Το manifesting είναι µια έννοια που τα τελευταία χρόνια έχει διεισδύσει βαθιά στη σύγχρονη κουλτούρα αυτοβελτίωσης. Πρόκειται για µια πρακτική αυτοβοήθειας, που κυριαρχεί στα social media, και η βασική ιδέα στην οποία στηρίζεται είναι απλή και ελκυστική: µε τη δύναµη της σκέψης, του οραµατισµού και της πρόθεσης, µπορώ να προσελκύσω στη ζωή µου όλα όσα επιθυµώ, από τη δουλειά των ονείρων µου µέχρι τον ιδανικό σύντροφο.

Διαβάστε: ChatGPT: Μήπως η τεχνητή νοημοσύνη μας κάνει λιγότερο έξυπνους; Τι αποκαλύπτει έρευνα του MIT


Βασιλένα Σταυροπούλου: Το manifesting μπορεί να οδηγήσει σε ενοχοποίηση των αρνητικών συναισθηµάτων

Ωστόσο, πότε αυτός ο τρόπος σκέψης ξεκινά να γίνεται επικίνδυνος; Όπως εξηγεί η Βασιλένα Σταυροπούλου, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια PhD, µιλώντας στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», «το manifesting, στην ουσία του, συνδέεται µε την ιδέα της θετικής εστίασης, δηλαδή να στρέφω το µυαλό µου σε εικόνες και προσδοκίες που µε κινητοποιούν. Αυτό θυµίζει ψυχολογικές τεχνικές γνωστικής εστίασης, όπως η νοητική απεικόνιση και η στοχοθεσία. Σε καµία περίπτωση, όµως, δεν αποτελεί επιστηµονικά αναγνωρισµένο ψυχολογικό µηχανισµό. Η θετική σκέψη, σε αυτό το πλαίσιο, σηµαίνει πως αναγνωρίζω ότι έχω δυσκολίες, αλλά καλλιεργώ την πίστη πως µπορώ να τις ξεπεράσω. Όπως είπε ο Επίκτητος, “δεν είναι τα πράγµατα που µας ταράζουν, αλλά οι αντιλήψεις µας για τα πράγµατα”. Όταν, όµως, το manifesting µετατρέπεται σε άκαµπτη απαίτηση να αποκλείουµε κάθε αρνητικό συναίσθηµα, τότε δεν µιλάµε για θετική στάση, αλλά για τοξική θετικότητα. Εκεί χάνεται η ισορροπία, γιατί η σκέψη γίνεται µηχανισµός άρνησης και όχι εργαλείο ενδυνάµωσης».

Και το πιο επικίνδυνο είναι πως το manifesting, σε συνδυασµό µε την τοξική θετικότητα, µπορεί να οδηγήσει σε ενοχοποίηση των αρνητικών συναισθηµάτων, που είναι φυσιολογικό να υπάρχουν, δεδοµένου ότι στην ψυχολογία είναι γνωστό πως η καταπίεσή τους δεν συµβάλλει στην εξαφάνιση, αλλά στη συσσώρευσή τους. «Ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι πως όταν κάποιος αποφεύγει συστηµατικά να µιλήσει για λύπη, θυµό ή απογοήτευση και αντί γι’ αυτό χρησιµοποιεί φράσεις όπως “δεν πρέπει να τα σκέφτοµαι αυτά, γιατί θα χαλάσω την ενέργεια” ή επαναλαµβανόµενες λέξεις, όπως “αξίζω”, η στάση του αυτή µοιάζει περισσότερο µε µάσκα παρά µε αυθεντική έκφραση». Τι γίνεται, όµως, όταν καµουφλάρονται αυτά τα αισθήµατα; «Στην πράξη, τα αρνητικά συναισθήµατα που δεν εκφράζονται εκδηλώνονται µε άλλους τρόπους, ψυχοσωµατικά συµπτώµατα, ξαφνικά ξεσπάσµατα θυµού ή κρίσεις άγχους. Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που έπειτα από έναν χωρισµό δηλώνει ότι είναι “τέλεια, όλα είναι για καλό”, αλλά λίγες εβδοµάδες αργότερα βιώνει έντονη αϋπνία. Οταν ένα άτοµο υιοθετεί την πεποίθηση ότι η πραγµατικότητά του καθορίζεται αποκλειστικά από τη θετικότητα των σκέψεών του, τότε κάθε δυσκολία µπορεί να εκληφθεί ως προ σωπική αποτυχία. Με τη σειρά του, αυτό οδηγεί σε διπλή επιβάρυνση, από τη µία το ίδιο το σύµπτωµα παίρνει τεράστιες διαστάσεις (άγχος, θλίψη, κατάθλιψη) και, από την άλλη, η ενοχή ότι φταίω εγώ που δεν σκέφτηκα σωστά, αγνοώντας ότι η πλοήγηση στις δυσκολίες της ζωής δεν απαιτεί µόνο αισιοδοξία», σηµειώνει η κ. Σταυροπούλου.

