Το πρώτο μεγάλο «πράσινο» μπλακάουτ στην Ισπανία στην εποχή που κυριαρχούν οι ΑΠΕ φέρνει στο προσκήνιο με εμφατικό τρόπο τους κινδύνους που εγείρονται για την ευστάθεια των ηλεκτρικών συστημάτων στην Ευρώπη. Κυρίως, δε, αναδεικνύει την απειλή για την ενεργειακή ασφάλεια όλων των χωρών με υψηλή διείσδυση ΑΠΕ -στις οποίες περιλαμβάνεται, φυσικά, και η Ελλάδα- σε συνθήκες χαμηλής ζήτησης και υπερπροσφοράς ανανεώσιμων πηγών. Μπλακάουτ όπως αυτό της Ιβηρικής μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή σε όλα τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης σε περιόδους χαμηλής ζήτησης και αυτή είναι μια κοινή αγωνία των Διαχειριστών τα τελευταία χρόνια, αναφέρουν παράγοντες της εγχώριας αγοράς ενέργειας. Οι Διαχειριστές σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό σε εγρήγορση για να αντιμετωπίσουν την ευστάθεια των συστημάτων διανομής που δοκιμάζονται ορισμένες περιόδους του χρόνου από την υπερπροσφορά ενέργειας, την οποία δεν μπορεί να καλύψει η ζήτηση.

Οι Διαχειριστές των δικτύων αντιμετωπίζουν την κατάσταση με μαζικές περικοπές πράσινης ενέργειας. Το εν λόγω «εργαλείο» -σε συνδυασμό με περιορισμούς στις εισαγωγές- κράτησε όρθιο το σύστημα στην Ελλάδα τις δύσκολες ημέρες των αργιών του Πάσχα και ενεργοποιήθηκε εκ νέου προ 10ημέρου, με αυξημένη ένταση την Πρωτομαγιά, καθώς οι καιρικές συνθήκες των τελευταίων ημερών (ηλιοφάνεια, θυελλώδεις άνεμοι) οδηγούν σε υψηλή παραγωγή τόσο από τα φωτοβολταϊκά όσο και από τα αιολικά και, κατ’ επέκταση, υπήρξε ανάγκη για υψηλές περικοπές.

Το ελληνικό σύστημα βρέθηκε δύο φορές στα πρόθυρα μεγάλου μπλακάουτ

Το ελληνικό σύστημα αποτελεί μια μικρογραφία των ευρωπαϊκών συστημάτων με ιδιαιτερότητες, όπως οι περιορισμένες διεθνείς διασυνδέσεις, που καθιστούν τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα. Στο ελληνικό σύστημα έχουν εγκατασταθεί πάνω από 16.000 μεγαβάτ ΑΠΕ, όταν η συνολική ζήτηση σε περιόδους μη αιχμής κινείται γύρω στις 6.500 μεγαβάτ και σε περιόδους αιχμής φτάνει τα 11.000 μεγαβάτ. Το ελληνικό σύστημα βρέθηκε δύο φορές στα πρόθυρα μεγάλου μπλακάουτ, λόγω αστάθειας που προκλήθηκε από την πλεονάζουσα παραγωγή: τον Αύγουστο του 2023 και τον Φεβρουάριο του 2024. Από τότε στον ΑΔΜΗΕ σήμανε συναγερμός και ξεκίνησε ο προγραμματισμός των περικοπών. Την άνοιξη και το φθινόπωρο του 2024 (περίοδοι με χαμηλή ζήτηση) ο ΑΔΜΗΕ αναγκάστηκε να προχωρήσει σε περικοπές «πράσινης» ενέργειας, για να αποτρέψει τον κίνδυνο μερικού ή γενικού μπλακάουτ.

Προκειμένου οι περικοπές να μπορούν να επεκταθούν και σε φωτοβολταϊκά πάρκα που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, που ο ίδιος δεν μπορεί να τα θέσει εκτός αυτόματα, θεσπίστηκε η υποχρέωση των ιδιοκτητών φωτοβολταϊκών να κατεβάζουν τον διακόπτη έπειτα από εντολή των Διαχειριστών. Τα μέτρα αυτά, όπως αναφέρθηκε, εφαρμόστηκαν πριν και κατά τη διάρκεια του φετινού Πάσχα. Πέρα από τις περικοπές, που απαιτούν λεπτούς χειρισμούς και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων, η μόνιμη λύση σχετίζεται με τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του ευρωπαϊκού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, όπως σημείωσε ο Eurelectric μετά τo μπλακάουτ σε Ισπανία και Πορτογαλία, υπενθυμίζοντας ότι η προσαρμογή του δικτύου στις νέες απαιτήσεις της ενεργειακής μετάβασης απαιτεί σε ετήσια βάση επενδύσεις 67 δισ. ευρώ έως το 2030. Για να σταθμιστούν τα νέα δεδομένα, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στο υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, την οποία συγκάλεσε ο αρμόδιος υπουργός, Σταύρος Παπασταύρου. Σε αυτή συμμετείχαν ανώτατα στελέχη της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας & Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), των Διαχειριστών των ηλεκτρικών δικτύων (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ), καθώς της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συμμετέχοντες εξέτασαν την ετοιμότητα του συστήματος ηλεκτρισμού στη χώρα μας, ιδίως μετά το πολύωρο μπλακάουτ στην ηλεκτροδότηση της Ιβηρικής Χερσονήσου.

