Ο Ντόναλντ Τραμπ διέταξε την επαναλειτουργία της περιβόητης φυλακής του Αλκατράζ, 63 χρόνια μετά την αποχώρηση του τελευταίου κρατουμένου. Το Αλκατράζ, γνωστό και ως «Ο Βράχος», αποτέλεσε σύμβολο του αμερικανικού σωφρονιστικού συστήματος, αλλά έκλεισε το 1963 για συγκεκριμένους λόγους που αξίζει να εξετάσουμε, ειδικά υπό το πρίσμα της πιθανής επαναλειτουργίας του.

Διαβάστε: Τραμπ: Διατάσσει να ανοίξει ξανά η διαβόητη φυλακή του Αλκατράζ

Οι τρεις βασικοί λόγοι που οδήγησαν στο κλείσιμο του Αλκατράζ

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του San Francisco Chronicle, η απόφαση για το κλείσιμο της φυλακής του Αλκατράζ βασίστηκε σε τρεις καθοριστικούς παράγοντες. Πρώτον, το λειτουργικό κόστος της φυλακής ήταν δυσανάλογα υψηλό συγκριτικά με άλλες σωφρονιστικές εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ. Δεύτερον, το Αλκατράζ φιλοξενούσε εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό κρατουμένων, γεγονός που το καθιστούσε αναποτελεσματικό από πλευράς χωρητικότητας. Τρίτον, η φυλακή θεωρήθηκε ευάλωτη σε μελλοντικές απόπειρες απόδρασης, ιδιαίτερα μετά από ορισμένα περιστατικά που κλόνισαν τη φήμη του ως "απόρθητο φρούριο".

Το υπέρογκο κόστος λειτουργίας του Αλκατράζ

Ανησυχίες για το κόστος του Αλκατράζ είχαν εκφραστεί ήδη από την κατασκευή και τα εγκαίνιά του στις 13 Οκτωβρίου 1933. Η εφημερίδα «The Chronicle» το 1962 αποκάλυψε ότι η καθημερινή δαπάνη για κάθε κρατούμενο στο Αλκατράζ ανερχόταν σε 13 δολάρια, περισσότερο από 2,5 φορές το μέσο ημερήσιο κόστος των 5 δολαρίων στο υπόλοιπο ομοσπονδιακό σωφρονιστικό σύστημα.

Ο Γενικός Εισαγγελέας Ρόμπερτ Φ. Κένεντι, όταν διέταξε το κλείσιμο της φυλακής, επικαλέστηκε την εξοικονόμηση χρημάτων για τους φορολογούμενους, οι οποίοι επιβαρύνονταν με το υψηλό κόστος μεταφοράς προσωπικού, τροφίμων και προμηθειών στο απομονωμένο νησί. «Είναι πολύ πιο ακριβό να ταΐζεις κρατούμενους στο Αλκατράζ απ' ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ομοσπονδιακή φυλακή», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Κένεντι.


Η περιορισμένη χωρητικότητα και η αύξηση του πληθυσμού των φυλακών

Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για το αβέβαιο μέλλον του Αλκατράζ ήταν η εξαιρετικά περιορισμένη χωρητικότητά του. Η φυλακή μπορούσε να φιλοξενήσει μέγιστο αριθμό 336 κρατουμένων και στα 30 χρόνια λειτουργίας της κράτησε συνολικά μόλις 1.576 κρατούμενους. Για σύγκριση, οι μεγαλύτερες πολιτειακές και ομοσπονδιακές φυλακές στις ΗΠΑ σήμερα φιλοξενούν περισσότερους από 5.000 ανθρώπους.

Το πρόβλημα χωρητικότητας είναι ακόμα πιο έντονο σήμερα. Το 1960 υπήρχαν λιγότεροι από 250.000 κρατούμενοι σε πολιτειακές και ομοσπονδιακές φυλακές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2022 ο αριθμός αυτός είχε εκτοξευθεί στα 1,25 εκατομμύρια άτομα, αντανακλώντας τόσο την αύξηση του πληθυσμού όσο και τη ραγδαία άνοδο του ποσοστού φυλάκισης από τη δεκαετία του 1960.

Η διαβόητη απόδραση που επιτάχυνε το κλείσιμο του Αλκατράζ

Η απόφαση για το κλείσιμο του Αλκατράζ επιταχύνθηκε από ένα συγκεκριμένο περιστατικό που κλόνισε τη φήμη του ως απόρθητη φυλακή. Στις 12 Ιουνίου 1962, τρεις κρατούμενοι κατάφεραν να αποδράσουν από το Αλκατράζ, σκάβοντας τους εύθραυστους τοίχους με κουτάλια και διαφεύγοντας από το νησί με μια αυτοσχέδια σχεδία. Οι τρεις δραπέτες δεν βρέθηκαν ποτέ, γεγονός που προκάλεσε έντονη αμφισβήτηση για την ασφάλεια της φυλακής.

Λίγες μόλις ημέρες μετά το περιστατικό, ο δήμαρχος του Σαν Φρανσίσκο, Τζορτζ Κρίστοφερ, ζήτησε επίσημα το κλείσιμο της φυλακής, επισημαίνοντας: «Η πρόσφατη απόδραση τριών κρατουμένων από το Αλκατράζ και τα επακόλουθα γεγονότα αποκάλυψαν ότι η φυλακή αυτή βρίσκεται σε κατάσταση φθοράς και ίσως χρειαστεί έως και 5 εκατομμύρια δολάρια για την ανακαίνισή της».

Η ευπάθεια του Αλκατράζ επιβεβαιώθηκε περαιτέρω όταν, έξι μήνες μετά την απόδραση του Ιουνίου 1962, ο κρατούμενος Τζον Πολ Σκοτ κατάφερε να κολυμπήσει τρία μίλια και συνελήφθη στην ακτή, αποδεικνύοντας ότι η φυσική απομόνωση του νησιού δεν ήταν τόσο αποτρεπτική όσο υποστηριζόταν.

Το τέλος μιας εποχής για το Αλκατράζ

Οι τελευταίοι κρατούμενοι εγκατέλειψαν το Αλκατράζ την άνοιξη του 1963. Η κάλυψη της Chronicle για την τελευταία ημέρα της φυλακής, στις 21 Μαρτίου 1963, ανέδειξε τη δημοφιλία της απόφασης για το κλείσιμό της από όλους τους εμπλεκόμενους: πολιτικούς, υπεύθυνους φυλακών και τους τελευταίους 27 κρατούμενους που μεταφέρθηκαν σε άλλες φυλακές.

Ο Φρανκ Σ. Ουέδερμαν, ο τελευταίος κρατούμενος που αποχώρησε από το Αλκατράζ, έδωσε έναν χαρακτηριστικό επίλογο στην ιστορία της διαβόητης φυλακής: «Το Αλκατράζ δεν έκανε καλό σε κανέναν».


Αλκατραζ: Γιατί ο Τραμπ θέλει να την επαναφέρει

Η πρόσφατη εντολή του Ντόναλντ Τραμπ για επαναλειτουργία του Αλκατράζ έρχεται να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για τη θρυλική φυλακή. Ωστόσο, τα ιστορικά προβλήματα που οδήγησαν στο κλείσιμό της παραμένουν επίκαιρα: το υψηλό κόστος συντήρησης και λειτουργίας, η περιορισμένη χωρητικότητα και οι προκλήσεις ασφαλείας που παρουσιάζει η νησιωτική τοποθεσία.

Η πρόταση του Τραμπ για το Αλκατράζ εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σκοπιμότητα και τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας κίνησης, ιδιαίτερα στο σύγχρονο πλαίσιο του υπερπληθυσμού των φυλακών και των αυξημένων απαιτήσεων για αποτελεσματική διαχείριση των σωφρονιστικών ιδρυμάτων.