Βέβαια, η βεβιασµένη αυτή θετικότητα δύναται να δηµιουργήσει προβλήµατα και σε κοινωνικό επίπεδο, ενισχύοντας το στίγµα για την ψυχική ασθένεια, αφού µεταφέρει την ευθύνη αποκλειστικά στο άτοµο, αγνοώντας βιολογικούς, οικογενειακούς και κοινωνικούς παράγοντες. «Κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη µπορεί να καθυστερήσει να ζητήσει βοήθεια, γιατί η τοξική θετικότητα του έχει αποκλείσει την πρόσβαση στα αρνητικά συναισθήµατα. Έτσι, όταν τα ενοχοποιούµε, όχι µόνο χάνουµε την ευκαιρία να τα κατανοήσουµε, αλλά ενισχύουµε και τη µοναξιά του ατόµου που παλεύει µε την ψυχική του υγεία», επισηµαίνει η ίδια.


Οι βιολογικές επιπτώσεις

Άραγε αυτή η θετικότητα, που σχεδόν εκβιάζεται, δηµιουργεί πρόβληµα µόνο στην ψυχολογία; Φυσικά και η απάντηση είναι αρνητική, αφού δεν γίνεται να µην επηρεάζεται και η βιολογία του σώµατος.

Όπως εξηγεί η ειδικός, «η συνεχής καταπίεση των αρνητικών συναισθηµάτων οδηγεί σε υπερδιέγερση του άξονα υποθαλάµου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA axis), µε αποτέλεσµα αυξηµένα επίπεδα κορτιζόλης και συνεχή αίσθηση στρες. Αυτό µε τη σειρά του συνδέεται µε ψυχική κόπωση, διαταραχές ύπνου, ευερεθιστότητα και αυξηµένη πιθανότητα εµφάνισης καταθλιπτικών συµπτωµάτων».

Ο µόνος τρόπος να λειτουργήσει προς όφελός µας το manifesting είναι όταν δίνει χώρο σε όλο το φάσµα των συναισθηµάτων. «Υγιές manifesting σηµαίνει να οραµατίζοµαι το µέλλον που θέλω, ενώ παράλληλα αναγνωρίζω και τα δύσκολα συναισθήµατά µου ή τα εµπόδια που προκύπτουν και αναζητώ στήριξη από τους ανθρώπους µου».

Ας ξεκαθαρίσουµε, λοιπόν, πού σταµατά η υγιής αισιοδοξία και πού ξεκινά η άρνηση ή η απόκρυψη των συναισθηµάτων µας υπό τον φόβο της παρεξήγησης ή της απόρριψης από τον περίγυρό µας. «Η υγιής αισιοδοξία είναι µια στάση που αναγνωρίζει τα εµπόδια και ταυτόχρονα καλλιεργεί την πεποίθηση ότι, παρά τις δυσκολίες, µπορώ να προσπαθήσω. Αντίθετα, η τοξική θετικότητα επιβάλλει στο άτοµο που νιώθει πίεση να χαµογελά ακόµα κι όταν πονάει και, αν εκφράσει θλίψη ή θυµό, να αισθάνεται ενοχές. Η πρώτη στάση ενδυναµώνει, ενώ η δεύτερη αποδυναµώνει, γιατί αποκόπτει τον άνθρωπο όχι µόνο από την πραγµατικότητα, αλλά και από τον αληθινό του εαυτό».

Με λίγα λόγια, η αυθεντική αισιοδοξία δεν είναι η απόρριψη του πόνου, του φόβου, της ενοχής ή της ντροπής, αλλά η δυνατότητα να αντέξουµε και να µοιραστούµε τα σκοτάδια µας και έπειτα να προχωρήσουµε, σχεδιάζοντας το µέλλον µε τα νέα «όπλα» που προσθέσαµε στη φαρέτρα µας.


Άρθρο της Κλαίρης Καραπιδάκη: "Το manifesting δεν είναι µαγεία"

Το manifesting είναι η διαδικασία µε την οποία κάποιος εστιάζει τη σκέψη, την πρόθεση και την ενέργειά του σε έναν στόχο, µε σκοπό να τον προσελκύσει στη ζωή του. ∆εν πρόκειται για µαγεία, αλλά για έναν συνδυασµό ψυχολογίας, πίστης και δράσης. Όταν κάποιος κρατά στο µυαλό του µια ξεκάθαρη εικόνα τουύ τι θέλει να πετύχει, το µυαλό του αρχίζει να αναγνωρίζει ευκαιρίες που ίσως διαφορετικά θα αγνοούσε. Για να το εφαρµόσει κανείς στην καθηµερινότητά του, µπορεί να ξεκινήσει µε απλές πρακτικές, όπως γραπτές δηλώσεις (affirmations), οραµατισµό λίγων λεπτών την ηµέρα και ευγνωµοσύνη για ό,τι ήδη έχει. Το κλειδί είναι η συνέπεια και η σύνδεση της νοοτροπίας µε τη δράση. Είναι ένας τρόπος να καλλιεργήσει κάποιος αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση και ενεργητικότητα στην πορεία του. Η παγίδα εµφανίζεται όταν ο άνθρωπος νιώθει αποτυχία ή ευθύνη επειδή δεν βλέπει τα επιθυµητά αποτελέσµατα. Αυτό µπορεί να είναι ψυχολογικά βαρύ, ειδικά όταν τα ζητήµατα ξεπερνούν τον προσωπικό του έλεγχο (π.χ. οικονοµικές συνθήκες, υγεία).

