Κίνα - Σαουδική Αραβία: Το “sportswashing”, ο χορός των δισεκατομμυρίων και η διπλή απειλή για την Ευρώπη
Η Ευρώπη βρίσκεται για πρώτη φορά στην ιστορία της αντιμέτωπη με «διπλή απειλή» καθώς μετά τα πετροδόλαρα της Σαουδικής Αραβίας, επιστρέφει και η Κίνα δυναμικά στην αγορά φλερτάροντας με μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου.
Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του 2017. Η «Κινεζική Επανάσταση» του ποδοσφαίρου, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Ο σύγχρονος «προφήτης» της μπάλας, Αρσέν Βενγκέρ, κάνει μια δήλωση που θα μείνει στην ιστορία. «Εάν οι κινεζικοί μισθοί γίνουν το σημείο αναφοράς, τότε δεν θα μπορούμε να το ανταγωνιστούμε αυτό. Αλλά δεν γνωρίζουμε αν, σε 10 χρόνια, η Κίνα θα το κάνει ακόμα. Μερικές φορές, όταν κάτι συμβαίνει με πολιτική απόφαση, μπορεί να αλλάξει». Και άλλαξε!
H Chinese Super League έκανε την επίθεσή της από το 2015. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ φανέρωσε τη φιλοδοξία του να δημιουργήσει μια εγχώρια αθλητική βιομηχανία για να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ και να κάνει την Κίνα ποδοσφαιρική δύναμη. Αυτό εξαπέλυσε ένα τσουνάμι δαπανών σε συλλόγους, προπονητές, γήπεδα και αστέρια.
Τα τρελά «κινεζικά» ρεκόρ του 2016
Σε 10 τρελές ημέρες τον Ιανουάριο του 2016, το ρεκόρ μεταγραφών άλλαξε τρεις φορές («κάθισε» στα 60 εκατ. ευρώ του Οσκαρ της Τσέλσι). Οι μισθοί, εξωφρενικοί! Η Shanghai Shenhua πλήρωσε στον 32χρονο Κάρλος Τέβεζ, περισσότερα από 33 εκατομμύρια ευρώ ετησίως!
Η Shandong Luneng έκανε τον πρώην επιθετικό της Σαουθάμπτον, Γκρατσιάνο Πελέ, τον 7ο πιο ακριβοπληρωμένο παίκτη στον κόσμο, ενώ ο Κριστιάνο Ρονάλντο, νέος ακόμη (35), απέρριψε προσφορά 100 εκατομμυρίων ευρώ τον χρόνο!
Όταν η Κυβέρνηση της Κίνας «έκλεισε την κάνουλα»
Το 2021, η Κυβέρνηση της Κίνας, έκλεισε την κάνουλα των δισεκατομμυρίων. Βιαίως. Ο Πρόεδρος Σι αποφάσισε ότι όλες αυτές οι «άσκοπες δαπάνες, για ξένες πολυτέλειες» δεν ήταν πολύ κινεζικές. Δεκάδες ποδοσφαιριστές με αστρονομικά συμβόλαια, εγκλωβίστηκαν στη χώρα. Το «Κόμμα», έθεσε 18 νέους κανόνες. Ο σημαντικότερος, προέβλεπε ότι οι μεταγραφές «τεράστιας αξίας» θα φορολογούνταν βαριά. Ασήκωτα. Οχι οι ομάδες, οι παίκτες!
Ένας άλλος κανόνας περιόριζε τις ομάδες στην παρουσία μόλις τριών ξένων στην 11άδα. Ενώ οι σύλλογοι απαγορεύτηκε να παίρνουν τα ονόματα των βαθύπλουτων/νεόπλουτων χορηγών τους. Αυτό ήταν. Η «απειλή» της κινεζικής Super League για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο είχε «σβήσει». Ή μήπως όχι;
Η Κίνα αλλάζει και πάλι και... απειλεί!
Στη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας η Κινεζική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία ανακοίνωσε νέες πολιτικές για τους παίκτες και τους χορηγούς, επιτρέποντας στις ομάδες της κινεζικής Super League να έχουν μεγαλύτερο αριθμό ξένων παικτών στα ρόστερ τους (7 στον πάγκο, 5 στο γήπεδο), αλλά και χορηγούς στις ονομασίες τους!
Τις εταιρίες που ξόδευαν τα εκατοντάδες εκατομμύρια το διάστημα 2015-21! Ένας αξιωματούχος της CFA είπε ότι η αλλαγή είναι σύμφωνη με την τάση του ασιατικού επαγγελματικού ποδοσφαίρου και θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των κινεζικών ομάδων στο AFC Champions League. Οι περιορισμοί στην εγγραφή ξένων παικτών στην J-league της Ιαπωνίας έχουν αρθεί, ενώ η Σαουδική Αραβία αυξάνει άμεσα τον αριθμό των εγγεγραμμένων «foreigners» από οκτώ σε 10! Συμπέρασμα; Εάν ο κινεζικός γίγαντας πράγματι «ξυπνήσει» και ο πόλος των δισεκατομμυρίων γίνει διπλός (με δεδομένη τα τρελά χρήματα των Σαουδαράβων), μπορεί το ποδόσφαιρο σε παγκόσμιο επίπεδο, να πάρει άλλη τροπή.
Για τα μάτια των «κολοσσών» της αθλητικής βιομηχανίας
Μπορεί, βλέπετε, ολοένα και περισσότερα από τα αστέρια που μετανάστευσαν στη Σαουδική Αραβία να εκφράζουν τάσεις φυγής, ωστόσο ο αδάμαστος ποδοσφαιρικός επεκτατισμός των Σαουδαράβων, δεν αφήνει αδιάφορους τους κολοσσούς των σπορ. Μόλις αυτή την εβδομάδα, η Saudi Pro League, έγινε μία ακόμη σελίδα στην αιώνια διαμάχη μεταξή της NIKE και της ADIDAS. Με την εταιρεία με της «τρεις ρίγες», να κερδίζει τη μάχη της μπάλας. Οι Σαουδάραβες όχι απλά σταμάτησαν τη συνεργασία τους με την NIKE, για την επίσημη μπάλα του πρωταθλήματος, αλλά το έκαναν άμεσα. Μεσούσης της αγωνιστικής σεζόν. Και την Τετάρτη παρουσίασαν την έναρξη της συνεργασίας με την Adidas. Τα δισεκατομμύρια πάντα συγκινούν απ’ όπου κι αν προέρχονται.
Από τον Μαρξ, στον Εμπαπέ και τα πετροδόλαρα
Ο Καρλ Μαρξ ισχυριζόταν ότι η θρησκεία είναι το όπιο του λαού. Μια «ουσία» άκρως εθιστική. Ο Αρίγκο Σάκι, θεμελιωτής της αναγέννησης της μεγάλης Μίλαν, είχε τη δική του θεωρεία: «Το ποδόσφαιρο, είναι το όπιο του λαού». Διότι είναι θρησκεία, εθιστική ουσία, αλλά και «καταπραϋντικό μαζί, βάλσαμο και ταυτόχρονα καύσιμο παθών.
Πάνω σε αυτή την εξαρτησιογόνο σχέση κοινού - ποδοσφαίρου, η Σαουδική Αραβία, δίπλα στη φανατική σχέση με τη θρησκεία, αποφάσισε να διεκδικήσει τη θέση της στο παγκόσμιο stardome, μέσω της εύκολης οδού: Του χρήματος. Μια έννοια άνευ ουσιαστικής ουσίας στη χώρα. Μια έννοια που «αγόρασε» την προσοχή του κόσμου, στην παγκόσμια θρησκεία: Το ποδόσφαιρο.
Για τη Saudi Pro League (SPL) όλα άλλαξαν στις 30 Δεκεμβρίου 2022, όταν η Αλ Νασρ υπέγραψε μυθικό συμβόλαιο με το «ιερό δισκοπότηρο» του ποδοσφαιρικού μάρκετινγκ στον πλανήτη: Ο Κριστιάνο Ρονάλντο, στα 38 του, πήρε τη λάμψη του και εγκαταστάθηκε στο Ριάντ, με παρέα 200 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, συν πολλά περισσότερα, ως «εμπορικές συμφωνίες»!
Τα κρατικό επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας, το Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων (PIF), αποφάσισε να αλλάξει τον χάρτη του ποδοσφαίρου. Μετά την Αλ Νασρ, πήρε τον έλεγχο και των Αλ Χιλάλ (Ριάντ), Αλ Ιτιχάντ (Τζέντα), Αλ Αχλί (Τζέντα). Στόχος της «κρατικοποίησης», να γίνει το SPL ένα από τα 10 καλύτερα 10 στον κόσμο, αυξάνοντας δραματικά την ποιότητα, το προφίλ και τα έσοδά του. Μια μέρα μετά την έναρξη του σχεδίου, ο Καρίμ Μπενζεμά, ο τότε κάτοχος της Χρυσής Μπάλας ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει στην Al Ittihad, με χρήματα παρόμοια του Ρονάλντο. Μέχρι και ο Νεϊμάρ Τζούνιορ δελεάστηκε από τα «πετροδόλαρα».
Αν και οι Σαουδάραβες απέτυχαν να πείσουν τον Μέσι, παρά το γεγονός ότι τον χρύσωσαν, συνεχίζουν. Για να προσελκύσουν τους γνωστούς παίκτες στη Saudi Pro League, έκαναν τα πάντα. Προσέφεραν 776 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως στον Κιλιάν Εμπαπέ. Μια ατελείωτη σπατάλη, με τους τέσσερις κορυφαίους συλλόγους να έχουν αποκτήσει το 75% του μεριδίου τους από το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων, την ώρα που οι υπόλοιπες ομάδες κινούνται στη... φτώχια.
"To κόστος δεν έχει σημασία μπροστά στη διεθνή εικόνα της Σαουδικής Αραβίας"
Ο Σάιμον Τσάντγουικ, καθηγητής αθλητισμού και γεωπολιτικής οικονομίας στο SKEMA Business School, το έθεσε ως εξής: «Αυτό που βλέπουμε στο σαουδαραβικό ποδόσφαιρο - και στη Σαουδική Αραβία, γενικότερα- είναι ένα εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης. Ακολουθούν το παλιό μοντέλο «αν το φτιάξεις, θα έρθουν», και όχι μόνο στον αθλητισμό».