Ο Μάνος Μανουσάκης, επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, σε δηλώσεις του στον Real FΜ τόνισε πως «ποτέ δεν υπάρχει τέλος συναγερμού για την ασφαλή ηλεκτροδότηση της χώρας. Ολοι οι φορείς είναι σε πλήρη εγρήγορση 365 ημέρες τον χρόνο, προκειμένου να έχουμε την ασφάλεια της ηλεκτροδότησης». Ο ίδιος εμφανίζεται καθησυχαστικός ως προς το θέμα της γενίκευσης ενός τέτοιου κινδύνου και εξηγεί: «Είναι κάτι που συνέβη στην Ιβηρική Χερσόνησο και απομονώθηκε εκεί. Στην ουσία, αποκόπηκε το σύστημα από το γαλλικό και το ευρωπαϊκό σύστημα και δημιουργήθηκε μια διαταραχή που μεταφέρθηκε στο ευρωπαϊκό σύστημα, την οποία η Γαλλία κατάφερε να απομονώσει και να μη δημιουργηθεί ευρύτερο πρόβλημα. Αρα, αυτό που συνέβη ήταν ένα τοπικό θέμα». «Στην Ελλάδα η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε κάποιες μέρες της άνοιξης είναι ότι χρειάζεται να εξισορροπήσουμε την παραγωγή με τη ζήτηση, σε περιόδους που έχουμε υπερπαραγωγή σε σχέση με τη ζήτηση που υπάρχει», πρόσθεσε.

Μυρτώ Πολυμίλη, δημοσιογράφος στη Μαδρίτη: «Ηταν μια περίεργη μέρα, με μεγάλη ταλαιπωρία»

Για τις πρωτόγνωρες εικόνες που βίωσαν οι πολίτες στην Ισπανία μετά το μπλακάουτ της προηγούμενης Δευτέρας μίλησε στα «Π» η δημοσιογράφος Μυρτώ Πολυμίλη, που ζει στη Μαδρίτη. «Ηταν απίστευτη αίσθηση το γεγονός ότι έπρεπε να φροντίσουμε τους γύρω μας. Παρά το γεγονός ότι ακόμα και τα πάρκα ήταν κλειστά, ο κόσμος βρισκόταν στους δρόμους και ήθελε να βοηθήσει τον άλλον. Ηταν μια περίεργη μέρα, με μεγάλη ταλαιπωρία. Οσοι δεν ήταν κολλημένοι στην κίνηση βίωσαν μια απίστευτη αίσθηση», ανέφερε αρχικά η Μυρτώ Πολυμίλη. «Το συμπέρασμα για το μπλακάουτ θα βγει τις επόμενες ημέρες, ενώ έχει αποκλειστεί, προς το παρόν, η κυβερνοεπίθεση. Οι Αρχές έχουν επικεντρωθεί στην επαναφορά του συστήματος. Το μετρό χρειάστηκε πολλές ώρες για να επανέλθει στην προτέρα κατάστασή του, ενώ και τα τρένα υψηλής ταχύτητας είχαν πρόβλημα στη λειτουργία τους. Για παράδειγμα, το σχολείο της κόρης μου λειτουργούσε, αλλά κάποιοι δάσκαλοι δεν κατάφεραν να πάνε, λόγω περιορισμένων μεταφορών», συμπλήρωσε. «Σκεφτόμουν ότι, εάν κάτι συνέβαινε, π.χ., στο Λονδίνο, θα υπήρχε απίστευτη σύγχυση και θα επιχειρούνταν πλιάτσικο σε καταστήματα κ.λπ. Εδώ δεν υπήρχαν τέτοια σκηνικά. Από άποψη τάξης, το διαχειρίστηκαν καλά. Το αρνητικό είναι ότι για περίπου έντεκα ώρες δεν υπήρχε επαφή με το Διαδίκτυο και δεν μπορούσαμε να έχουμε ενημέρωση. Βρισκόμασταν κυριολεκτικά στο σκοτάδι», επεσήμανε ακόμα η δημοσιογράφος. «Ολοι έλεγαν ότι “ζήσαμε την πανδημία, τη Φιλομένα (χιονοθύελλα το 2021) και άλλες καταστάσεις τα τελευταία χρόνια”. Η Μαδρίτη είναι μια αχανής πόλη, αλλά, παρ’ όλα αυτά, οι γείτονες είναι κοινωνικοί και υπήρχε η αίσθηση της παραπάνω προσοχής στους γύρω σου. Ηταν μια ευκαιρία για να συνομιλήσεις με τους γύρω σου για περισσότερη ώρα», συμπλήρωσε. «Ακόμα και τα μικρά παιδιά είχαν καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να αντιληφθούν τι σημαίνει “δεν έχουμε φως”. Οι ηλικιωμένοι είχαν περισσότερη ανάγκη για να έρθεις μαζί τους σε επαφή. Σε αυτές τις περιπτώσεις έπρεπε να πάει κάποιος και να πει σε έναν ηλικιωμένο “χρειάζεσαι κάτι;”, ή “τι μπορώ να κάνω για σένα;”», κατέληξε η Μυρτώ Πολυμίλη.


Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά