EnΟι Βρυξέλλες επιδιώκουν την ευλογία του ΟΗΕ για τους κόμβους επιστροφής μεταναστών
Η συμμετοχή του ΟΗΕ θεωρείται ζωτικής σημασίας
Η υποστήριξη από τα Ηνωμένα Έθνη για την επιστροφή των προσφύγων θεωρείται ζωτικής σημασίας για να καταστούν οι προτάσεις νομικά αδιάσειστες
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών όσον αφορά τα σχέδια επιστροφής των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο ή των παράτυπων μεταναστών σε «κόμβους επιστροφής» εκτός Ευρώπης, ώστε να αποφευχθούν οι νομικές προκλήσεις που οδήγησαν στην κατάρρευση του «σχεδίου Ρουάντα» της Βρετανίας.
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εσωτερικών θα ακούσουν παρουσιάσεις από τον ΟΗΕ σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη συμμετοχή της αρμόδιας υπηρεσίας του για τους πρόσφυγες και την έγκριση από μέρους της των κέντρων απέλασης ή «ασφαλούς τόπου» σε χώρες όπως η Τυνησία, η Μαυριτανία, η Ιορδανία, η Αίγυπτος ή η Ουγκάντα. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ζήτησε τη διερεύνηση των κόμβων επιστροφής σε επιστολή της, πέρυσι, προς τους εθνικούς ηγέτες της Ε.Ε., αναφέροντας μια συμφωνία μεταξύ της Ιταλίας και της Αλβανίας ως πιθανό μοντέλο. Ο Κάαρε Ντιμπβάντ, ο Δανός υπουργός Μετανάστευσης, ο οποίος προεδρεύει των συνομιλιών στην Κοπεγχάγη, τόνισε ότι τα σχέδια καθίστανται επειγόντως απαραίτητα «για να επανέλθει ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών στη δημοκρατική σφαίρα», καθώς τα εθνικιστικά και λαϊκιστικά κόμματα σημειώνουν εκλογικά κέρδη. «Το ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου δεν είναι λειτουργικό και χρειαζόμαστε καινοτόμες λύσεις», δήλωσε πριν από τις συνομιλίες. «Βρισκόμαστε υπό πίεση. Πρέπει να επιστρέφουμε τους ανθρώπους πιο γρήγορα. Πρέπει να υλοποιήσουμε καινοτόμες λύσεις και συμφωνίες εκτός Ε.Ε.».
Έως και το 80% των αιτούντων άσυλο που έχουν απορριφθεί -οι μισοί από αυτούς που υποβάλλουν αίτηση-, οι οποίοι διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη, δεν το έχουν πράξει. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει επικίνδυνους εγκληματίες και υπόπτους για τρομοκρατικές ενέργειες που πραγματοποίησαν επιθέσεις. Ενώ η Ε.Ε. κινείται προς σχέδια παρόμοια με το βρετανικό μοντέλο της Ρουάντα -για τη δημιουργία κέντρων εκτός Ευρώπης, με σκοπό την αποτροπή των αιτούντων άσυλο-, οι κυβερνήσεις θέλουν να διασφαλίσουν ότι τα σχέδια είναι νομικά αδιάσειστα, ιδίως μετά τις δικαστικές προκλήσεις του ιταλικού σχεδίου στην Αλβανία. Το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι, σύμφωνα με αυτά τα σχέδια, θα έχει ήδη απορριφθεί η παροχή ασύλου στους μετανάστες που φιλοξενούνται στους «κόμβους επιστροφής», σε αντίθεση με εκείνους που καλύπτονται από το σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου για τη Ρουάντα ή τα αλβανικά κέντρα της Ιταλίας. Η Ε.Ε. εξετάζει, επίσης, τη δημιουργία «ασφαλών τόπων», δηλαδή κέντρων για την προσωρινή υποδοχή και τον έλεγχο των προσφύγων. Η συμμετοχή του ΟΗΕ θεωρείται ζωτικής σημασίας για να καταστούν οι προτάσεις αυτές νομικά αδιάσειστες και να αποτραπεί η απόρριψη των σχεδίων από τους δικαστές. Η απόφαση του 2023 του Βρετανικού Ανώτατου Δικαστηρίου κατά του «σχεδίου Ρουάντα» ήρθε μετά την προειδοποίηση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ότι ενδέχεται να παραβιάζει τις διεθνείς συμβάσεις που θέτουν κανόνες για το άσυλο.
Ένας διπλωμάτης δήλωσε: «Το θέμα είναι να δείξουμε ότι αυτό δεν αποτελεί ταμπού για τα Ηνωμένα Έθνη και ότι μπορούμε να συνεργαστούμε μαζί τους για να το καταστήσουμε νομικά πιο βιώσιμο». Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να υποστηρίξει τα κέντρα απέλασης της Ε.Ε., αλλά έχει ζητήσει πολλές νομικές εγγυήσεις που θα περιορίζουν τις εξουσίες των εθνικών κυβερνήσεων να κρατούν και να απελαύνουν όσων οι αιτήσεις για άσυλο έχουν απορριφθεί. Σύμφωνα με τη νέα οδηγία της Ε.Ε. για την επιστροφή μεταναστών, η οποία κατατέθηκε τον Μάρτιο, οι απελάσεις θα πραγματοποιούνται στη χώρα προέλευσης του μετανάστη ή σε χώρα μέσω της οποίας διήλθε. Υπάρχει, επίσης, η νέα επιλογή ενός «κόμβου επιστροφής», μια ιδέα που προηγουμένως είχε αποκλειστεί ως παράνομη. Ο ΟΗΕ αντιτίθεται στις προτάσεις της Ε.Ε., σύμφωνα με τις οποίες όσων οι αιτήσεις για άσυλο έχουν απορριφθεί ή οι αλλοδαποί εγκληματίες δεν θα μπορούν να αναστέλλουν την απέλασή τους όσο εκδικάζονται οι προσφυγές τους, ένα «παραθυράκι» που συχνά επιτρέπει σε ανθρώπους να εξαφανίζονται. Ο Μπρουνό Ρεταγιό, ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών, προειδοποίησε ότι το status quo δεν αποτελεί επιλογή.
Ο ίδιος δήλωσε: «Σήμερα, τα κράτη μας είναι εντελώς “αφοπλισμένα”, ειδικά για τις αναγκαστικές μετακινήσεις. Σε όλη την Ευρώπη, είτε οι κυβερνήσεις είναι συντηρητικές είτε σοσιαλδημοκρατικές, όλοι οι λαοί έχουν το ίδιο αίτημα: τον έλεγχο της μαζικής μετανάστευσης, που μας έχει ξεφύγει εντελώς».
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εσωτερικών θα ακούσουν παρουσιάσεις από τον ΟΗΕ σχετικά με τις προϋποθέσεις για τη συμμετοχή της αρμόδιας υπηρεσίας του για τους πρόσφυγες και την έγκριση από μέρους της των κέντρων απέλασης ή «ασφαλούς τόπου» σε χώρες όπως η Τυνησία, η Μαυριτανία, η Ιορδανία, η Αίγυπτος ή η Ουγκάντα. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ζήτησε τη διερεύνηση των κόμβων επιστροφής σε επιστολή της, πέρυσι, προς τους εθνικούς ηγέτες της Ε.Ε., αναφέροντας μια συμφωνία μεταξύ της Ιταλίας και της Αλβανίας ως πιθανό μοντέλο. Ο Κάαρε Ντιμπβάντ, ο Δανός υπουργός Μετανάστευσης, ο οποίος προεδρεύει των συνομιλιών στην Κοπεγχάγη, τόνισε ότι τα σχέδια καθίστανται επειγόντως απαραίτητα «για να επανέλθει ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών στη δημοκρατική σφαίρα», καθώς τα εθνικιστικά και λαϊκιστικά κόμματα σημειώνουν εκλογικά κέρδη. «Το ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου δεν είναι λειτουργικό και χρειαζόμαστε καινοτόμες λύσεις», δήλωσε πριν από τις συνομιλίες. «Βρισκόμαστε υπό πίεση. Πρέπει να επιστρέφουμε τους ανθρώπους πιο γρήγορα. Πρέπει να υλοποιήσουμε καινοτόμες λύσεις και συμφωνίες εκτός Ε.Ε.».
Έως και το 80% των αιτούντων άσυλο που έχουν απορριφθεί -οι μισοί από αυτούς που υποβάλλουν αίτηση-, οι οποίοι διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν την Ευρώπη, δεν το έχουν πράξει. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει επικίνδυνους εγκληματίες και υπόπτους για τρομοκρατικές ενέργειες που πραγματοποίησαν επιθέσεις. Ενώ η Ε.Ε. κινείται προς σχέδια παρόμοια με το βρετανικό μοντέλο της Ρουάντα -για τη δημιουργία κέντρων εκτός Ευρώπης, με σκοπό την αποτροπή των αιτούντων άσυλο-, οι κυβερνήσεις θέλουν να διασφαλίσουν ότι τα σχέδια είναι νομικά αδιάσειστα, ιδίως μετά τις δικαστικές προκλήσεις του ιταλικού σχεδίου στην Αλβανία. Το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι, σύμφωνα με αυτά τα σχέδια, θα έχει ήδη απορριφθεί η παροχή ασύλου στους μετανάστες που φιλοξενούνται στους «κόμβους επιστροφής», σε αντίθεση με εκείνους που καλύπτονται από το σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου για τη Ρουάντα ή τα αλβανικά κέντρα της Ιταλίας. Η Ε.Ε. εξετάζει, επίσης, τη δημιουργία «ασφαλών τόπων», δηλαδή κέντρων για την προσωρινή υποδοχή και τον έλεγχο των προσφύγων. Η συμμετοχή του ΟΗΕ θεωρείται ζωτικής σημασίας για να καταστούν οι προτάσεις αυτές νομικά αδιάσειστες και να αποτραπεί η απόρριψη των σχεδίων από τους δικαστές. Η απόφαση του 2023 του Βρετανικού Ανώτατου Δικαστηρίου κατά του «σχεδίου Ρουάντα» ήρθε μετά την προειδοποίηση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ότι ενδέχεται να παραβιάζει τις διεθνείς συμβάσεις που θέτουν κανόνες για το άσυλο.
Ένας διπλωμάτης δήλωσε: «Το θέμα είναι να δείξουμε ότι αυτό δεν αποτελεί ταμπού για τα Ηνωμένα Έθνη και ότι μπορούμε να συνεργαστούμε μαζί τους για να το καταστήσουμε νομικά πιο βιώσιμο». Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να υποστηρίξει τα κέντρα απέλασης της Ε.Ε., αλλά έχει ζητήσει πολλές νομικές εγγυήσεις που θα περιορίζουν τις εξουσίες των εθνικών κυβερνήσεων να κρατούν και να απελαύνουν όσων οι αιτήσεις για άσυλο έχουν απορριφθεί. Σύμφωνα με τη νέα οδηγία της Ε.Ε. για την επιστροφή μεταναστών, η οποία κατατέθηκε τον Μάρτιο, οι απελάσεις θα πραγματοποιούνται στη χώρα προέλευσης του μετανάστη ή σε χώρα μέσω της οποίας διήλθε. Υπάρχει, επίσης, η νέα επιλογή ενός «κόμβου επιστροφής», μια ιδέα που προηγουμένως είχε αποκλειστεί ως παράνομη. Ο ΟΗΕ αντιτίθεται στις προτάσεις της Ε.Ε., σύμφωνα με τις οποίες όσων οι αιτήσεις για άσυλο έχουν απορριφθεί ή οι αλλοδαποί εγκληματίες δεν θα μπορούν να αναστέλλουν την απέλασή τους όσο εκδικάζονται οι προσφυγές τους, ένα «παραθυράκι» που συχνά επιτρέπει σε ανθρώπους να εξαφανίζονται. Ο Μπρουνό Ρεταγιό, ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών, προειδοποίησε ότι το status quo δεν αποτελεί επιλογή.
Ο ίδιος δήλωσε: «Σήμερα, τα κράτη μας είναι εντελώς “αφοπλισμένα”, ειδικά για τις αναγκαστικές μετακινήσεις. Σε όλη την Ευρώπη, είτε οι κυβερνήσεις είναι συντηρητικές είτε σοσιαλδημοκρατικές, όλοι οι λαοί έχουν το ίδιο αίτημα: τον έλεγχο της μαζικής μετανάστευσης, που μας έχει ξεφύγει εντελώς».
ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing
