Πενήντα δύο χρόνια μετά την ιστορική εξέγερση του Πολυτεχνείου, η αιματοβαμμένη σημαία συνεχίζει να προκαλεί έντονες αντιπαραθέσεις. Το ιερό σύμβολο της αντίστασης κατά της χούντας βρίσκεται σήμερα στην κατοχή ενός ιδιώτη που πρόσφατα ακολούθησε τον Στέφανο Κασσελάκη στο νεοσύστατο Κίνημα Δημοκρατίας. Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει τις πολιτικές διαστάσεις που έχει λάβει η διαχείριση του πολυτιμότερου συμβόλου της φοιτητικής εξέγερσης του 1973.

Διαβάστε: Νίκος Κωνσταντόπουλος στον Γιώργο Κουβαρά: "Η 17 Νοέμβρη πρέπει να γίνει Εθνική Επέτειος" (Βίντεο)


Πολυτεχνείο: Η ιστορική διαδρομή της σημαίας από το 1973

Όταν το τανκ εισέβαλε στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβριο του 1973, ένας από τους καταληψίες κατάφερε να διαφύγει χωρίς να συλληφθεί. Αυτός ο άγνωστος ήρωας παρέδωσε την αιματοβαμμένη σημαία στον εκδότη της εφημερίδας «Βραδυνή», Τζώρτζη Αθανασιάδη. Μετά την πτώση της δικτατορίας, ο Αθανασιάδης επικοινώνησε με μέλη της συντονιστικής επιτροπής της κατάληψης για να επιστρέψει το ιστορικό κειμήλιο.

Η παραλαβή έγινε από τον Στέφανο Τζουμάκα εκ μέρους της ΕΦΕΕ (Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος). Ο Τζουμάκας, που αργότερα εκλέχθηκε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ το 1977, μετέδωσε τη σημαία στον διάδοχό του, Χρήστο Παπουτσή. Αυτή η μεταβίβαση σηματοδότησε την έναρξη μιας μακράς και αμφιλεγόμενης πορείας του συμβόλου μέσα από τις πολιτικές αλλαγές των επόμενων δεκαετιών.


Η διάλυση της ΕΦΕΕ και η μεταφορά στην ΠΑΣΠ

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η ΕΦΕΕ σταμάτησε ουσιαστικά να λειτουργεί. Η άνοδος των δυνάμεων της Νέας Δημοκρατίας στα πανεπιστήμια και οι αντιδράσεις των αριστερών παρατάξεων οδήγησαν στην πρακτική κατάργηση του επίσημου φορέα των φοιτητών. Η σημαία παρέμεινε στα χέρια του Χρήστου Παπουτσή, του τελευταίου προέδρου της ΕΦΕΕ.

Από εκείνη τη στιγμή, η ιστορική σημαία του Πολυτεχνείου "κληροδοτήθηκε" στην ΠΑΣΠ, τη φοιτητική παράταξη του ΠΑΣΟΚ, με βάση ένα άτυπο εθιμικό δίκαιο. Για δεκαετίες, το σύμβολο μεταβιβαζόταν από γραμματέα σε γραμματέα της ΠΑΣΠ ΑΕΙ, διατηρώντας έναν τύπο συνέχειας στη φύλαξή του.


Ο Μιχάλης Νικηφόρος και η πολιτική του πορεία

Το 2013, με τη διάλυση της ΠΑΣΠ ΑΕΙ, η σημαία κατέληξε στον τελευταίο γραμματέα της οργάνωσης, Μιχάλη Νικηφόρο. Ο 40άρης πρώην ΠΑΣΠίτης ελέγχει σήμερα την "ΠΑΣΠ ΑΣΟΕΕ" με αμφιλεγόμενους τρόπους, παρότι έχει αποχωρήσει από το ΠΑΣΟΚ εδώ και χρόνια.

Η πολιτική διαδρομή του Νικηφόρου αντικατοπτρίζει τις μεταλλάξεις του ελληνικού πολιτικού σκηνικού. Κατά τη διάρκεια των μνημονίων μετακινήθηκε προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ στην πρόσφατη διάσπαση της Κουμουνδούρου επέλεξε να ακολουθήσει τον Στέφανο Κασσελάκη στο νεοσύστατο Κίνημα Δημοκρατίας. Αυτή η πολιτική περιπλάνηση εγείρει ερωτηματικά για την καταλληλότητά του να φυλάσσει ένα σύμβολο που ανήκει σε όλους τους Έλληνες.


Οι προσπάθειες επιστροφής και η άρνηση παράδοσης

Το 2023, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, δεκάδες αγωνιστές κατά της χούντας δημιούργησαν σύλλογο για τη διατήρηση της μνήμης. Μεταξύ των πρωτοβουλιών τους ήταν η προσπάθεια επιστροφής της σημαίας σε έναν θεσμικό φορέα.

Ο Κώστας Λαλιώτης, εμβληματική μορφή της εξέγερσης, συναντήθηκε με τον Νικηφόρο ζητώντας την παράδοση της σημαίας. Η πρόταση προέβλεπε τη μεταφορά του συμβόλου είτε στη Βουλή είτε στον ΣΦΕΑ (Σύνδεσμος Φίλων Εθνικής Αντίστασης). Παρά το κύρος του Λαλιώτη και τη λογική της πρότασης, ο Νικηφόρος αρνήθηκε κατηγορηματικά.


Το τελετουργικό της σημαίας στην επέτειο του Πολυτεχνείου

Κάθε χρόνο, στην επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, η σημαία εμφανίζεται με ιδιαίτερο τελετουργικό. Ο κ. Νικηφόρος και η ομάδα του φτάνουν στο Πολυτεχνείο με συνοδεία «φουσκωτών», προφανώς για να προστατεύσουν το ιστορικό σύμβολο από πιθανές προσπάθειες «κατάληψής» του.

Η διαδικασία περιλαμβάνει συνεννόηση με επιτελικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ για την ένταξη της σημαίας στο μπλοκ των «πράσινων» φοιτητών. Το φαινόμενο των περικυκλωμένων από «μπράβους» φοιτητών που συνοδεύουν την «ΠΑΣΠ ΑΣΟΕΕ» δημιουργεί εντυπώσεις που δεν ταιριάζουν με το πνεύμα της ιστορικής εξέγερσης.

Μετά την ολοκλήρωση του τελετουργικού τους (εθνικός ύμνος, τραγούδια της εποχής), η ομάδα αποχωρεί χαρακτηριστικά «χανόμενη» πίσω από τις δυνάμεις των ΜΑΤ, δημιουργώντας ένα παράδοξο θέαμα που προκαλεί αντιδράσεις.

Η υπόθεση της σημαίας του Πολυτεχνείου παραμένει ανοιχτή, με τον Στέφανο Κασσελάκη να κληρονομεί έμμεσα και αυτό το «προβληματικό κεφάλαιο» μέσω των πολιτικών του επιλογών. Το ιστορικό σύμβολο της εξέγερσης του 1973 εξακολουθεί να βρίσκεται στα χέρια ενός ιδιώτη, αντί να φυλάσσεται από έναν θεσμικό φορέα που θα εκπροσωπούσε όλους τους Έλληνες.