Ήταν 3 Σεπτεμβρίου του 1974 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυσε το ΠΑΣΟΚ, εκείνο το Κίνημα που έμελλε να αλλάξει το ρου της Ιστορίας της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Η μέρα που επέλεξε να δημιουργήσει το ΠΑΣΟΚ ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν γεμάτη από υψηλό συμβολισμό. Ο παραλληλισμός με το 1843 και τα γεγονότα που οδήγησαν στη θέσπιση του πρώτου Συντάγματος της Ελλάδας εμφανής. Άλλωστε, καθ' όλη την διάρκεια της πολιτικής του πορείας του ο Ανδρέας Παπανδρέου χρησιμοποίησε έντονα τους πολιτικούς συμβολισμούς.

Στο ισόγειο του King Palace και υπό την παρουσία 150 ατόμων, που αποτέλεσαν τον ιδρυτικό του πυρήνα έγιναν τα αποκαλυπτήρια του νέου κόμματος. Το κείμενο 2.419 λέξεων καθορίζει τις αρχές του νέου κόμματος, ήταν το τετράπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία – Λαϊκή Κυριαρχία – Κοινωνική Απελευθέρωση – Δημοκρατία». Ο Ανδρέας φανερά αδυνατισμένος απ΄ότι τον θυμόντουσαν οι πολιτικοί του φίλο, φορούσε ένα λιτό πουκάμισο με ανοιχτούς τους μεγάλους γιακάδες του, μαύρη ζώνη ενώ στο χέρι του υπήρχε ένα ρολόι με φαρδύ περίεργο λουράκι, το οποίο έδειχνε... ώρες μπροστά, ήταν έτοιμος έτοιμος να αναγγείλει την ίδρυση του κόμματος που θα σημάδευε όσο κανένα άλλο τη χώρα μας τα επόμενα χρόνια.

Πίσω του κάθονταν ο Γιάννης Αλευράς, ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, η Σίλβα Ακρίτα, η Αμαλία Φλέμινγκ, ο Κώστας Σημίτης. Η γέννηση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικό Κινήματος ήταν πλέον γεγονός. Από τότε μέχρι και το 1981 την χρονιά της «Αλλαγής», το ΠΑΣΟΚ σκαλοπάτι - σκαλοπάτι κατάφερε να φτάσει στην κορυφή. Με αφορμή τη συμπλήρωση 51 ετών από την παρουσίαση της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ το «Καρφί» παρουσιάζει ένα ιστορικό ντοκουμέντο το οποίο έφτασε στα χέρια μας από τον Νικήτα Κακλαμάνη, φοιτητή της ΠΑΣΠ Νομικής, ο οποίος είναι εγγονός του αδερφού του ιστορικού στελέχους του Κινήματος Απόστολου Κακλαμάνη.

prototypo_diakirixi


Πρόκειται για το πλήρες κείμενο των αρχών του Κινήματος που δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Ανδρέα Παπανδρέου στις 3 του Σεπτέμβρη. Όπως τονίζεται στη σχετική υποσημείωση πρόκειται για έκδοση του γραφείου Τύπου του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτό παρουσιάζονται λεπτομερώς όσα είπε ο Ανδρέας σχετικά με την «Εθνική Ανεξαρτησία - Λαϊκή Κυριαρχία - Κοινωνική Απελευθέρωση - Δημοκρατία», εκείνο το μεσημέρι στο ισόγειο του King Palace αλλά και οι απαντήσεις του στους δημοσιογράφους που είχαν κατακλύσει τον χώρο.

Δείτε εδώ την ιδρυτική διακήρυξη

Μία από τις ερωτήσεις που είχε ξεχωρίσει ήταν εκείνο για τον χρόνο των εκλογών. Ο Ανδρέας Παπανδρέου απαντώντας είχε δηλώσει ότι «δεν είναι θέμα χρόνου αλλά κάθαρσης του κρατικού μηχανισμού ο οποίος όχι μόνον θα πρέπει να πάψει να είναι παρακρατικός αλλά δεν πρέπει να μεταβληθεί και σε κομματικό κρατικό μηχανισμό όπως πρέπει να προηγηθεί και η τιμωρία των ενόχων της περιόδου αυτής (σ.σ εννοεί τους πρωταίτιους του πραξικοπήματος). Όταν καθαρθεί ο κρατικός μηχανισμός τότε οι εκλογές έχουν νόημα με την έννοια ότι τότε πράγματι μπορεί η αβίαστη ελεύθερη θέληση του λαού να εκφραστεί και να οδηγήσει σε μία λαοπρόβλητη κυβέρνηση.

