριστεράς, τους οποίους πάντως ο ίδιος δηµιούργησε µε τη φυγή του, όπως άλλωστε και ο πραγµατικός Οδυσσέας. ∆εν ξέρουµε βεβαίως αν υπάρχει κάποια Πηνελόπη που να τον περιµένει µε τη µορφή των ψηφοφόρων, αν µάλιστα λάβουµε υπ’ όψιν κάποιες µετρήσεις που δείχνουν τα ποσοστά του να είναι κάτω από αυτά και της κυρίας Καρυστιανού.

Υπάρχει βεβαίως και η άλλη εκδοχή του συµβολισµού της Ιθάκης, αυτή που προκύπτει από το εξαίσιο ποίηµα του Καβάφη, καθώς σηµασία δεν έχει ο προορισµός αλλά το ταξίδι αυτό καθαυτό. Από αυτό το ταξίδι υποτίθεται ότι «σοφός που έγινες µε τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σηµαίνουν…». Ποιον από όλους αυτούς τους συµβολισµούς έχει επιλέξει ο Αλέξης Τσίπρας για να παραπέµπει ο τίτλος και το περιεχόµενο του βιβλίου του δεν το ξέρουµε αν δεν το διαβάσουµε. Μπορούµε όµως να κρατήσουµε µια µικρή επιφύλαξη αν έγινε σοφότερος.

Το παρελθόν βεβαίως είναι αµείλικτον και ακολουθεί τους πάντες. Εξίσου βέβαιο είναι ότι δεν διορθώνεται, ενώ για να σβηστεί η µνήµη του παρελθόντος χρειάζεται να πείσει αυτός που το κουβαλάει ότι έχει αλλάξει δραµατικά. ∆ύσκολο πολύ και χρειάζεται πολύς χρόνος, πράγµα που είναι δυσάρεστο για όποιον βιάζεται. Με την έννοια αυτή, δεν θα ήταν παράταιρος προς τις µελλοντικές βλέψεις του Αλέξη Τσίπρα ένας τίτλος για το βιβλίο του τού τύπου «Μάρτιαι Ειδοί», στο οποίο ο ποιητής φιλόσοφος Καβάφης συστήνει «τα µεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις…».

∆εν χωρεί αµφιβολία ότι οι φιλοδοξίες του επανακάµπτοντος στην πολιτική σκηνή, µε το συγγραφικό αυτό βήµα, είναι µεγάλες. Σίγουρα τροφοδοτούνται από το χάος που υπάρχει στην αριστερή αντιπολίτευση και τις αδυναµίες του ελληνικού σοσιαλιστικού κόµµατος να ανακάµψει. Ευκαιρία, σου λέει, είναι να επιχειρήσω πάλι µία επάνοδο που θα µπορούσε να είναι θριαµβευτική. Μόνο που η επάνοδος αυτή έχει δύο αντικρουόµενες προϋποθέσεις. Η µία είναι να µην τον έχει ξεχάσει η κοινωνία. Και η άλλη να µην τον θυµούνται για όσα έχει κάνει! ∆ύσκολη ισορροπία, αν όχι αδύνατη.

Όµως αν φανούµε λιγάκι αισιόδοξοι ως προς το µέλλον και παραβλέψουµε τι µπορεί να προκύψει για τη χώρα από τους πολλούς αυτόκλητους µεσσίες, το βέβαιο είναι ότι πολιτικά δεν πρόκειται να πλήξουµε. Ειδικά µάλιστα αν παρατηρούµε όσα θα εκτυλίσσονται στον χώρο της αντιπολίτευσης, όπου θα ισχύει το «ο θάνατός σου (ο πολιτικός βεβαίως), η ζωή µου». Σκεφτείτε απλώς και µόνο στην πολιτική αρένα Ζωή, Αλέξη, Καρυστιανού, Κασσελάκη και Βαρουφάκη. Εµείς δεν θα βαρεθούµε, αλλά άλλος θα τρίβει τα χέρια του γιατί θα έχει βρει δουλειά για το καλοκαίρι. Ο Σεφερλής! Πάντως, επειδή ο Αλέξης εµφανίζεται ως σοβαρότερος όλων αυτών, θα του ευχηθούµε αρχικώς καλοτάξιδο το βιβλίο του και να βρει και ο ίδιος την Ιθάκη του. Αν και φοβάµαι ότι στο τέλος από την πολλή προσπάθεια θα του πηγαίνουν γάντι κάποιοι άλλοι στίχοι του Αλεξανδρινού, που λένε ότι «στου καφενειού του βουερού το µέσα µέρος, σκυµµένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος… και µες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια, σκέφτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια…».

Άλλωστε sic transit gloria mundi αν δεν σκέφτεσαι την κατάληξη που περιγράφεται στο «Πρώτο σκαλί»: «…εδώ που έφτασες, λίγο δεν είναι. Τόσο που έκαµες, µεγάλη δόξα…».

Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή