Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS, η συζήτηση γύρω από τον HIV επιστρέφει ξανά στο προσκήνιο. Σε μια χώρα όπου ακόμη και σήμερα πολλοί δεν γνωρίζουν πώς μεταδίδονται τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τι είναι η PEP και η PrEP ή ότι ο άνθρωπος που λαμβάνει σωστά την αγωγή του δεν μεταδίδει τον ιό, η ενημέρωση δεν είναι πολυτέλεια• είναι ανάγκη δημόσιας υγείας. Ο Αντώνης Παπάζογλου, φορέας του ιού HIV εδώ και 15 χρόνια και μέλος της «Θετικής Φωνής», μιλά για τη δική του πορεία και εξηγεί γιατί χωρίς οργανωμένη εκπαίδευση και αποστιγματοποιημένη γνώση, η κοινωνία θα συνεχίσει να παράγει φόβο εκεί όπου θα έπρεπε να υπάρχει ενημέρωση.

Διαβάστε: HIV/AIDS: Η Κομισιόν ενέκρινε τη μοναδική θεραπεία πρόληψης της λοίμωξης, που χορηγείται μόνον δύο φορές το χρόνο

Πώς θυμάσαι τη στιγμή που διαγνώστηκες με HIV και τι ήταν αυτό που σε βοήθησε πιο πολύ εκείνη την περίοδο;

Έχουν περάσει 15 χρόνια από τη στιγμή που διαγνώστηκα με HIV. Η ανακοίνωση της διάγνωσης προφανώς δεν είναι καλό νέο για κανέναν. Αλλά εγώ εκείνη την περίοδο είχα τον πατέρα μου άρρωστο στο νοσοκομείο και πέθανε από μία ασθένεια που δεν είχε γιατρειά. Συμπτωματικά, μάλιστα, πέθαινε την επόμενη μέρα της δικής μου διάγνωσης, οπότε η διάγνωση δεν είχε τη διάσταση του τόσο τρομακτικού νέου. Το γεγονός ότι ο θάνατος ήρθε την επομένη της διάγνωσης έβαλε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Βέβαια, αυτό έκρυβε μια παγίδα, καθώς το ζόρι της διαχείρισης της διάγνωσης με βρήκε αργότερα μαζί με το πένθος που έπρεπε να διαχειριστώ. Το σίγουρο είναι ότι ο κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει τη διάγνωση με διαφορετικό τρόπο, όπως ανακάλυψα τα επόμενα χρόνια, μιλώντας με άλλους οροθετικούς στο Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος. Υπάρχουν άνθρωποι που κλατάρουν στην αρχή, υπάρχουν άλλοι που κλατάρουν με χρονοκαθυστέρηση. Εγώ ήμουν από αυτούς που κατέρρευσα με καθυστέρηση. Πήγα έκανα ψυχοθεραπεία, την οποία χρειάζονται πολλοί οροθετικοί.

Παγκόσμια Ημέρα AIDS: Δεν υπάρχουν αρκετοί λοιμωξιολόγοι γιατροί, ώστε οι φορείς του HIV να λαμβάνουν ικανοποιητική ιατρική παρακολούθηση

Ποια είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ένας οροθετικός στην Ελλάδα;

Δεν υπάρχουν αρκετοί λοιμωξιολόγοι γιατροί που να έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τους οροθετικούς ικανοποιητικά. Γιατί παρόλο που οι νέες διαγνώσεις αυξάνονται κάθε χρόνο, δεν ισχύει το ίδιο και για τους γιατρούς.. Κάθε χρόνο, όλα τα νέα κρούσματα πρέπει να παρακολουθούνται από τους ίδιους γιατρούς. Άρα οι γιατροί μας έχουν κάθε χρόνο ολοένα και λιγότερο χρόνο να μας δουν και μοιραία το επίπεδο των υπηρεσιών θα πέσει. Επομένως, πρέπει να φροντίσει το κράτος όλες οι μονάδες να είναι αρκετά στελεχωμένες από λοιμωξιολόγους. Πολλοί γιατροί δεν έχουν χρόνο να αφιερώσουν στον ασθενή τους ή να του εξηγήσουν τα αποτελέσματα των εξετάσεών του. Και η παρακολούθηση ενός οροθετικού στη μονάδα πρέπει να είναι ολιστική, μιας και όσο μεγαλώνουμε πληθαίνουν και τα προβλήματα υγείας που εμφανίζονται, είτε σχετίζονται με τον HIV, είτε σχετίζονται με τη χρόνια αγωγή που λαμβάνουμε, είτε είναι προβλήματα υγείας που θα είχαμε έτσι κι αλλιώς όσο μεγαλώνουμε. Γι’ αυτό και όταν δεν έχει χρόνο ο γιατρός ή όταν περνούν μήνες για να μπορέσω να κλείσω ραντεβού, είναι μεγάλο πρόβλημα.

Όσον αφορά το κομμάτι της ψυχοθεραπείας, υπάρχουν κάποιες δυνατότητες να κάνει κανείς εντός κάποιων Μονάδων Ειδικών Λοιμώξεων. Αλλά, ακόμα κι αν χρειαστεί να ψάξει εκτός των Μονάδων, υπάρχουν δωρεάν λύσεις, στην Αθήνα τουλάχιστον. 

Η ιατρική κοινότητα είναι εκπαιδευμένη επαρκώς σχετικά με το πώς πρέπει να αντιμετωπίζει έναν οροθετικό;

Τα πράγματα δεν είναι τέλεια, αλλά είναι αισθητά βελτιωμένα. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, κυρίως στην επαρχία. Αλλά είναι κάτι που μειώνεται διαρκώς, αφού πλέον και οι γιατροί ενημερώνονται και οι φοιτητές ιατρικής. Μάλιστα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS, φοιτητές Ιατρικής θα συνομιλήσουν με οροθετικούς από όλη την Ελλάδα, κατόπιν πρωτοβουλίας της Ιατρικής Σχολής.

Η σημασία της PEP και της PrEP για τη μείωση των φορέων HIV

Και ο τρόπος που σας αντιμετωπίζει γενικότερα η κοινωνία έχει βελτιωθεί;

Θα έλεγα ότι και εκεί υπάρχουν βελτιώσεις, αλλά στα σημεία. Συγκεκριμένα, είναι θύλακες της κοινωνίας που έχουν αλλάξει πολύ τον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν. Όμως, υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, κυρίως οι μεγαλύτερες ηλικίες, που βλέπουν τον HIV ως τον μπαμπούλα του AIDS. Δεν έχουν ιδέα για ποια είναι η διαφορά. Πολύς κόσμος αγνοεί ότι ο HIV είναι μία χρόνια νόσος πια και δεν είναι θανατηφόρος. Πολύς κόσμος δεν ξέρει ότι ο οροθετικός που παίρνει σωστά την αγωγή του δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό, ακόμα και αν κάνει σεξ χωρίς προφύλαξη. Από την άλλη, οι νεότερες γενιές είναι λίγο πιο χαλαρές στο θέμα, αλλά ακόμα υπάρχει απίστευτη άγνοια και παρανόηση. Παραδείγματος χάρη, ακόμα και τα νέα παιδιά δεν γνωρίζουν πολλά για τους τρόπους μετάδοσης, τους τρόπους προφύλαξης, για την PEP (Προφύλαξη μετά την έκθεση στον HIV) και την PrEP (Προφύλαξη πριν από την έκθεση στον HIV) που έχουν τη δυνατότητα να πάρουν.

Ειδικότερα, η PEP είναι η είναι η αγωγή που παίρνει κάποιος μέσα σε 72 ώρες αφότου συνέβη κάτι επικίνδυνο. Το ιδανικό είναι να τη λάβει μέσα στις πρώτες 24 ώρες, και ακόμα καλύτερα αν την πάρει μέσα σε 4 ώρες. Την αγωγή αυτή μπορεί να τη βρει ο καθένας μας σε οποιοδήποτε νοσοκομείο. Είναι, λοιπόν, η δωρεάν αγωγή που θα παίρνω για 28 ημέρες μετά την έκθεση στον κίνδυνο και με προφυλάσσει από το να γίνει ορομετατροπή.

Από την άλλη, η PrEP είναι η αγωγή που μπορεί να λάβει κανείς πριν από την έκθεση στον ιό. Δηλαδή σε περίπτωση που ξέρω ότι έχω πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους ή κάνω απροφύλακτο σεξ συστηματικά ή και για οποιονδήποτε άλλον λόγο που θα μπορούσε να ευνοήσει το να έρθω σε επαφή με τον HIV, μπορώ να πάρω την PrEP που εγκρίθηκε τον τελευταίο χρόνο. Είναι κι αυτή δωρεάν,συνταγογραφείται από πολλές ειδικότητες γιατρών και μπορώ να την πάρω από το νοσοκομείο. Σίγουρα, σε βάθος χρόνου θα συμβάλει στη μείωση των νέων κρουσμάτων. Κι αυτό γιατί όπου έχει υιοθετηθεί -ακόμα και μια δεκαετία πριν σε ορισμένες χώρες- τα νέα κρούσματα του HIV έχουν μειωθεί θεαματικά. Άρα, λοιπόν, είναι ένα φανταστικό νέο εργαλείο που έρχεται να προστεθεί στην πρόληψη και θα πρέπει να το δούμε με αυτό το ανοιχτό μυαλό.

"Απαραίτητο το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία"


Πώς θεωρείτε ότι θα σπάσουν όλα τα στερεότυπα που συνεχίζουν να υπάρχουν γύρω από τον HIV;

Αρχικά, θα έπρεπε να υπάρχει το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία. Ενώ πριν από 25 χρόνια τυπώθηκαν τα πρώτα βιβλία σεξουαλικής αγωγής, δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ και έχουν χαθεί δύο γενιές παιδιών που θα μπορούσαν να έχουν μάθει από το σχολείο χρήσιμες πληροφορίες για τη σεξουαλική ζωή και να μην επιμορφώνονται από το πορνό. Παράλληλα, το συγκεκριμένο μάθημα θα μπορούσε να σώσει τη ζωή κάποιου στο μέλλον, αλλά και να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζουν καλύτερα τη σεξουαλική τους ζωή που δεν πρέπει να μας μπερδεύει, να μας αγχώνει ή να μας προκαλεί πανικό. Είναι λυπηρό που στην Ελλάδα δεν γνωρίζουν πολλοί ακόμα και σήμερα πώς μεταδίδονται τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και πώς μπορούμε να προστατευτούμε.

Αντίθετα, σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, υπάρχουν κλινικές που μπορεί να πάει κάποιος και να εξεταστεί δωρεάν για όλα τα ΣΜΝ. Επιπλέον, υπάρχουντεστ που μπορείς να παραγγείλεις από το ίντερνετ ανώνυμα, να σου έρθουν στο σπίτι σου δωρεάν, να τα κάνεις μόνος σου, και τα στείλεις με το ταχυδρομείο και σε τρεις ημέρες να έχεις με sms τα αποτελέσματα για όλα τα ΣΜΝ.

Επομένως, οπωσδήποτε είναι απαραίτητο το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής στο σχολείο, γιατί η σεξουαλική υγεία των νέων σχετίζεται άμεσα και με την ψυχική τους υγεία.

Στη «Θετική Φωνή» έχουν απευθυνθεί άτομα που υποψιάζονται ότι είναι φορείς του HIV και μπορεί να φοβούνται να πάνε κάπου αλλού. Σας έχουν ζητήσει να τους καθοδηγήσετε;

Διαρκώς. Υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν απλώς για να μάθουν πού μπορούν να εξεταστούν. Βέβαια, οι περισσότεροι παίρνουν τηλέφωνο,ελπίζοντας ότι θα λάβουν τηλεφωνικά μία διάγνωση για το αν είναι οροθετικοί. Μπορεί να μας απαριθμήσουν συμπτώματα που είτε έχουν, είτε τα έχουνγκουγκλάρεικαι από τον φόβο τους και μόνο νιώθουν ότι τα έχουν. Και παρόλο που μπορεί να φαίνεται αστείο, ο άλλος εκείνη τη στιγμή υποφέρει, οπότε πρέπει να τον καθοδηγήσεις και να του εξηγήσεις ότι ο μόνος τρόπος για να διαπιστώσει αν είναι οροθετικός, είναι να κάνει το τεστ. Άλλωστε, οποιοδήποτε αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο από αυτόν τον ανεξέλεγκτο φόβο που τον διακατέχει.

Κι αυτό που φοβάται κανείς περισσότερο τελικά δεν είναι το ιατρικό κομμάτι, αλλά η κοινωνική διάσταση της διάγνωσης. Κι εγώ όταν είχα διαγνωστεί το 2010, νόμιζα ότι θα πεθάνω μετά από 20-30 χρόνια από όλα αυτά που είχα ακούσει. Δεν ήξερα ότι το προσδόκιμο ζωής ενός οροθετικού ανθρώπου είναι το ίδιο με οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου.

Σε κάθε περίπτωση, η «Θετική Φωνή» δεν μπορεί να υποκαταστήσει το κράτος στο κομμάτι της ενημέρωσης γύρω από τη σεξουαλική ζωή και από τον ιό του HIV. Χρειάζεται συστηματικοποίηση. Δεν γίνεται μια φορά τον χρόνο το κράτος να βγάζει ένα σποτάκι και να περιμένει λύσεις. Γι’ αυτό το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής πρέπει να μπει οπωσδήποτεστα σχολεία, ώστε να πάψει να υπάρχει φόβος με το γυμνό και να αποκτήσουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι υγιή σεξουαλική ζωή.
Αναγκαία είναι και η διαπαιδαγώγηση των γονέων γύρω από το σεξ, οι οποίοι πολλές φορές έχουν πρόβλημα να παραδεχτούν ότι τα παιδιά τους έχουν σεξουαλική ζωή.

Γενικότερα πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία που υπάρχει ότι το σεξ είναι αμαρτία. Γιατί αυτό νιώθει πολύς κόσμος, γι’ αυτό και οι οροθετικοί κουβαλούν μόνιμα το στίγμα σαν προπατορικό αμάρτημα. Άρα πρέπει να αφαιρέσουμε το στίγμα γύρω από το σεξ σε πρώτη φάση, για να πηγαίνει περισσότερος κόσμος να εξεταστεί χωρίς φόβο και ενοχές. Σε κάθε περίπτωση, η σεξουαλική αγωγή και η ενημέρωση για τον HIV και τα σεξουαλικών μεταδιδόμενα νοσήματα δεν είναι πολυτέλεια.