Tο DNA του Λεονάρντο ντα Βίντσι μπορεί να κρύβει τον κώδικα της μεγαλοφυΐας του

Πέντε αιώνες μετά την εποχή που ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σχεδίασε ιπτάμενες μηχανές και ζωγράφισε τη Μόνα Λίζα, οι επιστήμονες ενδέχεται να πλησιάζουν στην αποκάλυψη του τρόπου με τον οποίο η γενετική του συνέβαλε στη μεγαλοφυΐα του. Η αναγεννησιακή πολυτάλαντη προσωπικότητα, νόθος γιος ενός φλωρεντινού συμβολαιογράφου, δεν άφησε πίσω του απογόνους όταν πέθανε το 1519 στο Αμπουάζ, στην κοιλάδα του Λίγηρα στη Γαλλία. Την τελευταία δεκαετία, ωστόσο, οι ερευνητές εργάζονται για την κατάρτιση ενός πλήρους χάρτη του DNA του.

Οι τελευταίοι πιστεύουν ότι έχουν εντοπίσει 15 άρρενες απογόνους από τη γενιά του πατέρα του μέσω εκκλησιαστικών αρχείων και οικογενειακών αρχείων. Έξι από αυτούς συμφώνησαν να υποβληθούν σε γενετικές εξετάσεις, οι οποίες έδειξαν ότι είχαν κοινό χρωμόσωμα Υ - ένα τμήμα του DNA που μεταβιβάζεται από τον πατέρα στον γιο σχεδόν αμετάβλητο. Τα γενετικά τους δεδομένα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίλυση του ερωτήματος αν τα λείψανα που αναπαύονται στο Chateau Royal d'Amboise είναι πραγματικά δικά του. Με μεγαλύτερη φιλοδοξία, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι με την ανακατασκευή ενός πλήρους χάρτη του DNA του - του γονιδιώματός του - θα μπορέσουν να ρίξουν φως στο πώς η βιολογία του συνέβαλε στα εξαιρετικά χαρίσματά του. Ζωγράφος, μηχανικός, ανατόμος και εφευρέτης, ο Λεονάρντο γοητευόταν τόσο από την πτήση των πουλιών όσο και από τη μηχανική του πολέμου. Τα σημειωματάρια που άφησε πίσω του είναι γεμάτα με σκίτσα ελικοπτέρων, υδραυλικών συστημάτων και ιδανικών πόλεων. Του αποδίδεται επίσης, η εξύψωση της τέχνης και της επιστήμης σε νέες διαστάσεις κατά τη διάρκεια της ιταλικής Αναγέννησης. Οι πίνακές του παραμένουν μεταξύ των πιο διάσημων έργων της δυτικής τέχνης. Σύμφωνα με μια θεωρία, διέθετε ένα ασυνήθιστα «γρήγορο μάτι», ικανό να απομονώνει χρονικές στιγμές που οι άλλοι χάνουν. Αυτό μπορεί να περιελάμβανε το ζήτημα της Μόνα Λίζα που είχε μόλις αρχίσει να χαμογελάει διστακτικά ή το ασύγχρονο χτύπημα των φτερών μιας λιβελούλας.

Ο Τζέσι Όσουμπελ, συνιδρυτής του προγράμματος Leonardo da Vinci DNA Project, δήλωσε: «Ο Ντα Βίντσι είδε πράγματα που εσύ και εγώ δεν μπορούμε να δούμε». Το πρόγραμμα έχει ως στόχο να διερευνήσει αν αυτή η «οπτική οξύτητα», μεταξύ άλλων ταλέντων, είχε τις ρίζες της στη γενετική του. Τα μέχρι στιγμής ευρήματα των έργων δημοσιεύονται αυτή την εβδομάδα στο Genia da Vinci, ένα βιβλίο των Ιταλών ερευνητών Αλεσάντρο Βετζόζι και Ανιέζε Σαμπάτο. Ωστόσο, παραδέχονται ότι υπάρχει ακόμη αρκετή προσπάθεια στην έρευνα. Στη γενέτειρα του Λεονάρντο, την εκκλησία Σάντα Κρότσε στο Βίντσι, ανάμεσα στη Φλωρεντία και την Πίζα, διεξάγονται ανασκαφές, όπου έχουν εκταφεί οστά που πιστεύεται ότι ανήκουν στον παππού και τους ετεροθαλείς αδελφούς του καλλιτέχνη.

Στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας πραγματοποιείται ανάλυση ενός ανδρικού σκελετού, ο οποίος προσδιορίστηκε χρονολογικά με τη μέθοδο του ραδιοάνθρακα στη σωστή περίοδο. Αν επιτευχθεί ταύτιση του DNA μεταξύ αυτών των λειψάνων και των ζωντανών απογόνων της ανδρικής γραμμής, θα επιβεβαιωθεί η ακεραιότητα του οικογενειακού δέντρου και θα ανοίξει ο δρόμος για την εξέταση άλλων, πιο αμφισβητούμενων δειγμάτων - όπως τα κύτταρα του δέρματος που πιθανώς έχουν μείνει στα χαρτιά του Λεονάρντο. Το βιβλίο διερευνά επίσης την καταγωγή του. Αντλώντας στοιχεία από αρχεία ιδιοκτησίας και νομικά έγγραφα, προτείνει ότι η μητέρα του, Κατερίνα ντι Μέο Λίπι, μπορεί να ήταν σκλάβα με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή. Το βιβλίο εστιάζει επίσης σε ένα σχέδιο με κάρβουνο που αποκαλύφθηκε σε ένα παλιό σπίτι στο Βίντσι και το αποδίδει προσωρινά στον Λεονάρντο. Απεικονίζει τον «Δράκο Μονόκερο», με σπειροειδές κέρατο, φτερά, νύχια και ουρά. Οι ιστορικοί τέχνης υποστηρίζουν ότι παρουσιάζει ομοιότητες με άλλα σκίτσα που έκανε. Στο έργο, που ξεκίνησε το 2016, συμμετέχουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Rockefeller στη Νέα Υόρκη, το Ινστιτούτο J Craig Venter στην Καλιφόρνια και το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας.