Σε κομβικό πρόσωπο για την αποκάλυψη των ευθυνών στην καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτιτο 2018 αναδείχθηκε ο Δημήτρης Λιότσιος, που συνέβαλε καθοριστικά στις αποφάσεις για τρία στελέχη της Πυροσβεστικής και τον τότε Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας. Ως πραγματογνώμονας και επιπυραγός, η κατάθεσή του στο δικαστήριο έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην απόδοση δικαιοσύνης για την τραγωδία που συγκλόνισε την Ελλάδα.
Η πορεία του Δημήτρη Λιότσιου στην Πυροσβεστική
Ο Δημήτρης Λιότσιος με καταγωγή από τη Λάρισα ξεκίνησε την καριέρα του στην Πυροσβεστική το 1996. Μετά από τέσσερα χρόνια υπηρεσίας ως πυροσβέστης, το 2000 εισήχθη μέσω Πανελληνίων Εξετάσεων στη Σχολή Αξιωματικών του Πυροσβεστικού Σώματος, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για μια λαμπρή σταδιοδρομία.
Το 2004, ως νεαρός ανθυποπυραγός, τοποθετήθηκε στην Κόρινθο όπου έμεινε αξέχαστος στους κατοίκους. Τα καλοκαίρια περιπολούσε με ντακότα, μικρό πυροσβεστικό όχημα με δεξαμενή νερού 500 λίτρων, σβήνοντας φωτιές και προστατεύοντας την περιοχή. Η καριέρα του συνεχίστηκε με θητεία στην ΕΜΑΚ, το Κιάτο, επιστροφή στην Κόρινθο και τελικά μετάθεση στην Αθήνα, όπου διεύρυνε τις γνώσεις του υπηρετώντας σε μάχιμες θέσεις και στο Ανακριτικό Τμήμα.
Η σταδιοδρομία του Δημήτρη Λιότσιου είναι γεμάτη από πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας:
• Το 2017 στη Μάνδρα δέθηκε με σχοινί και έσωσε πολίτες εγκλωβισμένους σε λεωφορείο πάνω σε γέφυρα της εθνικής οδού, λίγα λεπτά πριν αυτό παρασυρθεί από τα ορμητικά νερά
• Το 2013 στην Κόρινθο πρωταγωνίστησε στην εξιχνίαση υπόθεσης εμπρησμού όπου 65χρονος έβαλε φωτιά στο σπίτι του για να κάψει τη 55χρονη σύζυγό του
• Το 2011 στο Κιάτο έσωσε κοπέλα που επιχειρούσε να αυτοκτονήσει
• Νωρίτερα στην καριέρα του έσωσε ανάπηρο ηλικιωμένο από βέβαιο θάνατο σπάζοντας την πόρτα του σπιτιού του.
Ο ρόλος του Δημήτρη Λιότσιου στην τραγωδία στο Μάτι
Την ημέρα της τραγωδίας στο Μάτι, ο Δημήτρης Λιότσιος βρισκόταν σε περιπολία ως «Κρόνος Ελευσίνας» σε περιοχές της Δυτικής Αττικής. Μέσω ασυρμάτου παρακολουθούσε τις επιχειρήσεις που εξελίσσονταν στην Κινέτα και την Πεντέλη, αποκτώντας έτσι πολύτιμη γνώση για τα γεγονότα εκείνης της μοιραίας ημέρας. Η εμπειρία και η τεχνική του κατάρτιση τον κατέστησαν ιδανικό για το ρόλο του πραγματογνώμονα στη δικαστική διαδικασία. Διορισμένος από την Εισαγγελία, ο Λιότσιος κατέθεσε για αρκετές ημέρες στο Εφετείο, περιγράφοντας με λεπτομέρεια τα λάθη και τις παραλείψεις που συνέβαλαν στην ανείπωτη τραγωδία του Ιουλίου του 2018.
Η κατάθεση του Δημήτρη Λιότσιου αποδείχθηκε καθοριστική για την έκβαση της δίκης. Το Εφετείο καταδίκασε 10 από τους 21 κατηγορούμενους για τη φωτιά στο Μάτι, βασιζόμενο σε μεγάλο βαθμό στην τεχνική ανάλυση και τα στοιχεία που παρουσίασε ο έμπειρος πυροσβέστης. Ο ρόλος του ως πραγματογνώμονα ανέδειξε την αξία της εμπειρίας και της τεχνικής γνώσης στην απόδοση δικαιοσύνης. Η ανάλυσή του για τα γεγονότα εκείνης της ημέρας και η αποκάλυψη των ευθυνών συνέβαλαν στο να φτάσει η υπόθεση στο τέλος της, προσφέροντας ένα μέτρο δικαιοσύνης στις οικογένειες των θυμάτων.
Στο Εφετείο ο διορισμένος από την Εισαγγελία πραγματογνώμονας Δημήτρης Λιότσιος κατέθεσε για αρκετές ημέρες. Οι καταθέσεις του περιέγραφαν λεπτομερώς τα λάθη και τις παραλείψεις που συνέβαλαν στην ανείπωτη τραγωδία του Ιουλίου του 2018. Την πρώτη ημέρα της κατάθεσής του, ο Λιότσιος τόνισε: «Αυτό που δεν έγινε εκείνη την ημέρα, ούτε την προηγούμενη ημέρα ήταν η μεταστάθμευση αεροσκαφών, ούτε στην Αττική, ούτε στις άλλες περιοχές της χώρας». Επισήμανε ότι παρά τον βαθμό επικινδυνότητας 4 στην Αττική, δεν έγινε η απαραίτητη μεταστάθμευση αεροσκαφών, γεγονός που συνέβαλε στην εξάπλωση της πυρκαγιάς.
Τα πρώτα κρίσιμα λεπτά της καταστροφής στο Μάτι
Με βάση τα στοιχεία από τον έλεγχο των καταγεγραμμένων συνομιλιών, των ημερολογίων καταγραφής ενεργειών και των τηλεφωνικών κλήσεων, ο Δημήτρης Λιότσιος αποκάλυψε ότι η φωτιά έκαιγε ανενόχλητη μέχρι τις 16:55. Δέκα λεπτά νωρίτερα, στις 16:45, το ΕΣΚΕ είχε ενημερωθεί από αξιωματικό του συντονιστικού ελικοπτέρου ότι η φωτιά ήταν ορατή από το Μαρκόπουλο.
Σύμφωνα με την κατάθεση του Λιότσιου για το Μάτι:
• Το πρώτο όχημα πυρόσβεσης έφτασε στις 17:04
• Μέχρι τις 17:15 είχαν φτάσει 8 υδροφόρα οχήματα, 3 βοηθητικά και 6 εθελοντικά
• Συνέδραμε μόνο ένα ελικόπτερο στην κατάσβεση
• Στις 16:55 το ΕΣΚΕ γνώριζε την πορεία της πυρκαγιάς και την επικινδυνότητα
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι γνώριζαν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πραγματογνώμονας.
Οι παραλείψεις στον σχεδιασμό και την επιτήρηση
Δύο ημέρες αργότερα, ο Δημήτρης Λιότσιος επανήλθε στις παραλείψεις και καθυστερήσεις του σχεδιασμού της εναέριας επιτήρησης της Αττικής την ημέρα της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι. Επισήμανε ότι από το μεσημέρι έπρεπε να είχε δοθεί εντολή γενικής επιφυλακής στις πυροσβεστικές δυνάμεις σε όλη την Αττική. Η απόφαση να τεθούν σε γενική επιφυλακή οι πυροσβεστικές δυνάμεις της Αττικής το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018 ήταν «ατελέσφορη», καθώς η φωτιά από την Νταού Πεντέλης είχε ήδη φτάσει στο Νέο Βουτζά και το Μάτι. «Στις 13:30 θα έπρεπε να δοθεί εντολή για γενική επιφυλακή, μιας και είχε αρχίσει η απομάκρυνση πολιτών στην Κινέτα», ανέφερε ο Λιότσιος.
Η κρίσιμη απουσία εντολής εκκένωσης
Σε επόμενη κατάθεσή του, ο πραγματογνώμονας επιπυραγός επισήμανε ότι γύρω στις 17:30 το απόγευμα εκείνης της ημέρας το ΕΣΚΕ θα έπρεπε να είχε δώσει εντολή εκκένωσης της περιοχής του Ματιού. Παρά το γεγονός ότι είχε «όλα τα δεδομένα», η εντολή δεν δόθηκε ποτέ. Ο Λιότσιος έκανε σύγκριση με την άμεση απομάκρυνση των πολιτών από την Κινέτα, όπου είχε ξεσπάσει πυρκαγιά την ίδια μέρα: «Η κινητοποίηση στην Κινέτα ήταν άμεση. Υπήρξε μεγάλος αριθμός των πτητικών μέσων. Στους οικισμούς που ήταν κοντά απομακρύνθηκαν άμεσα οι πολίτες και γι' αυτό είχαμε μόνο 14 ελαφρείς τραυματισμούς».
Οι υπεύθυνοι για την εντολή εκκένωσης
Ερωτηθείς ποιος έχει το πρόσταγμα, τον σχεδιασμό και τον συντονισμό της επιχείρησης, ο Δημήτρης Λιότσιος απάντησε «το ΕΣΚΕ». Εξήγησε ότι το αποτελούσαν ο κ. Τερζούδης, ο Ματθαιόπουλος, ο διοικητής του ΕΣΚΕ κ. Φωστιέρης και ο γενικός γραμματέας πολιτικής προστασίας κ. Καπάκης. Σε νέα ερώτηση για τη δυνατότητα απομάκρυνσης, ο Λιότσιος επέμεινε: «Μέχρι τις 17:30. Είχαν ενημερωθεί οι Ματθαιόπουλος και Γκολφινος για τη φωτιά, δεν υπήρχαν οι συνθήκες για να αντιμετωπιστεί η φωτιά, επιχειρούσε μόνο ένα ελικόπτερο, έπρεπε να δοθεί εντολή απομάκρυνσης».
Οι απειλές κατά του Δημήτρη Λιότσιου
Το όνομα του Δημήτρη Λιότσιου έγινε ευρύτερα γνωστό τον Ιούλιο του 2020, όταν αποκαλύφθηκαν οι απειλές που είχε δεχθεί από τον Βασίλη Ματθαιόπουλο, τον αρχηγό της Πυροσβεστικής το τραγικό καλοκαίρι του 2018. Του έδινε «οδηγία» να φτιάξει πόρισμα για τη φωτιά στο Μάτι χωρίς να αποδίδει ευθύνες. Σε μια από τις επτά καταθέσεις στον ανακριτή, ο εμπειρογνώμονας υπογράμμιζε ότι ο Ματθαιόπουλος τον απείλησε ότι όσοι κατηγορηθούν από εκείνον λόγω του πορίσματός του, θα τον εκδικηθούν.
Σε άλλη κατάθεση ενώπιον του ανακριτή τον Μάρτιο του 2020, ο Λιότσιος ανέφερε ότι ο Ματθαιόπουλος του είπε ότι «κλήθηκε σε ανώτερο επίπεδο», υπονοώντας πολιτικά πρόσωπα. Εκεί διαβεβαίωσε ότι «ο Λιότσιος είναι εντάξει και θα βοηθήσει». Το ανώτερο πολιτικό επίπεδο είπε στον αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος ότι «ο Λιότσιος πρέπει να φτιάξει ένα πόρισμα για την πυρκαγιά στο Μάτι ώστε να μη φαίνεται ποιος φταίει, δηλαδή αν φταίει ο Ματθαιόπουλος, ο Τερζούδης ή κάποιος άλλος».
Η δικαίωση μετά την απόφαση του Εφετείου
Μετά την απόφαση του Εφετείου, ο Δημήτρης Λιότσιος με ανάρτησή του στο Facebook ευχαρίστησε τον Εισαγγελέα Ηλία Ζαγοραίο και τον Ανακριτή Αθανάσιο Μαρνέρη για την «θεσμική και ηθική στήριξη» που έλαβε. Εξέφρασε επίσης «την ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους ανθρώπους που μου έδωσαν σήμερα την ευκαιρία να βιώσω την πιο συγκλονιστική στιγμή της ζωής μου. Το ευχαριστώ μου δεν εκφράζεται με λόγια».
Το κείμενο της ανάρτησης του Δημήτρη Λιότσου
Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα την ευθύνη αυτής της έρευνας, είχα πλήρη επίγνωση της ιστορικής της βαρύτητας.
Από την αρχή είχα δώσει μία υπόσχεση, πρώτα στον εαυτό μου, και ύστερα στους ανθρώπους που εκείνη τη μέρα πάλεψαν με τις φλόγες και με τον θάνατο, ότι δεν θα επιτρέψω να θαφτεί η Αλήθεια κάτω από τις στάχτες.
Η πορεία αυτή δεν ήταν μοναχική. Οφείλω να αναγνωρίσω τη θεσμική και ηθική στήριξη που έλαβα από δύο ανθρώπους της Δικαιοσύνης.
Τον Εισαγγελέα, κύριο Ηλία Ζαγοραίο και τον Ανακριτή, κύριο Αθανάσιο Μαρνέρη.
Τους ευχαριστώ ειλικρινα για τη στηριξη και την εμπιστοσύνη τους.
Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι οι θεσμοί δεν προστατεύονται με σιωπές και συμβιβασμούς. Προστατεύονται όταν οι ευθύνες προσωποποιούνται και κανείς δεν κρύβεται πίσω από το θεσμικό του αξίωμα.
Κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, είχα τη δυνατότητα να προσκομίσω πλήθος στοιχείων τα οποία θεωρώ πως συνέβαλαν ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός αδιαμφισβήτητου πλέγματος αποδείξεων και τελικά συνέδραμαν, σε αυτό που οφείλουμε όλοι να υπηρετούμε, ανεξαρτήτως θέσης,
Την Αλήθεια
Και, δια της Αλήθειας, τη Δικαίωση.
Τέλος, θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους τους ανθρώπους που μου έδωσαν σήμερα την ευκαιρία να βιώσω την πιο συγκλονιστική στιγμή της ζωής μου. Το ευχαριστώ μου δεν εκφράζεται με λόγια...
