Μπορεί η τεχνολογική πρόοδος και ο εκμηδενισμός των αποστάσεων που επέφερε να μείωσαν το εμπορικό κύρος της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης ως σημείου διευκόλυνσης των διεθνών συναλλαγών και γνωριμίας των συναλλασσομένων, αλλά η πραγματικότητα αυτή δεν κατόρθωσε να μειώσει την αίγλη ενός θεσμού που μετρά ζωή σχεδόν ενός αιώνα. Για την ακρίβεια, 97 ετών! Πλέον η εμπορική σημασία της συμβαδίζει εδώ και πολλά χρόνια με την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης εκδήλωσης, καθώς τουλάχιστον από τη Μεταπολίτευση και μετά έχει καθιερωθεί να αποτελεί το βήμα απ’ όπου οι μεν πρωθυπουργοί αναπτύσσουν -δίκην προγραμματικών θέσεων- την οικονομική και κοινωνική πολιτική τους για το επόμενο έτος, οι δε πολιτικοί αρχηγοί των κομμάτων της αντιπολίτευσης καταθέτουν τις δικές τους πολιτικές προτάσεις και, βεβαίως, τον αντίλογό τους σε κυβερνητικά πεπραγμένα ή τις θέσεις τους στα προβλήματα του τόπου.

«Θρυλική»

Στην εφημερίδα «Φάρος της Βορείου Ελλάδος» του 1939, ο δημοσιογράφος της εποχής έγραφε για τη ΔΕΘ ότι «η Έκθεση εμφανίστηκε ως μια φαντασμαγορική παραδότης (…) αλλά ευθύς από τα πρώτα έτη ενεδύθη την πορφύραν των θρύλων που περιβάλλουν την Θεσσαλονίκην ως πόλιν ιστορικήν (…) και έγινε κι αυτή κάτι το θρυλικόν (…)» . Ασφαλώς δεν υπάρχει καλύτερος χαρακτηρισμός για τη σημασία της Έκθεσης, αλλά και για τη σημασία της για την ίδια τη συμπρωτεύουσα.

Σήμερα η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης διοργανώνεται από τη HELEXPO που είναι ο εθνικός φορέας διοργάνωσης εκθέσεων, συνεδρίων και πολιτιστικών εκδηλώσεων της χώρας. Έχει στην ιδιοκτησία της δύο σημαντικά εκθεσιακά και συνεδριακά κέντρα, τόσο στη Θεσσαλονίκη, όπου εδρεύει, όσο και στην Αθήνα.

Εμπνευστής της συγκρότησης και διοργάνωσης του εκθεσιακού αυτού φορέα υπήρξε ο βουλευτής Νικόλαος Γερμανός. Ήταν 28 Απριλίου του 1925 όταν υπέβαλε στο τότε υπουργείο Εθνικής Οικονομίας αίτημα προκειμένου να εξασφαλίσει άδεια που θα του επέτρεπε να πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη μία διεθνής Έκθεση, που θα ήταν και η πρώτη του είδους στη χώρα μας. Και πράγματι, ένα χρόνο και κάτι μήνες μετά -και συγκεκριμένα στις 3 Οκτωβρίου του 1926- εγκαινιάστηκε η πρώτη Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης. Άρχιζε τότε μία σημαντική οικονομική περίοδος για την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας.

Όπως αναφέρεται στα ιστορικά αρχεία της HELEXPO για τη ΔΕΘ, η πρώτη Διεθνής Έκθεση είχε υποδεχθεί 100.000 επισκέπτες στο Πεδίον του Άρεως όπου σήμερα βρίσκεται το 3ο Σώμα Στρατού. Στις σημερινές εγκαταστάσεις του το εκθεσιακό κέντρο της ΔΕΘ μεταφέρθηκε το 1937, όπου συνεχίζει και σήμερα τη λειτουργία του. Την εποχή εκείνη η Έκθεση, που αποτελούσε τον καθρέπτη της ανάπτυξης της χώρας, κατόρθωσε να συγκεντρώσει την αφρόκρεμα του επιχειρηματικού κόσμου, αλλά και της κοσμικής κοινωνίας. Λειτουργούσε αδιάκοπα μέχρι το 1940, όμως ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε τη λειτουργία της. Και δεν έφτανε μόνο αυτό. Είχαν προκληθεί μεγάλες καταστροφές στις υποδομές της, που δεν επέτρεψαν να λειτουργήσει παρά αφού είχε παρέλθει μία δεκαετία.

Συγκεκριμένα, η Έκθεση ξαναβρήκε τον βηματισμό της το 1951. Πράγματι, το Σχέδιο Μάρσαλ, που βοήθησε την ανόρθωση της Ελλάδας μετά τον Πόλεμο, συμπεριέλαβε στις προβλέψεις για την αποκατάσταση των ζημιών στη χώρα και τους κατεστραμμένους χώρους της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Έτσι επιτεύχθηκε η χρηματοδότηση της λειτουργίας της Έκθεσης, που άνοιξε τις πύλες της πάλι το 1951. Από τότε και για μία δεκαετία οι ετήσιες διοργανώσεις της ΔΕΘ, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η HELEXPO, θα φιλοξενήσουν πανελλαδικές και παγκόσμιες καινοτομίες, επιχειρήσεις μεγάλης εμβέλειας, διάσημες προσωπικότητες και διεθνείς καλλιτέχνες, που θα αναδείξουν το lifestyle της εποχής.

Ρεκόρ

Η δεκαετία στην οποία έλαμψε η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης ήταν η εκείνη του ’60. Μάλιστα το έτος 1966 θεωρήθηκε χρονιά-ορόσημο για τη ΔΕΘ, καθώς είχε σημειωθεί ρεκόρ επισκεπτών: 1.634.540. Τα χρόνια εκείνα σε κάθε εκδήλωση της Έκθεσης οι ντόπιοι εκθέτες ανέρχονται κατά μέσον όρο σε 400 και οι ξένοι σε 1.500. Είναι κομβική χρονιά και για έναν άλλο λόγο. Τότε μέσα στις εγκαταστάσεις της Έκθεσης ανεγέρθηκε το Αλεξάνδρειο Μέλαθρο ή αλλιώς Παλέ ντε Σπορ.

Tην εποχή εκείνη στο πλαίσιο της ΔΕΘ άρχισαν να αναπτύσσονται και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως λ.χ. η καθιέρωση του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου, το οποίο ξεκίνησε το 1960 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, αλλά και το Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, που επί σειρά ετών αποτελούσε ένα από τα πλέον κοσμικά και συνάμα καλλιτεχνικά γεγονότα της χώρας.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η ΔΕΘ επεκτάθηκε ώστε να φιλοξενεί τους συμμετέχοντες σε μία έκταση 180.000 τ.μ. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και στις εγκαταστάσεις της Έκθεσης ανεγείρεται ένα κατασκεύασμα υψηλής τεχνολογίας, ο Πύργος του ΟΤΕ. Η Έκθεση αποκτά ένα νέο αρχιτεκτονικό στοιχείο που τη χαρακτηρίζει και το οποίο εξελίχθηκε σε εμβληματικό τοπόσημο για τη Θεσσαλονίκη.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή