Γιατί πρέπει να ξοδεύεις τα χρήματά σου σε εμπειρίες και όχι σε πράγματα;
Είναι μία κατάσταση που την βιώνουμε οι περισσότεροι. Σκληρή δουλειά, πολλές οικονομικές υποχρεώσεις και στο τέλος θα πρέπει να αποφασίσουμε πως θα δαπανήσουμε τα χρήματα που μας απομένουν. Και η επιστήμη έρχεται να δώσει την δική της απάντηση σε αυτό το ερώτημα που μας ταλανίζει. Μια 20ετής μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Cornell, Dr. Thomas Gilovich, κατέληξε σε ένα ασφαλές και απλό συμπέρασμα: Μην ξοδεύετε τα χρήματά σας σε υλικά πράγματα. Το πρόβλημα με τα υλικά πράγματα είναι ότι η ευτυχία που παρέχουν εξασθενεί γρήγορα. Και σύμφωνα με το άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Forbes υπάρχουν τρεις σοβαροί λόγοι γι’ αυτό:
1) Συνηθίζουμε τα νέα περιουσιακά στοιχεία
Αυτό που κάποτε φαινόταν καινοτόμο και συναρπαστικό, τώρα γίνεται αυτομάτως ο κανόνας.
2) Χάνουμε το όριο
Οι νέες αγορές οδηγούν σε νέες προσδοκίες. Μόλις συνηθίσουμε ένα απόκτημα, τότε ψάχνουμε για μια ακόμα καλύτερη.
3) Ενθαρρύνουμε τις συγκρίσεις
Αγοράζουμε ένα νέο αυτοκίνητο και είμαστε ενθουσιασμένοι μέχρι ένας γνωστός αγοράσει ένα καλύτερο. Γιατί πάντα υπάρχει κάποιος με έναν καλύτερο.
«Ένας από τους εχθρούς της ευτυχίας είναι η προσαρμογή», δηλώνει ο Gilovich. «Αγοράζουμε πράγματα για να μας κάνουν ευτυχισμένους και πράγματι το καταφέρνουμε. Αλλά μόνο για λίγο. Τα νέα πράγματα είναι συναρπαστικά αλλά στη συνέχεια προσαρμοζόμαστε σε αυτά».
Το παράδοξο των περιουσιακών στοιχείων είναι πως υποθέτουμε ότι η ευτυχία που έχουμε από την αγορά ενός προϊόντος θα διαρκέσει όσο και το ίδιο το πράγμα. Αλλά κάνουμε ένα μεγάλο λάθος. Το συναίσθημα της ευφορίας δεν κρατάει το ίδιο.
Η δύναμη των εμπειριών
Ο Gilovich όπως και άλλοι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι οι εμπειρίες -όσο φευγαλέο κι αν είναι αυτό το συναίσθημα- μπορούν να παρέχουν μία πιο μακροχρόνια ευτυχία σε σύγκριση με τα πράγματα. Και παρακάτω εξηγεί τους λόγους.
1) Οι εμπειρίες γίνονται μέρος της ταυτότητάς μας
Δεν είμαστε τα πράγματά μας αλλά όσα έχουμε κάνει, τα μέρη που έχουμε επισκεφθεί και οι στιγμές μας. Η αγορά ενός Apple Watch δεν πρόκειται να αλλάξει το ποιος είσαι. Αλλά το να κάνεις ένα διάλειμμα για να επισκεφτείς ένα μουσείο, σίγουρα θα το κάνει. «Οι εμπειρίες μας αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του εαυτού μας. Μπορεί να σκεφτείς ότι ένα κομμάτι είναι συνδεδεμένο με τα υλικά αγαθά αλλά στην πραγματικότητα οι στιγμές που έζησες είναι το πραγματικό κομμάτι της προσωπικότητάς σου».
2) Οι συγκρίσεις δεν έχουν σημασία
Δεν συγκρίνουμε τις εμπειρίες με τον ίδιο τρόπο που συγκρίνουμε τα πράγματα. Σε μια μελέτη του Harvard, όταν οι άνθρωποι ρωτήθηκαν αν προτιμούν να έχουν έναν υψηλό μισθό αλλά χαμηλότερο από εκείνο των συνομηλίκων τους ή έναν χαμηλό μισθό αλλά υψηλότερο από το αντίστοιχο των συνομηλίκων τους, πολλοί από εκείνους δεν ήταν σίγουροι για την απάντησή τους. Αλλά όταν τους ζητήθηκε μία ίδια απάντηση σχετικά με την διάρκεια των διακοπών, οι περισσότεροι επέλεξαν μεγαλύτερες διακοπές παρότι ήταν μικρότερες από εκείνες των συνομηλίκων τους.
3) Οι εμπειρίες είναι εφήμερες (κάτι που δεν είναι απαραίτητα κακό)
Έχετε αγοράσει ποτέ κάτι που τελικά δεν ήταν τόσο cool όσο νομίζατε ότι θα είναι; Αλλά ακόμη κι αν μια αγορά ανταποκρίνεται στις προσδοκίες, οι τύψεις μπορούν να έρθουν φορώντας ένα άλλο προσωπείο. Κάτι σαν «σίγουρα είναι cool αλλά μάλλον δεν άξιζε τα χρήματά του». Αυτό είναι κάτι που δεν το κάνουμε ποτέ με τις εμπειρίες. Μάλιστα το ίδιο το γεγονός ότι διαρκούν για τόσο μικρό χρονικό διάστημα αποτελεί μέρος αυτού που μας κάνει να τις εκτιμούμε τόσο πολύ. Και αυτή η «αξία» της νοσταλγίας τείνει να μεγαλώνει όσο περνάει ο καιρός.
Βέβαια ο Gilovich και οι συνάδελφοί του δεν είναι οι μόνοι που πιστεύουν ότι οι εμπειρίες μάς κάνουν πιο ευτυχισμένους. Την ίδια άποψη έχει και η Dr. Elizabeth Dunn του Πανεπιστημίου British Columbia. Έχοντας επίσης μελετήσει το ζήτημα, αποδίδει την προσωρινή ευτυχία που επιτυγχάνεται αγοράζοντας πράγματα σε αυτό που η ίδια ονομάζει ως «λακκούβα της ευχαρίστησης». Με άλλα λόγια, αυτό το είδος της ευτυχίας φεύγει αρκετά γρήγορα και δημιουργεί μια ακόρεστη πείνα συναισθημάτων. Εν κατακλείδι τα πράγματα μπορούν να διαρκούν περισσότερο από ότι οι στιγμές, αλλά οι αναμνήσεις μας παραμένουν το πιο σημαντικό θέμα.