Το ποδόσφαιρο έχει μια μοναδική ικανότητα να αγιοποιεί. Να καταγράφει πρόσωπα στα κατάστιχα της ιστορίας. Να εξυψώνει αυτούς τους ξεχωριστούς “αποστόλους της μπάλας”, που συγκινούν με τα επιτεύγματά τους, τους “πιστούς” της στρογγυλής θεάς. Πιστούς της παγκόσμιας θρησκείας του ποδοσφαίρου. Διόλου τυχαίο, λοιπόν, το παρατσούκλι “13ος Απόστολος”. Κάτοχός του, ο μεγάλος Μάριο Ζαγκάλο. Ο οποίος εδώ και λίγες ώρες πήγε στη θέση που φρόντισε να δημιουργήσει με την εν ζωή πορεία του στο σπορ: Στον αιώνιο θρόνο της αθανασίας. Και τις παντοτινής αναγνώρισης.

Το γόνυ κλίνει μπροστά στο μεγαλείο του ανδρός. Στα 92 του, αποχώρησε όντας ένα από τα τοτέμ του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου. Η ζωντανή ιστορία της Σελεσάο για 70 χρόνια! Ο “Γερόλυκος”. Το “Μυρμήγκι”. Ο “Καθηγητής”. Ο “Αρχοντας του Κυπέλλου”. Όλα δικά του παρατσούκλια. Όλα, ενδεικτικά των όσων πέτυχε πριν διαβεί τις Πύλες του Αχέροντα για το μεγάλο ταξίδι. 

Ο θάνατος του σπουδαίου Βραζιλιάνου ανακοινώθηκε από τον επίσημο λογαριασμό του στο Instagram. “Ένας αφοσιωμένος πατέρας, στοργικός παππούς, στοργικός πεθερός, πιστός φίλος, επιτυχημένος επαγγελματίας και σπουδαίος άνθρωπος. Ένα γιγαντιαίο ίνδαλμα, ένας πατριώτης που μας αφήνει κληρονομιά μεγάλων επιτευγμάτων”, αναφέρεται στην ανάρτηση. 

Ζαγκάλο, ο θρύλος των τεσσάρων Μουντιάλ

Ο Ζαγκάλο είναι θρύλος. Είναι ο μοναδικός που έχει κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο τέσσερις φορές και υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος του ποδοσφαίρου που κατέκτησε το Μουντιάλ ως παίκτης και ως προπονητής (σ.σ. τον ακολούθησαν Μπεκενμπάουερ  το 1974 ως παίκτης, το 1990 ως προπονητής και Ντεσάν το 1998 ως παίκτης και το 2018 ως προπονητής)!

Διαδραμάτισε βασικό ρόλο σε τέσσερις από τους πέντε παγκόσμιους τίτλους που κέρδισε η Σελεσάο, καθώς ως παίκτης, κατέκτησε δύο τρόπαια (σ.σ. το 1958 στην Σουηδία και το 1962 στην Χιλή), ενώ το 1970 οδήγησε την εθνική Βραζιλίας στον τίτλο και το 1994 στην διοργάνωση των ΗΠΑ, ήταν βοηθός του Κάρλος Αλμπέρτο Παρέιρα. Μάλιστα, ο Ζαγκάλο ήταν προπονητής και πάλι το 1998, όταν η Βραζιλία του Ρονάλντο έχασε στον τελικό του Stade de France 3-0 από τη Γαλλία του Ζινεντίν Ζιντάν.

Πως έζησε ο Ζαγκάλο τον “εφιάλτη” του 1950

Γεννημένος στις 9 Αυγούστου 1931 στο Μασέιο. Μεγαλωμένος σε μια οικογένεια λιβανέζικης και ιταλικής καταγωγής, ο Μάριο Ζόρζε Λόμπο Ζαγκάλο, άρχισε την καριέρα του το 1948 με την Αμέρικα στο Ρίο ντε Τζανέιρο, έπαιξε οκτώ σεζόν με την Φλαμένγκο κι επτά με την Μποταφόγκο και έφτασε να αποτελεί συνώνυμο της Εθνικής Βραζιλίας.

Tην έχει ζήσει καλά από μέσα και απ' έξω, στις ένδοξες μέρες αλλά και στη χειρότερή της. Στο Μουντιάλ του 1950 ο 19χρονος τότε Ζαγκάλο φορώντας φόρμα στα χρώματα της ελιάς, μπότες και καπέλο, πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως μέλος της ασφάλειας στον “τελικό” με την Ουρουγουάη που μετατράπηκε σε “Μαρακανάτσο” και προκάλεσε κατάθλιψη σε ένα ολόκληρο έθνος. Από τα επτά Μουντιάλ στα οποία συμμετείχε ως ποδοσφαιριστής (1958, 1962) ή ως προπονητής- τεχνικός σύμβουλος έφτασε στον τελικό στα πέντε.

