Η μεγάλη στιγμή του Βασιλιά Κάρολου - Στέψη με αίγλη, μηνύματα και παρασκήνιο

Μισός αιώνας και πλέον έχει περάσει από τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ το 1953 και η στέψη του βασιλιά Καρόλου Γ’, το Σάββατο 6 Μαΐου στο Λονδίνο, διατηρεί όλη τη σηµειολογική αίγλη της βρετανικής µοναρχίας (µε κάποιες τροποποιήσεις στα σηµεία, λαµβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες των σύγχρονων καιρών). Το ενδιαφέρον των βρετανικών ΜΜΕ επικεντρώθηκε, πάντως, στο κουτσοµπολιό γύρω από τον πρίγκιπα Χάρι, που θα παραστεί µεν στη σηµαντική τελετή για τον πατέρα του, αλλά χωρίς τη Μέγκαν Μαρκλ, που θα παραµείνει, όπως τόνισε η σχετική βασιλική ανακοίνωση, στην Καλιφόρνια, καθώς την ίδια µέρα (δεν πρόκειται µάλλον για σύµπτωση) είναι τα 4α γενέθλια του γιου τους, Αρτσι. Τα φώτα είναι στραµµένα και στη µεγάλη στιγµή της βασίλισσας Καµίλα, και όχι πια «βασιλικής συνοδού», η οποία, σύµφωνα µε δεδηλωµένη επιθυµία της Ελισάβετ και όπως πιστοποιεί και το προσκλητήριο, θα λάβει πλέον τον βαρύ τίτλο, παρά το γεγονός πως είναι η δεύτερη σύζυγος του Καρόλου.

Ετη φωτός δείχνουν να χωρίζουν τον Κάρολο από τον προπάππο του Γεώργιο Ε’, που στέφθηκε στις 6 Μαΐου του 1910 και βασίλεψε έως το 1936, αφήνοντας µια ταραγµένη κληρονοµιά. Η βασιλεία του γιου του, Εδουάρδου Η’, αργότερα δούκα του Ουίνδσορ, διήρκεσε λιγότερο σχεδόν από έναν χρόνο, το 1936, για να τον διαδεχθεί ο µικρότερος αδελφός του και παππούς του Καρόλου, Γεώργιος ΙΣΤ’. Τον θάνατό του ακολούθησε µια περίοδος πένθους και προετοιµασίας δεκαπέντε µηνών, µε την Ελισάβετ Β’ να στέφεται βασίλισσα στις 6 Φεβρουαρίου του 1953, παρουσία 8.000 προσκεκληµένων στο αββαείο του Ουεστµίνστερ, ενώ η διαδροµή της ποµπής έφτασε τα 7,2 χιλιόµετρα. Στις 6 Μαΐου, τη στέψη του πρωτότοκού της θα παρακολουθήσουν εντός του ναού µόλις 2.000 προσκεκληµένοι, ενώ η διαδροµή της επιστροφής προς τα ανάκτορα του Μπάκιγχαµ θα περιοριστεί σηµαντικά.

Της τελετής της στέψης στο Αββαείο του Ουεστµίνστερ χοροστατεί ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρµπερι, δεύτερος στην ιεραρχία της Αγγλικανικής Εκκλησίας µετά τον µονάρχη. Μετά το τελετουργικό της εισόδου στον ναό και αφού ο Αρχιεπίσκοπος παρουσιάσει τον Κάρολο στους παρευρισκοµένους, που θα τον επιδοκιµάσουν διά βοής, ο µελλοντικός βασιλιάς θα δώσει τον Ορκο της Στέψης (Coronation Oath Act), που γράφτηκε το 1688 και σύµφωνα µε τον οποίο δεσµεύεται να κυβερνήσει τον λαό του και να εφαρµόσει τον νόµο και τη δικαιοσύνη «µε ευσπλαχνία» και να «κάνει ό,τι είναι δυνατόν» για να προστατεύσει την Αγγλικανική Εκκλησία και τον προτεσταντισµό. Αν και ο όρκος µάλλον θα παραµείνει αµετάβλητος, ο Κάρολος φέρεται να επιθυµεί να συµπεριλάβει µια αναφορά στα διαφορετικά δόγµατα και θρησκείες των υπηκόων της σύγχρονης Βρετανίας. Επίσης, όπως συνέβη και στη στέψη της Ελισάβετ, η τελετή του χρίσµατος, που ακολουθεί, δεν θα µεταδοθεί τηλεοπτικά, αν και θα εκλείπει το χρυσό υφασµάτινο κουβούκλιο του 1953. Ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρµπερι θα ευλογήσει τον µονάρχη στον θρόνο του βασιλιά Εδουάρδου, που κατασκευάστηκε το 1300 και χρησιµοποιείται σε κάθε στέψη από το 1626.

Ο Κάρολος και η Καµίλα θα µεταβούν στο αββαείο µε την πιο σύγχρονη άµαξα του Αδαµάντινου Ιωβηλαίου της βασίλισσας Ελισάβετ (κατασκευασθείσα το 2012) και θα επιστρέψουν µε τη χρυσή κρατική άµαξα, ηλικίας 260 ετών, που χρησιµοποιείται σε κάθε στέψη από αυτή του Γουλιέλµου ∆’ το 1831.

Από τα κειµήλια που θα χρησιµοποιηθούν στη στέψη, ο Ασηµένιος Σταυρός της Ουαλίας περιέχει ένα θραύσµα από τον λεγόµενο «Αληθινό Σταυρό» ή το «Τίµιο Ξύλο», που πιστεύεται πως είναι το ξύλο του σταυρού πάνω στον οποίο σταυρώθηκε ο Ιησούς. Ο πάπας Φραγκίσκος τον δώρισε στον Κάρολο, ο οποίος τον προσέφερε στην Εκκλησία της Ουαλίας για τα 100 χρόνια της. Και το µύρο µε το οποίο θα γίνει το χρίσµα καθαγιάστηκε στον ναό των Ιεροσολύµων. Πολύς λόγος έχει γίνει και για τα στέµµατα του νέου µονάρχη και της βασίλισσάς του. Ο βασιλιάς Κάρολος θα στεφθεί µε το στέµµα του Αγίου Εδουάρδου, που κατασκευάστηκε για τον βασιλιά Κάρολο το 1661 και το πρωτότυπό του θεωρείται ότι χρονολογείται από τον Εδουάρδο τον Οµολογητή, τον βασιλικό άγιο του 11ου αιώνα. Ζυγίζει σχεδόν 5 κιλά και έχει ένα συµπαγές χρυσό πλαίσιο και 444 πέτρες - µεταξύ αυτών ρουµπίνια, αµέθυστους, ζαφείρια, γρανάτη, τοπάζια και τουρµαλίνες. Αποχωρώντας, ωστόσο, θα φορά το αυτοκρατορικό κρατικό στέµµα, που χρησιµοποιείται σε περιστάσεις όπως το άνοιγµα του Κοινοβουλίου.

Η βασίλισσα Καµίλα, πάλι, δεν θα φορέσει το αµφιλεγόµενο στέµµα, το οποίο είχε φορέσει για τελευταία φορά το 1953 η βασιλοµήτωρ Ελισάβετ Β’ για τη στέψη της, και περιέχει το περίφηµο (και θεωρούµενο καταραµένο) διαµάντι Κοχ-Ι-Νουρ 105,6 καρατίων (το όνοµά του σηµαίνει «βουνό του φωτός»), το οποίο προέρχεται από τους µαχαραγιάδες του Παντζάµπ, το διεκδικεί το Πακιστάν και θεωρείται πως συµβολίζει την αποικιοκρατία. Θα προτιµήσει, αντίθετα, το στέµµα της βασίλισσας Μαρίας, επαναχρησιµοποιώντας ένα στέµµα για λόγους «βιωσιµότητας» για πρώτη φορά από τη στέψη της Μαρίας της Μοντένα, συζύγου του Γεωργίου Β’ τον 18ο αιώνα.

Στη µουσική της τελετής περιλαµβάνεται ύµνος σε σύνθεση του ΑντριουΛόιντ Βέµπερ, ελληνορθόδοξη µουσική, που ζητήθηκε ειδικά από τον Κάρολο προς τιµήν του πατέρα του, η οποία θα εκτελεστεί από το Byzantine Chant Ensemble, ενώ η χορωδία θα τραγουδήσει και ένα γκόσπελ. Στα παραλειπόµενα, πέρα από την απουσία της Μέγκαν Μαρκλ και των παιδιών του Χάρι (πληροφορίες από το παλάτι ανέφεραν απλά πως «είναι πολύ µικρά σε ηλικία»), ο ρόλος που θα αναλάβει -αντίθετα- το άλλο εγγόνι του Καρόλου, γιος του πρίγκιπα Ουίλιαµ, πρίγκιπας Τζορτζ, που θα είναι ένας από τους ακολούθους επί τιµή του βασιλιά, σηκώνοντας τον βασιλικό µανδύα. Το «παρών» θα δώσει επίσης ο (ατιµασµένος από το σκάνδαλο Επστάιν) δούκας της Υόρκης Αντριου, µικρός αδελφός του Καρόλου, αλλά και ο πρώην σύζυγος της Καµίλα.

Τα δηµοψηφίσµατα και το στοίχηµα των νέων

Ποια θα είναι τα βήµατα που θα ακολουθήσει ο βασιλιάς Κάρολος Γ’; Θα αλλάξει άραγε το πρόσωπο της βρετανικής µοναρχίας ή θα χρειαστεί και εκείνος να αλλάξει µε βάση την εποχή; Ο Κάρολος (ο γηραιότερος µονάρχης που αναλαµβάνει το αξίωµα) ήδη έχει εκφράσει την πρόθεσή του να µειώσει κάποιες από τις βασιλικές δαπάνες, προσαρµοζόµενος στους πιο χαλεπούς καιρούς για τη βρετανική οικονοµία, µεταξύ άλλων περικόπτοντας τους ρόλους που θα έχουν πολλά µέλη της βασιλικής οικογένειας σε υποχρεώσεις του Στέµµατος (οι Βρετανοί φορολογούµενοι πέρυσι κατέβαλαν περισσότερα από 95 εκατ. δολάρια στο Βασιλικό Ταµείο, ωστόσο το Brand Finance εκτιµά πως το βασιλικό brand φέρνει παράλληλα περί τα 2 δισ. δολάρια στη βρετανική οικονοµία µέσω του τουρισµού).

Ο βασιλιάς Κάρολος θα έχει ακόµα να αντιµετωπίσει τη δεδηλωµένη πρόθεση κάποιων κρατών-µελών της Κοινοπολιτείας να προχωρήσουν σε δηµοψήφισµα, για να φύγουν από τη σκέπη της βασιλευόµενης δηµοκρατίας. Τέτοιες προθέσεις έχουν εκδηλώσει ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Αντονι Αλµπανίζι (ο οποίος διευκρίνισε πάντως πως δεν θα γίνει κάτι τέτοιο στην πρώτη θητεία του, που λήγει το 2025), η πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Αρντερν, ενώ τον Μάρτιο ο πρωθυπουργός της Τζαµάικα, Αντριου Χολµς, εξέφρασε τη σχετική επιθυµία κατά την επίσηµη επίσκεψη στη χώρα του ζεύγους πρίγκιπα Ουίλιαµ και Κέιτ.

Ακόµα, σύµφωνα µε τη βασιλική αναλύτρια Χίλαρι Φόρντιτς, στο παρελθόν και σε διάφορες περιστάσεις ο τότε πρίγκιπας Κάρολος δεν είχε διστάσει να εκφράσει τις απόψεις του -και για κάποια ζητήµατα του κράτους- µε µεγαλύτερη ευθύτητα από τη βασίλισσα Ελισάβετ, η οποία είχε αφήσει το στίγµα της ως µονάρχης που παρέµενε ουδέτερη, τηρώντας αυστηρά τον θεσµικό ρόλο που της είχε ανατεθεί. Στην πρώτη του οµιλία µετά τον θάνατο της µητέρας του, ο Κάρολος παραδέχθηκε πάντως πως «η ζωή µου θα αλλάξει, φυσικά, καθώς αναλαµβάνω τις νέες µου ευθύνες». Ενδεχοµένως πάντως, εκτιµάται, θα συνεχίσει να εκφράζεται ανοιχτά, τουλάχιστον σε περιβαλλοντικά θέµατα, που αποτελούν και το ευαίσθητο σηµείο του.

Τελικά, σηµειώνουν οι αναλυτές, πολλά θα κριθούν από το δικό του στίγµα και τη δηµοφιλία που θα µπορέσει να αποκτήσει, η οποία επιδρά άµεσα και στη βιωσιµότητα του θεσµού της µοναρχίας. Η βασίλισσα Ελισάβετ απολάµβανε δηµοτικότητα της τάξης του 81%, σύµφωνα µε σχετικά πρόσφατη, πριν από τον θάνατό της, δηµοσκόπηση του YouGov. Τα ποσοστά του Καρόλου τον περασµένο Μάιο ανέρχονταν στο 54%, ενώ µετά τον θάνατο της Ελισάβετ έφτασαν στο 67%. Πολλά όµως θα εξαρτηθούν από την απήχηση που µπορεί να έχει στους νέους, από τους οποίους ένας στους τρεις προκρίνει τον τερµατισµό του θεσµού της µοναρχίας.

*Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά στις 28/4/2023.