Για τον Τζέιμς Ντόρσεϊ, συνεργάτη στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης «η Σαουδική Αραβία έχει ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα έναντι της Κίνας, της Ινδίας και σχεδόν κάθε χώρας αυτή τη στιγμή: «Χρήματα, φυσικά, και πλήρη ελευθερία διακίνησης κεφαλαίων από την κυβέρνηση». Ο Δρ. Τζόναθαν Σάλιβαν, διευθυντής προγραμμάτων για την Κίνα στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Ασίας του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, με αφορμή και την αγορά της Νιουκάστλ από το PIF, διατράνωσε πως «δεν μπορώ να φανταστώ ότι οι Σαουδάραβες το κάνουν για τους οπαδούς της Σαουδικής Αραβίας. Το κάνουν για τη διεθνή τους εικόνα. Το κόστος, δεν έχει σημασία».
Προς το παρόν, το περίφημο «sportswashing» έχει κοστίσει πάνω από 6.5 δισεκατομμύρια ευρώ στους Σαουδάραβες, ενώ μόνο σε συμβόλαια έχουν δοθεί πάνω από 750 εκατομμύρια τον τελευταίο χρόνο. (Όχι και τόσο) μικρή λεπτομέρεια; Η Λίγκα της Σαουδικής Αραβίας αποκαλείται το πρωτάθλημα των 620 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όσα χρήματα διαθέτει το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων (PIF), που χρηματοδοτεί το εγχείρημα...
Ο Χέντερσον και η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα
Το ποδόσφαιρο της Σαουδικής Αραβίας και τα δισεκατομμύρια που διακινούν από το Ταμείο Επενδύσεων του Βασιλείου, ήρθαν στην επικαιρότητα αυτή την εβδομάδα, καθώς ο Τζόρνταν Χέντερσον, πρώην αρχηγός της Λίβερπουλ, έγινε ο πρώτος παίκτης πρώτης γραμμής, που εκφράζει σκέψεις αποχώρησης.
Ο μέσος της Αλ Ετιφάκ, υπέγραψε τον περασμένο Ιούλιο στην ομάδα του Στίβεν Τζέραρντ και δέχθηκε έντονη κριτική για την απόφασή του. Κατηγορήθηκε πως «ξεπούλησε την ηθική του για τα λεφτά» από τη διεθνή ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, της οποίας είχε τοποθετηθεί ως σύμμαχος. Η μετακίνησή του σε μια χώρα όπου η ομοφυλοφιλία διώκεται ποινικά, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Εξι μήνες μετά, ο Αγγλος εμφανίζεται απογοητευμένος από τον νέο τρόπο ζωής του ιδίου και της οικογένειάς του και το επίπεδο του ποδοσφαίρου. Και αναζητά διαφυγή για την Premier League. Κάτι, όμως, που θα είναι όχι απλά περίπλοκο, αλλά και ζημιογόνο για τον ίδιο. Ο Χέντερσον αμείβεται με περίπου 820.000 ευρώ την εβδομάδα στη Σαουδική Αραβία.
Ο Χέντερσον και ο λογαριασμός των 62 εκατομμυρίων!
Το ετήσιο νούμερο που μπαίνει στον λογαριασμό του, είναι 62.000.000 €. Αφορολόγητα. Στη Σαουδική Αραβία. Αλλά εάν επιλέξει να γυρίσει στην Αγγλία, τα πράγματα αλλάζουν. Με βάση τη νομοθεσία της Βρετανίας, για να παραμείνουν αφορολόγητα ποσά βρετανού υπηκόου από το εξωτερικό, θα πρέπει να συμπληρώσει δύο χρόνια εργασίας εκτός χώρας. Ειδάλλως, φορολογούνται όλα τα χρήματα, με 47%! Με λίγα λόγια, εάν ο Χέντερσον γυρίσει πριν συμπληρωθεί διετία, θα χάσει τα μισά λεφτά που έβγαλε στη Σαουδική Αραβία από την εφορία. Χωρίς να υπολογίζεται σε αυτό το τι θα ζητήσει η ομάδα του για να τον αφήσει να φύγει.
Για αυτόν τον λόγο ήδη έχουν προκύψει σενάρια σχετικά με μετακίνησή του στον Αγιαξ. Με... μείωση των καθαρών αποδοχών, πάνω από 1300%! Καθώς ο «Αίαντας» δεν μπορεί να προσφέρει περισσότερα από 2.500.000 καθαρά! Με τους διεθνείς αναλυτές να υποστηρίζουν πως η περίπτωση του Χέντερσον, ίσως είναι ο τρόπος για να δείξουν οι Σαουδάραβες πως τα «ποδοσφαιρικά εκθέματα» που ενέταξαν στο ποδόσφαιρό τους, δεν θα τα αφήσουν εύκολα να φύγουν...