Ως ποδοσφαιριστής αγωνιζόταν στη θέση του αριστερού εξτρέμ. Δεν ήταν κάτι το ξεχωριστό σε σχέση με τους διάσημους συμπαίκτες του, τον Πελέ, τον Ντιντί, τον Γκαρίντσα, αλλά ήταν ο πρώτος που γύριζε και μάρκαρε στη μεσαία γραμμή και στην άμυνα, γεγονός που τον έκανε πολύτιμο στους προπονητές του. Ο Ζαγκάλο “κρέμασε τα παπούτσια του” τον Ιούνιο του 1964, στην 33η εμφάνιση του με την εθνική Βραζιλίας και δύο χρόνια αργότερα άρχισε την προπονητική (Μποταφόγκο, Φλαμένγκο, Φλουμινένσε, Πορτουγκέζα και Βάσκο ντα Γκάμα). 

O αδελφός του Πελέ και η σημαία της Βραζιλίας

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 οι αθλητικοί χρονογράφοι του “κόλλησαν” το προσωνύμιο “Μυρμήγκι”. Ηταν γρήγορος και αδύνατος και δεν κουραζόταν ποτέ. Έγινε διεθνής τον Μάιο του 1958, πριν κατακτήσει το πρώτο του τρόπαιο Ζυλ Ριμέ σε ηλικία 27 ετών με συμπαίκτες τους Πελέ, Γκαρίντσα, Ντίντι και Βαβά, επικρατώντας με 5-2 της διοργανώτριας, Σουηδίας.

Ο Ζαγκάλο σημείωσε το τέταρτο γκολ, πριν “μοιράσει” μία εξαιρετική ασίστ στον Πελέ, ο οποίος διαμόρφωσε το τελικό σκορ. “Ο Ζαγκάλο είναι σαν αδερφός μου”, έλεγε ο Πελέ τον Αύγουστο του 2013 με αφορμή τα 82α γενέθλια του.

Κατά την άφιξή του στη Σουηδία παρατήρησε πως μπροστά από το ξενοδοχείο της Βραζιλίας υπήρχαν όλες οι σημαίες των συμμετεχόντων εκτός της χώρας του. Διαμαρτυρήθηκε στον διευθυντή για να πληροφορηθεί αργότερα πως στη θέση της σημαίας της Βραζιλίας είχαν τοποθετήσει την πορτογαλική σημαία. “Πίστευαν πως η πρωτεύουσα μας ήταν το Μπουένος Αϊρες! Γι' αυτό λέω: το ποδόσφαιρο πρόσφερε στη Βραζιλία περισσότερα από κάθε πρεσβεία”, έχει δηλώσει στο περιοδικό Aventurasn a Historia.

Η “αλεπού” των πάγκων

Το 1970 , σε ηλικία μόλις 39 ετών έγινε ο νεότερος προπονητής της Εθνικής Βραζιλίας. Η τοποθέτησή του έγινε με εντολή του Προέδρου Μέντιτσι ο οποίος προηγουμένως καθαίρεσε τον αριστερό Ζοάο Σαλντάνια γιατί αρνήθηκε να υπακούσει στις εντολές του και να καλέσει στην ομάδα τον σέντερ φορ Ντάριο.

Οι επικριτές του Ζαγκάλο υποστηρίζουν πως ανέλαβε μια σούπερ ομάδα. Κατάφερε επίσης να βρει χώρο για να αγωνιστούν ταυτόχρονα ταλέντα όπως ο Ζέρσον, ο Ριβελίνο, ο Ζαϊρζίνιο, ο Τοστάο και ο Πελέ. Μια ακόμα καινοτομία του ήταν η μετατόπιση του Γουίλσον Πιάτσα από τη μεσαία γραμμή στο κέντρο της άμυνας, δημιουργώντας ένα απροσπέλαστο τείχος.

Οι φίλοι του επιχειρηματολογούν προβάλλοντας τις καινοτομίες που έφερε στη Σελεσάο. Ηταν άλλωστε ο πρώτος που εφάρμοσε το σύστημα 5-3-2 το οποίο μετατρεπόταν σε 3-5-2.  

Ιδιαίτερα προληπτικός, ο Ζαγκάλο είχε ακλόνητη πίστη στο νούμερο 13 που φορούσε στην φανέλα του. Παντρεύτηκε την γυναίκα του στις 13 Ιουνίου, έμενε στον 13ο όροφο, οδηγούσε το αυτοκίνητό του με αριθμό πινακίδας 13. Και είπε ότι μετάνιωσε που ο τελικός του 1998 παίχτηκε στις 12 Ιουλίου... Το άγαλμά του κοσμεί το στάδιο Nilton Santos στο Ρίο Ντε Τζανέϊρο, για να θυμίζει σε όλους τον κομβικό ρόλο που έπαιξε στην απογείωση του ποδοσφαίρου της Βραζιλίας.