Γι’ αυτό είναι σηµαντικό να µην αντιµετωπίζεται ως υποχρέωση ή απόδειξη αξίας, αλλά ως εργαλείο ενδυνάµωσης και καλλιέργειας εστίασης. Η αποδοχή των αποτυχιών ως µέρος της διαδροµής είναι βασικό στοιχείο της υγιούς θετικότητας. Αντίθετα, η τοξική θετικότητα σχετίζεται συνήθως µε δηλώσεις όπως «σκέψου θετικά/όλα θα πάνε καλά/µην αγχώνεσαι», που από µόνες τους µοιάζουν κενές νοήµατος. Η δική µου προσέγγιση είναι ότι το manifesting δεν είναι εργαλείο ενοχοποίησης, αλλά ενδυνάµωσης. ∆εν σηµαίνει ότι είσαι υπεύθυνος για ό,τι συµβαίνει γύρω σου, αλλά ότι έχεις δύναµη να επηρεάσεις τον τρόπο που αντιδράς και τις επιλογές που κάνεις. Αντί να επικεντρωνόµαστε στο «φταις για όλα», µπορούµε να το δούµε σαν µια πρόσκληση να αναλάβουµε δράση εκεί που µπορούµε.

Έτσι, το manifesting δεν αφαιρεί την πολυπλοκότητα της ζωής, αλλά µας δίνει µια αίσθηση σκοπού και κατεύθυνσης. Το σηµαντικό είναι να κρατήσουµε τη διάκριση: άλλο οι εξωτερικές συγκυρίες, άλλο η εσωτερική µας στάση και οι πράξεις µας. Πολλά γεγονότα από µόνα τους είναι ουδέτερα και τα φορτίζουµε εµείς θετικά ή αρνητικά. Το πιο συνηθισµένο λάθος στο πλαίσιο του manifesting είναι η έλλειψη σαφήνειας. Πολλοί λένε «θέλω να είµαι ευτυχισµένος» ή «θέλω επιτυχία», χωρίς να καθορίζουν τι σηµαίνει αυτό πρακτικά για τους ίδιους. Ενα δεύτερο λάθος είναι η αναµονή παθητικών θαυµάτων, σαν το manifesting να αρκεί από µόνο του, χωρίς καµία δράση. Επίσης, αρκετοί προσπαθούν να αγνοήσουν τις αρνητικές τους σκέψεις αντί να τις δουλέψουν, µε αποτέλεσµα να µπαίνουν σε κύκλο απογοήτευσης.

Τέλος, η έλλειψη υποµονής είναι κρίσιµο εµπόδιο: περιµένουν άµεσα αποτελέσµατα και όταν αυτά δεν έρθουν, εγκαταλείπουν ή κατηγορούν τον εαυτό τους και τη διαδικασία. Για να αποφευχθούν αυτά τα λάθη, είναι σηµαντικό να υπάρχει ρεαλιστική στόχευση, συνέπεια σε µικρές, καθηµερινές πρακτικές και συνδυασµός µε δράση. Το manifesting δεν είναι µαγικό ραβδί, αλλά ένας τρόπος να καλλιεργήσουµε εστίαση, πίστη και επιµονή.

Η πιο σηµαντική συµβουλή είναι να το δεις ως σύµµαχο και όχι ως αυστηρό κανόνα. ∆εν χρειάζεται να καταπιέζεις τα συναισθήµατά σου· είναι απολύτως φυσιολογικό να έχεις στιγµές λύπης ή θυµού. Μπορείς να χρησιµοποιήσεις το manifesting σαν έναν «φάρο» που σου θυµίζει προς τα πού θες να κινηθείς, όχι ως µέτρο σύγκρισης για την αξία σου. ∆ώσε έµφαση στην πρακτική πλευρά: γράψε τους στόχους σου µε λεπτοµέρεια, οραµατίσου τους, αλλά ταυτόχρονα πάρε µικρά, καθηµερινά βήµατα που σε φέρνουν πιο κοντά. Επίσης, καλλιέργησε ευγνωµοσύνη για όσα ήδη έχεις, χωρίς όµως να αρνείσαι τις δυσκολίες. Η ισορροπία είναι να αναγνωρίζεις την πραγµατικότητα, αλλά να επιλέγεις συνειδητά πώς θα κινηθείς µέσα σε αυτήν.

*content creator, γνωστής για το περιεχόµενό της γύρω από το manifesting, και επιχειρηµατία

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά