Πότε ήταν η τελευταία φορά που έγινε επιστράτευση στην Ελλάδα - Σύντομη αναδρομή
Από το 1897 στη σύγχρονη εποχή
Η ιστορία της επιστράτευσης στην Ελλάδα από το 1897 μέχρι τις σύγχρονες κρίσεις. Από τους Βαλκανικούς Πολέμους έως την κρίση των Ιμίων, η εξέλιξη του στρατιωτικού σχεδιασμού
Η επιστράτευση στην Ελλάδα έχει μακρά ιστορία που ξεκινά από το 1897, όταν για πρώτη φορά η χώρα αντιμετώπισε την ανάγκη συστηματικής κινητοποίησης των ενόπλων δυνάμεων. Μέχρι εκείνη την περίοδο, όλες οι επιστρατεύσεις γίνονταν χωρίς κανένα συστηματικό σχεδιασμό, γεγονός που αποκάλυψε την ανάγκη για καλύτερη οργάνωση.
Διαβάστε: Επιστράτευση: Σε ποιες περιπτώσεις γίνεται - Ποιοι καλούνται και ποια είναι τα ηλικιακά όρια
Η πρώτη προσπάθεια συστηματικής ρύθμισης της προπαρασκευής του στρατού, σε περίπτωση κήρυξης της χώρας σε κατάσταση επιστράτευσης, έγινε το 1904. Με βασιλικό διάταγμα της 25ης Οκτωβρίου του έτους αυτού, καθορίστηκαν τα σχετικά καθήκοντα των σχηματισμών, των μονάδων και των στρατολογικών γραφείων.
Η επιστράτευση διεξήχθη με τάξη και υποδειγματικό τρόπο και με αληθινό ενθουσιασμό εκ μέρους όλων των Ελλήνων, που προσέρχονταν αθρόα και αυθόρμητα με πίστη στον σκοπό του αγώνα. Αξιοσημείωτη ήταν η εθελοντική συμμετοχή:
Από τον Αύγουστο του 1917 άρχισε να γίνεται τμηματικά νέα επιστράτευση του ελληνικού στρατού, η οποία σημείωσε σημαντική επιτυχία. Η επιστράτευση συνεχίστηκε τμηματικά μέχρι το 1922, οπότε έληξε η εκστρατεία του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία. Η συνολική δύναμη του στρατού, κατά την κορύφωση της επιστράτευσης το καλοκαίρι του 1921, ξεπέρασε τους 300.000 άνδρες.
Η πολεμική μηχανή της χώρας την 28η Οκτωβρίου 1940 ετέθη σε λειτουργία μόνο με μία τηλεφωνική διαταγή του γενικού επιτελείου με λίγες λέξεις. Την πληρότητα του σχεδίου κατέδειξε η εφαρμογή του, όταν μέσα σε δεκαπέντε ημέρες επιτεύχθηκε η κινητοποίηση και η προώθηση 300.000 ανδρών και 125.000 κτηνών στις παραμεθόριες περιοχές προς την Αλβανία και τη Βουλγαρία.
Τους πρώτους μήνες του 1987, καθώς η ένταση με την Τουρκία κλιμακωνόταν λόγω των ερευνητικών πλοίων στο Αιγαίο, στις 27 Μαρτίου 1987 διατάχθηκε μερική επιστράτευση. Ο μηχανισμός της κινητοποίησης του εφεδρικού δυναμικού λειτούργησε σε ικανοποιητικό βαθμό.
Η τελευταία κινητοποίηση του εφεδρικού δυναμικού της χώρας έλαβε χώρα στις 30 και 31 Ιανουαρίου 1996, με αφορμή το θερμό επεισόδιο των Ιμίων. Ο στρατός ξηράς στις 30 Ιανουαρίου 1996 διέταξε μερική επιστράτευση της τοπικής εφεδρείας στην περιοχή της Θράκης και των νησιών του Αιγαίου. Ο μηχανισμός της κινητοποίησης του εφεδρικού δυναμικού λειτούργησε κατά άψογο τρόπο, παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
Διαβάστε: Επιστράτευση: Σε ποιες περιπτώσεις γίνεται - Ποιοι καλούνται και ποια είναι τα ηλικιακά όρια
Οι πρώτες επιστρατεύσεις και η ανάγκη συστηματικής οργάνωσης
Στις 15 Φεβρουαρίου 1897, εξαιτίας της απειλής πολέμου από την Τουρκία, η Ελλάδα κήρυξε επιστράτευση, προσκλήθηκαν έφεδροι υπό τα όπλα και συγκροτήθηκαν νέες μονάδες. Η συνολική δύναμη του ελληνικού στρατού ανερχόταν σε 73.142 άνδρες, από τους οποίους 1.742 ήταν αξιωματικοί.Η πρώτη προσπάθεια συστηματικής ρύθμισης της προπαρασκευής του στρατού, σε περίπτωση κήρυξης της χώρας σε κατάσταση επιστράτευσης, έγινε το 1904. Με βασιλικό διάταγμα της 25ης Οκτωβρίου του έτους αυτού, καθορίστηκαν τα σχετικά καθήκοντα των σχηματισμών, των μονάδων και των στρατολογικών γραφείων.