Μία ακόμη απάντηση του Ανδρέα Παπανδρέου στην οποία αξίζει να σταθούμε είναι στο τι απάντησε όταν ρωτήθηκε για την Ένωση Κέντρου - το κόμμα που δημιούργησε ο πατέρας του Γεώργιος - και τις προσπάθειες που έκανε τότε ο Γεώργιος Μαύρος για την επανασύσταση του κόμματος. Ο Ανδρέας απαντώντας τόνισε ότι «οι οπαδοί της Ένωσης Κέντρου στην συντριπτική τους πλειοψηφία και μέγα τμημα των στελεχών της ανήκουν στον ιδεολογικό χώρο που εκφράζεται από το κίνημα που σήμερα ανακοινώσαμε. Η διαδικασία ένταξης στελεχών και μαζών στο νέο κίνημα είναι κάτι που θα αποφασισθεί τάχιστα από τις επιτροπές, τις υπεύθυνες επιτροπές του ίδιου του κινήματος και όχι από μένα». Για την ιστορία ο Γεώργιος Μαύρος το 1981 συνεργάστηκε με το ΠΑΣΟΚ και εκλέχθηκε πρώτος στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας και ενώ λίγα χρόνια πριν είχε παραιτηθεί από την ηγεσία της Ένωσης Κέντρου - Νέες Δυνάμεις (σ.σ μετά τις εκλογές του 1977).

Επιπλέον μία ακόμη ερώτηση που ξεχώρισε ήταν αυτή σχετικά με το Κυπριακό με τον Ανδρέα Παπανδρέου να αναφέρει ότι «ειδικά για το Κυπριακό από την αποχώρηση της κυβέρνησης από τις διαπραγματεύσεις της Γενεύης και ύστερα με την απόφασή της να περιορίσει την συζήτηση στα πλαίσια του ΟΗΕ. Με αυτές τις θέσεις συμφωνούμε. Είναι και οι θέσεις τις οποίες και εμείς σε παλαιότερο χρόνο είχαμε πάρει σαφέστατα απέναντι στο Κυπριακό. Είναι λάθος το Κυπριακό να θεωρείται ελληνοτουρκική διένεξη παρά την παρουσία τουρκικού στρατού στην Κύπρο, παρά τη σφαγή και τη λεηλασία. Η Κύπρος είναι αυτόνομο κράτος, μέλος του ΟΗΕ και αποτελεί ευθύνη της κοινωνίας των εθνών να το επιλύσει μέσα σ' αυτό το πλαίσιο.

Είναι αδύνατο να επιδιώξει κανείς λύση του Κυπριακού στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, το οποίο και προετοίμασε και την ανατροπή του Μακαρίου και την λεηλασία και την εισβολή των Τούρκων. Όσον αφορά τη γενικότερη εξωτερική πολιτική επικροτούμε τη στρατιωτική αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, την οποία θεωρούμε ανεπαρκή. Πιστεύουμε ότι πρέπει να προχωρήσει και στην αποχώρηση από το πολιτικό ΝΑΤΟ, πιστεύουμε ότι πρέπει να καταγγελθούν οι διμερείς συμφωνίες με τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν μετατρέψει την Ελλάδα σε ένα στόχο πυρηνικού πολέμου χωρίς να της προσφέρουν οποιαδήποτε προστασία».

Δείτε εδώ τη συνέντευξη Τύπου

Ο Νικήτας Κακλαμάνης μιλώντας στο «Καρφί» τονίζει ότι «η πρωτότυπη συνέντευξη Τύπου της 3ης Σεπτεμβρίου 1974 είναι για μένα κομμάτι ζωντανής Ιστορίας. Ένα κείμενο που υπερβαίνει τον χρόνο, μου χαρίστηκε με αγάπη και ευθύνη, κι αποτελεί μόνιμη υπενθύμιση αξιών και οραμάτων που τροφοδοτούν τη σκέψη και τη στάση μου απέναντι στη δημοκρατία και στην πατρίδα».

* Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Στο Καρφί»