Πολύτιμοι λίθοι ασύγκριτης καθαρότητας, εντυπωσιακού μεγέθους και ανυπολόγιστης αξίας, που ανήκουν στη θρυλική συλλογή της βασιλικής οικογένειας, περνούν τώρα επισήμως στην κατοχή του νέου βασιλιά Καρόλου, κουβαλώντας όμως ένα βαρύ στίγμα: είναι τα λάφυρα της λεηλασίας των Βρετανών αποικιοκρατών στους θησαυρούς της Ινδίας.

Τώρα, υπάρχουν και οι αποδείξεις: ο «Guardian» δημοσίευσε έγγραφο 46 σελίδων από τα αρχεία του υπουργείου Ινδίας της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, το οποίο περιγράφει λεπτομερώς έρευνα που έγινε κατόπιν παραγγελίας της βασίλισσας Μαίρης, γιαγιάς της Ελισάβετ Β’, γύρω από την προέλευση των κοσμημάτων της.

Η έκθεση του 1912 εξηγεί ότι ανεκτίμητα πετράδια, μεταξύ των οποίων και μία ζώνη με 19 μεγάλα σμαράγδια, ανήκαν στη λεία των Βρετανών από την κατάκτηση της Ινδίας. Σε αυτό το «βασιλικό πλιάτσικο» ανήκει και το διάσημο διαμάντι Κοχι-Nουρ, η ιστορία της αρπαγής του οποίου περιγράφεται στο ημερολόγιο της Φάνι Ίντεν, η οποία ταξίδεψε το 1837 στην Πουντζάμπ της βόρειας Ινδίας, μαζί με τον αδελφό της Τζορτζ, που ήταν γενικός κυβερνήτης των Βρετανικών Ινδιών. Οι δυο τους επισκέφθηκαν τον Ρανζίτ Σινγκ, μαχαραγιά της Λαχώρης, που έξι χρόνια νωρίτερα είχε υπογράψει συνθήκη φιλίας με τους Βρετανούς.

______2
Το ιστορικό στέμμα που ήθελε να φορέσει η Καμίλα φέρει 2.800 διαμάντια! Στο κέντρο του σταυρού το διάσημο διαμάντι Κοχ-ιΝουρ 105 καρατίων. Στην κορυφή του στέμματος ρεπλίκα του Διαμαντιού της Λαχώρης.

Η Ίντεν διηγείται ότι ο σχεδόν τυφλός Σινγκ φορούσε ελάχιστους πολύτιμους λίθους, αλλά οι ακόλουθοί του σχεδόν «πνίγονταν στα πετράδια». Ήταν τόσο πολλά που ο μαχαραγιάς «βάζει τα πιο πολύτιμα κοσμήματά του στα άλογά του… Αν μπορέσουμε ποτέ να λεηλατήσουμε αυτό το βασίλειο, θα τρέξω κατευθείαν στους στάβλους», γράφει η κοσμική Βρετανίδα.

Δώδεκα χρόνια αργότερα ο διάδοχος του Σινγκ αναγκάστηκε να εκχωρήσει την Πουντζάμπ στη Βρετανική Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών.

«Ως λεία από τις νέες κτήσεις, η εταιρεία πράγματι δεν παρέλειψε να ελαφρύνει τους στάβλους από τα σμαράγδια των αλόγων, αλλά και το θησαυροφυλάκιο του Σινγκ από το πιο πολύτιμο πετράδι του: το θρυλικό διαμάντι Κοχ-ι-Νουρ», γράφει ο «Guardian».

Το ήθελε η Καμίλα

H πιο πρόσφατη παρέμβαση της ινδικής κυβέρνησης για την τύχη του Κοχ-ι-νουρ αφορούσε τη στέψη του βασιλιά Καρόλου και την πληροφορία ότι η Καμίλα σκόπευε να το φορέσει στη διάρκεια της τελετής. Έπειτα από την προειδοποίηση ότι μια τέτοια κίνηση θα ξυπνούσε «επώδυνες αναμνήσεις του αποικιακού παρελθόντος», το Μπάκινγχαμ αποφάσισε να χρησιμοποιηθεί κάποιο λιγότερο αμφιλεγόμενο κόσμημα - όχι όμως και να επιστρέψει τη λεία από τις παλιές κατακτήσεις του.

Ανάμεσα στα ινδικά πετράδια του Στέμματος είναι και ένα «κοντό περιδέραιο με τέσσερις πολύ μεγάλους σπινέλιους», ο μεγαλύτερος εκ των οποίων έχει βάρος 325,5 καρατίων και είναι γνωστός σαν ματωμένο «Ρουμπίνι του Ταμερλάνου».

Ο «Guardian» γράφει ότι το όνομά του είναι ψευδές από δύο απόψεις: το πετράδι πιθανότατα δεν πέρασε ποτέ από τα χέρια του Μογγόλου κατακτητή και δεν είναι ρουμπίνι αλλά σπινέλιος.

Ένας άλλος από τους θησαυρούς της Λαχώρης περιγράφεται στην έκθεση του υπουργείου Ινδίας ως «μαργαριταρένιο κολιέ δύο σειρών που αποτελείται από 224 μεγάλα μαργαριτάρια». Το 2012 η Ελισάβετ Β’ είχε παρευρεθεί σε γκαλά στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου για να γιορτάσει το Αδαμάντινο Ιωβηλαίο της και φωτογραφήθηκε με ένα κολιέ που θύμιζε ύποπτα το μαργαριταρένιο περιδέραιο της Λαχώρης. «Επιτέλους, το αποικιοκρατικό πλιάτσικο αναγνωρίζεται σήμερα σαν αυτό που ήταν πραγματικά και δεν παρουσιάζεται σαν τυχαία λεία κάποιας ευγενούς αποστολής εκπολιτισμού», είπε στον «Guardian» o Σάσι Ταρούρ, πρώην αναπληρωτής γ.γ. του ΟΗΕ και νυν βουλευτής στην Ινδία.

______3

«Λιτή» τελετή με τον Βασιλικό Ύμνο και ελληνορθόδοξη βυζαντινή μουσική

Η κοπελίτσα και το… χούφταλο. Δεν είναι λίγοι οι Βρετανοί που σκέφτονται κάπως έτσι, συγκρίνοντας τη Στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ το 1953 με αυτή του γιου της που θα γίνει στις 6 Μαΐου. Πραγματικά, στα 25 της χρόνια η Ελισάβετ ανέβηκε στον θρόνο, φέρνοντας μια πνοή δροσερού αέρα στον θεσμό. Αντίθετα, στα 74 του ο Κάρολος είναι ο γηραιότερος μονάρχης που θα στεφθεί, αλλά και ο πρώτος διαζευγμένος που χρίζει βασίλισσα την «αιώνια ερωμένη» και δεύτερη σύζυγό του, Καμίλα.

Τότε ολόκληρη η Βρετανία είχε πάρει μέρος με ενθουσιασμό στους εορτασμούς. Αν και έβρεχε καταρρακτωδώς, πολίτες σε όλη τη χώρα διοργάνωναν πάρτι στους στολισμένους δρόμους. Επιπλέον, για πρώτη φορά στην ιστορία, οι Βρετανοί παρακολούθησαν τη Στέψη της Ελισάβετ σε ζωντανή μετάδοση στα σπίτια τους, με τις πωλήσεις τηλεοράσεων να εκτοξεύονται στα ύψη.

Τώρα οι Βρετανοί δεν φαίνεται να… τρελαίνονται για την τελετή. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 64% δήλωσε ευθαρσώς ότι δεν ενδιαφέρεται για τη Στέψη και μόνο το 32% θεωρεί ότι το κράτος οφείλει να χρηματοδοτήσει τις εκδηλώσεις. Η πρόβα έγινε ξημερώματα, στους άδειους δρόμους του Λονδίνου, υπό το βλέμμα λίγων περαστικών. Η τελετή πάντως θα περιλαμβάνει τη μεγαλύτερη επιχείρηση στρατιωτικού τελετουργικού, με τη συμμετοχή 6.000 μελών των ενόπλων δυνάμεων

Άλλη, πιο σοβαρή διαφορά: αν και νεότατη, η Ελισάβετ ανέλαβε τον ρόλο της επικεφαλής της Αγγλικανικής Εκκλησίας σαν ιερό καθήκον και φρόντισε να μην αποκλίνει από τη σοβαρότητα και την αξιοπρέπειά του σε όλη τη μακρά βασιλεία της.

Ο Κάρολος, πάλι, που περίμενε όλη του τη ζωή να γίνει βασιλιάς, πρωταγωνίστησε στο σκανδαλώδες διαζύγιο με την Νταϊάνα, διατηρούσε επί χρόνια ερωμένη και έχει άλλες ιδέες περί πίστης και ανεξιθρησκίας. Εξού και ο χαρακτήρας της δικής του Στέψης δεν θα είναι τόσο θεοκρατικός όσο της μητέρας του. Σύμφωνα με ανακτορικές πηγές, ο νέος βασιλιάς θεωρεί τον εαυτό του υπερασπιστή της πίστης γενικότερα και όχι κάποιου συγκεκριμένου δόγματος.

Για τον λόγο αυτό, ζήτησε μια «πιο σύντομη και απλή» θρησκευτική τελετή, που ναι μεν θα σέβεται το τελετουργικό και την ιερότητα του Αβαείου του Ουέστμινστερ, αλλά θα είναι προσαρμοσμένη στα δικά του γούστα. Διάλεξε λοιπόν προσωπικά τα 12 κομμάτια που θα ακουστούν κατά τη διάρκεια της τελετής και ποικίλλουν, από τον Ύμνο της Στέψης, που έγραψε ο Λόρδος Άντριου Λόιντ Ουέμπερ, μέχρι την ελληνορθόδοξη βυζαντινή μουσική που θα εκτελέσει το Byzantine Chant Ensemble.

Στο ίδιο πνεύμα της λιτότητας, η τελετή θα περιοριστεί σε 90 λεπτά, από τρεις ώρες που διήρκεσε η Στέψη της Ελισάβετ, και οι καλεσμένοι θα είναι 2.000, το ένα τέταρτο του πλήθους που έδωσε το «παρών» το 1953.

*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή στις 29/4/2023.