Η νομοθετική ρύθμιση και ο σχεδιασμός επιστράτευσης
Με νόμο που εκδόθηκε την 11 Φεβρουαρίου 1910, καθορίστηκε η συγκρότηση σε κάθε περιοχή μιας εφεδρικής μεραρχίας από επιστράτους, ρυθμίστηκε ο τρόπος μετάβασης του στρατού στην εμπόλεμη σύνθεση. Τον επόμενο χρόνο καταστρώθηκε λεπτομερές σχέδιο επιστράτευσης, που προέβλεπε τη δυναμικότητα της χώρας σε επιστρατευόμενο πληθυσμό, επιτάξιμα κτήνη, οχήματα και κάθε είδους υλικά.Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και η επιτυχημένη επιστράτευση του 1912
Στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο η κατάσταση είχε σαφώς βελτιωθεί, χάρη της εμπειρίας του προηγούμενου πολέμου και η επιστράτευση δεν άργησε να ολοκληρωθεί. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραψε το διάταγμα της επιστράτευσης στις 17 Σεπτεμβρίου 1912.Η επιστράτευση διεξήχθη με τάξη και υποδειγματικό τρόπο και με αληθινό ενθουσιασμό εκ μέρους όλων των Ελλήνων, που προσέρχονταν αθρόα και αυθόρμητα με πίστη στον σκοπό του αγώνα. Αξιοσημείωτη ήταν η εθελοντική συμμετοχή:
- Ελλήνων από την Κρήτη, την Ήπειρο, τη Μακεδονία και την Κύπρο
- Εθελοντών από την Αίγυπτο και πολλών ομογενών από τη μακρινή Αμερική
Η περίοδος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου
Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1915, η Ελλάδα κήρυξε επιστράτευση, κυρίως για προληπτικούς λόγους, επειδή νωρίτερα είχε κηρύξει επιστράτευση και η Βουλγαρία. Ο στρατός παρέμεινε υπό τα όπλα για εννέα μήνες και η αποστράτευσή του έγινε σταδιακά.Από τον Αύγουστο του 1917 άρχισε να γίνεται τμηματικά νέα επιστράτευση του ελληνικού στρατού, η οποία σημείωσε σημαντική επιτυχία. Η επιστράτευση συνεχίστηκε τμηματικά μέχρι το 1922, οπότε έληξε η εκστρατεία του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία. Η συνολική δύναμη του στρατού, κατά την κορύφωση της επιστράτευσης το καλοκαίρι του 1921, ξεπέρασε τους 300.000 άνδρες.
Η επιστράτευση του 1940 και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
Το σχέδιο επιστράτευσης που εφαρμόστηκε στις 28 Οκτωβρίου 1940 ήταν αυτό που είχε συνταχθεί τον Σεπτέμβριο του 1939. Η μερική μυστική επιστράτευση άρχισε τον Αύγουστο του 1940 μετά τον τορπιλισμό της Έλλης.Η πολεμική μηχανή της χώρας την 28η Οκτωβρίου 1940 ετέθη σε λειτουργία μόνο με μία τηλεφωνική διαταγή του γενικού επιτελείου με λίγες λέξεις. Την πληρότητα του σχεδίου κατέδειξε η εφαρμογή του, όταν μέσα σε δεκαπέντε ημέρες επιτεύχθηκε η κινητοποίηση και η προώθηση 300.000 ανδρών και 125.000 κτηνών στις παραμεθόριες περιοχές προς την Αλβανία και τη Βουλγαρία.
Η μεταπολεμική περίοδος και η ένταξη στο ΝΑΤΟ
Με νόμο της 18ης Αυγούστου 1945 κηρύχθηκε η λήξη της εμπόλεμης καταστάσεως, ενώ τον Μάρτιο του 1946 έληξε και η γενική επιστράτευση στην οποία βρισκόταν η χώρα από τις 28 Οκτωβρίου 1940. Τον Ιούνιο του 1951 έγινε το πρώτο μεταπολεμικό σχέδιο επιστράτευσης, το οποίο τρία χρόνια αργότερα, το 1954, προσαρμόστηκε στις απαιτήσεις ετοιμότητας του ΝΑΤΟ.Σύγχρονες κρίσεις και επιστρατεύσεις
Τον Ιούλιο του 1974, εξαιτίας της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, πραγματοποιήθηκε επιστράτευση και η δύναμη του στρατού αυξήθηκε σε 200.000 άνδρες. Το 2002 ήρθη πλήρως το καθεστώς παρατεταμένης επιστράτευσης, το οποίο είχε κηρυχθεί στην Ελλάδα μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.Τους πρώτους μήνες του 1987, καθώς η ένταση με την Τουρκία κλιμακωνόταν λόγω των ερευνητικών πλοίων στο Αιγαίο, στις 27 Μαρτίου 1987 διατάχθηκε μερική επιστράτευση. Ο μηχανισμός της κινητοποίησης του εφεδρικού δυναμικού λειτούργησε σε ικανοποιητικό βαθμό.
Η τελευταία κινητοποίηση του εφεδρικού δυναμικού της χώρας έλαβε χώρα στις 30 και 31 Ιανουαρίου 1996, με αφορμή το θερμό επεισόδιο των Ιμίων. Ο στρατός ξηράς στις 30 Ιανουαρίου 1996 διέταξε μερική επιστράτευση της τοπικής εφεδρείας στην περιοχή της Θράκης και των νησιών του Αιγαίου. Ο μηχανισμός της κινητοποίησης του εφεδρικού δυναμικού λειτούργησε κατά άψογο τρόπο, παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
