Zήτω το διάλειμμα για φαγητό - Oι Γάλλοι μας δείχνουν γιατί δεν πρέπει να τρώμε στο γραφείο

Πριν από λίγους μήνες, επισκέφτηκα το Φρεσνού-λε-Γκραν στη βόρεια Γαλλία, όπου κατασκευάζουν τις κατσαρόλες Le Creuset, αυτά τα απίστευτα βαριά και ακριβά σκεύη μαγειρικής, στο πλαίσιο ενός αφιερώματος για ένα περιοδικό. Πέρασα όλη μέρα στο εργοστάσιο, μιλώντας με διάφορα στελέχη και εργαζόμενους, αλλά αυτό που μου έκανε πραγματικά εντύπωση δεν ήταν ο λευκός καυτός κλιβάνός που έλιωνε το χυτοσίδηρο, αλλά το γεύμα τους. Η ξενάγηση σταμάτησε και όλοι μαζί - ο διευθυντής του εργοστασίου, διάφοροι διευθυντές, ο φωτογράφος κι εγώ - κατευθυνθήκαμε στην τραπεζαρία της εταιρείας, όπου μας σερβίρισαν κοτόπουλο ταζίν (μαγειρεμένο, φυσικά, σε Le Creuset), κουσκούς, συνοδευτικά λαχανικά, ακολούθησε πλατώ με επτά είδη τυριών και ολοκληρώθηκε με γλυκό Paris-Brest, καφέ και σοκολατάκια. Μήπως όλα αυτά έγιναν για χάρη μου, ρώτησα, λίγο αμήχανος; Μου είπαν όχι: το να τρώνε ζεστό γεύμα στη δουλειά είναι απλώς μέρος της καθημερινότητάς τους.

Είναι εύκολο να ζηλεύουμε τους Άγγλοσαξόνες για την επιμονή των Γάλλων να απολαμβάνουν μακρά γεύματα, μεγαλύτερες διακοπές και να αγαπούν τις απεργίες, καταφέρνοντας παράλληλα να διατηρούν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας. Αναρωτιέμαι, όμως, μήπως το υψηλότερο ΑΕΠ ανά εργαζόμενο στη Γαλλία -το οποίο το βρετανικό Γραφείο Εθνικών Στατιστικών εκτιμά μεταξύ 9% και 28% μεγαλύτερο από του Ηνωμένου Βασιλείου- οφείλεται τελικά στις συχνές παύσεις και διαλείμματα των Γάλλων, κι όχι στην απουσία αυτών.

Είναι γνωστό πως στη Γαλλία υπάρχει νόμος που απαγορεύει στους εργαζόμενους να τρώνε στο γραφείο τους - ένας κανόνας που, βέβαια, συχνά παραβιάζεται στην πράξη, αλλά λέει πολλά για τη φιλοσοφία τους απέναντι στην εργασία και το φαγητό. Η απαγόρευση αυτή προέρχεται από ένα διάταγμα του 1894, το οποίο θεσπίστηκε για λόγους υγιεινής: στόχος ήταν να αποτραπεί η συνήθεια των εργατών να καταναλώνουν το μεσημεριανό τους, όπως για παράδειγμα μπαγκέτα με σαλάμι, μέσα στους χώρους παραγωγής. Μέχρι και σήμερα, μια μειοψηφία εργαζομένων εξακολουθεί να πηγαίνει στο σπίτι για μεσημεριανό, και ορισμένοι γαλλικοί δρόμοι γίνονται επικίνδυνοι το μεσημέρι, καθώς οι οδηγοί επιταχύνουν για να προλάβουν το διάλειμμά τους. Η πρακτική αυτή συνέβαινε στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά πλέον έχει εκλείψει σχεδόν εντελώς. Τον περασμένο μήνα ανέφερα σε αυτή τη στήλη μια έρευνα του 1958, σύμφωνα με την οποία το 60% των Βρετανών επέστρεφε στο σπίτι του για μεσημεριανό. Άραγε, υπάρχει κανείς που το κάνει ακόμα αυτό;

Ο Ρόμπερτ Σπρατ, τένας γενναίος αρθρογράφος στις σελίδες αλληλογραφίας της εφημερίδας Times, θυμάται ότι τη δεκαετία του 1950, όταν ήταν νεαρός τραπεζικός υπάλληλος, δεν μπορούσε να φάει ένα σάντουιτς στη δουλειά επειδή δεν υπήρχε δωμάτιο για το προσωπικό ή άλλος χώρος για να καταναλώσει το γεύμα του. Ως αποτέλεσμα, αναγκαζόταν να κάνει ποδήλατο δέκα χιλιόμετρα μέχρι το σπίτι του, να φάει το μεσημεριανό του και να διανύσει άλλα δέκα για να επιστρέψει στη δουλειά, κι όλα αυτά μέσα σε μία ώρα. Γεγονός, το οποίο υποδηλώνει ότι ήταν είτε εξαιρετικά γρήγορος ποδηλάτης, είτε πολύ γρήγορος φαγάς. Εν πάση περιπτώσει, στο παρελθόν ήταν συνηθισμένο στη Βρετανία οι εργαζόμενοι να αφιερώνουν μια ώρα για να επιστρέψουν στο σπίτι τους ή στο μαγαζί με τις πίτες ή στο Savoy Grill, ανάλογα με τα οικονομικά τους, και πρέπει να επαναφέρουμε αυτή τη συνήθεια.

Το γεύμα καθαυτό δεν είναι το σημαντικότερο στοιχείο, αν και ένα πιάτο τυριών με λιωμένο μπρι και λεπτό Chabichou du Poitou είναι κάτι που δεν πρέπει να υποτιμάται. Το σημαντικό είναι η αναγκαία ανάπαυλα, το κλείσιμο του φορητού υπολογιστή και η απομάκρυνση από το Slack, το Teams και το Zoom. Οι εκτιμήσεις σχετικά με το πόσο χρόνο αφιερώνει ο μέσος Βρετανός εργαζόμενος στο μεσημεριανό γεύμα ποικίλλουν, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν είναι πολύς. Μια μελέτη, που διεξήχθη από την εταιρεία τροφοδοσίας Sodexo, τον υπολόγισε γύρω στα 22 λεπτά, ενώ μια μεγαλύτερη έρευνα, που διεξήχθη από την αντίπαλη εταιρεία τροφοδοσίας Compass το 2023, τον υπολόγισε σε 33 λεπτά. Το πιο σημαντικό είναι ότι πολλοί από εμάς τρώμε το μεσημεριανό μας αλ ντέσκο (μπροστά στον υπολογιστή), γεγονός που όχι μόνο είναι ατόπημα για την αγγλική γλώσσα, αλλά και καταστροφικό για τη δημόσια υγεία.

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνα διαπίστωσε ότι το μέσο πληκτρολόγιο υπολογιστή έχει 400 φορές περισσότερα βακτήρια από το μέσο κάθισμα τουαλέτας. Ομολογουμένως, πρόκειται για ένα από εκείνα τα σοκαριστικά στοιχεία που λατρεύουν οι δημοσιογράφοι: αν είμαστε ειλικρινείς, τα περισσότερα καθίσματα τουαλέτας καθαρίζονται πιο συχνά από ένα πληκτρολόγιο. Είναι αλήθεια, ωστόσο, ότι πολλοί από εμάς αγοράζουμε ένα γεύμα 4 λιρών από το σούπερ μάρκετ, επιστρέφουμε βιαστικά στο γραφείο μας και το τρώμε ενώ διαγράφουμε email ή διαβάζουμε αναρτήσεις στο LinkedIn, επειδή έτσι ο προϊστάμενός μας νομίζει ότι δουλεύουμε. Μόλις αυτήν την εβδομάδα, η εταιρεία παραγωγής τροφίμων Gosh! Food δημοσίευσε μια έρευνα που δείχνει πως μόλις το 36% των ανθρώπων κάνει διάλειμμα για μεσημεριανό κάθε μέρα. Ένα σωστό διάλειμμα μπορεί να αυξήσει σημαντικά την παραγωγικότητα, σύμφωνα με μια εκτενή μελέτη που διενεργήθηκε από την ομάδα της Ζάννα Λιουμπίχ από τη Σχολή Επιχειρήσεων Beedie στο Πανεπιστήμιο Simon Fraser του Καναδά. Δεν έχει σημασία η διάρκεια του διαλείμματος, αλλά η ποιότητά του. Η περιήγηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως διαπίστωσαν, προκαλεί εξάντληση, ενώ η έξοδος σε χώρους με πράσινο αυξάνει την παραγωγικότητα.

Ωστόσο, οι περισσότεροι εργαζόμενοι ακολουθούν το παράδειγμα του προϊσταμένου τους: οι περισσότεροι είτε συμφωνούν με το μότο του Γκόρντον Γκέκο ότι το μεσημεριανό γεύμα είναι για τους αδύναμους, είτε προσπαθούν να συνδυάσουν την πληκτρολόγηση με το φαγητό τους κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος. Η λύση; Να επιβληθεί διάλειμμα για μεσημεριανό. Η Seen Presents είναι εταιρεία διοργάνωσης εκδηλώσεων στο Λονδίνο, με πελάτες όπως η Amazon και το Netflix. Πριν από μερικούς μήνες, οι προϊστάμενοι αποφάσισαν να μπλοκάρουν επίσημα 45 λεπτά στο ημερολόγιο όλων των υπαλλήλων για μεσημεριανό γεύμα με το μήνυμα: «Προσπαθήστε να απομακρυνθείτε από το γραφείο σας και να δείτε τη λιακάδα. Ξέρω ότι μερικές φορές είναι δύσκολο να ξεφύγετε, αλλά σας κάνει καλό, τόσο σε εσάς όσο και στον εγκέφαλό σας... ακόμα κι αν απλώς κάνετε μια γρήγορη βόλτα στο τετράγωνο». Η Νατάσα Μπρόντι, μία από τις διευθύντριες, δήλωσε ότι από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα, το ηθικό του προσωπικού έχει βελτιωθεί αισθητά και πιθανώς το ίδιο ισχύει και για την παραγωγικότητα.

Αν ο Ουίνστον Τσόρτσιλ κατάφερνε να απολαύσει γεύμα με θαλασσινό λάχανο, λαγό στιφάδο και τάρτα κεράσι κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στη Μάχη της Αγγλίας, χωρίς να επηρεαστεί αρνητικά η πολεμική του προσπάθεια, τότε σίγουρα κι εμείς μπορούμε να βρούμε 60 λεπτά να ξεφύγουμε από κλήσεις, μηνύματα και ειδοποιήσεις και να βρούμε παρηγοριά σε ένα steak bake από την Greggs ή σε μια από αυτές τις νέες, ακριβές σαλάτες των 12 λιρών από το Pret. Σε μια εποχή της συνεχούς σύνδεσης και εργασίας, το μεσημεριανό γεύμα είναι η μοναδική στιγμή που θα έπρεπε να μας επιτρέπεται να πατήσουμε το κουμπί της παύσης.