Κάθε πρωί ένας στρατός από παππούδες και γιαγιάδες βγαίνει στους δρόμους της κεντρικής συνοικίας Αργκαντζουέλα της Μαδρίτης. Σπρώχνοντας μωρά και νήπια σε καροτσάκια ή βοηθώντας τα μεγαλύτερα να ελίσσονται σε πατίνια και ποδήλατα, αυτοί οι συνταξιούχοι αναλαμβάνουν να φροντίσουν τα εγγόνια χωρίς κόστος για τους γονείς, οι οποίοι συχνά εργάζονται με πλήρη απασχόληση. Η σκηνή επαναλαμβάνεται καθημερινά σε όλη τη χώρα, εν μέρει λόγω της μακρόχρονης ισπανικής παράδοσης να μοιράζονται τέτοιου είδους καθήκοντα οι στενά συνδεδεμένες οικογένειες. Αλλά πολλοί Ισπανοί ηλικιωμένοι «πατάνε πόδι». Έφτασε ο κόμπος στο χτένι, λένε.

Η Ιζαμπέλ Μότος, 73 ετών, από τη Μούρθια, δήλωσε στα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης ότι αν και αγαπάει τα 11 εγγόνια της, έχει επιλέξει να μην ασχολείται με την πλήρη φροντίδα τους, την οποία ορισμένοι ψυχολόγοι ονόμασαν «σύνδρομο των σκλαβωμένων παππούδων».

«Οι γονείς είναι αυτοί που θα έπρεπε να τα μεγαλώνουν», δήλωσε η Μότος στην «El Pais». «Δεν θέλω να είμαι η μπεϊμπισίτερ. Ήμουν πάντα σαφής ως προς αυτό. Απολαμβάνω την ελευθερία τού να ζω μόνη μου». Είπε ότι ήταν αποφασισμένη να αξιοποιήσει στο έπακρο τη συνταξιοδότησή της, κάνοντας μαθήματα γυμναστικής και τραγουδώντας σε μια χορωδία, ενώ επρόκειτο επίσης να αρχίσει να εργάζεται εθελοντικά ως δασκάλα για τους μετανάστες. «Δεν θα ήθελα να χρειάζεται να ανησυχώ κάθε μέρα για το αν τα εγγόνια τρώνε, κοιμούνται ή κάνουν τα μαθήματά τους. Δεν θέλω αυτό το ψυχικό βάρος», είπε.

Η Κάρμεν Μάρτιν, 81 ετών, αρνήθηκε επίσης να αναλάβει την καθημερινή φροντίδα των τεσσάρων εγγονιών της μόλις συνταξιοδοτήθηκε. «Το να είσαι γιαγιά είναι ένα ιδιαίτερο συναίσθημα. Είναι υπέροχο. Αλλά όταν περνάω χρόνο μαζί τους είναι για ευχαρίστηση, όχι για υποχρέωση», είπε. «Αν έρθουν, τους υποδέχομαι με αγάπη και αν δεν έρθουν, δεν υποφέρω.

Ο φόβος μου ήταν ότι αυτό που θα ξεκινούσε ως μια πράξη αγάπης θα μετατρεπόταν σε δουλειά πλήρους απασχόλησης... Εάν οι παππούδες και οι γιαγιάδες φροντίζουν τα παιδιά και οι γονείς είναι οικονομικά σταθεροί, θα έπρεπε να παίρνουν μισθό».

Τα επίσημα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι οι χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, βρίσκονται στην κορυφή των πινάκων με τα ποσοστά των παππούδων και των γιαγιάδων που φροντίζουν τα εγγόνια τους. Σύμφωνα με τα Παιδικά Χωριά SOS, μια φιλανθρωπική οργάνωση για τη φροντίδα των παιδιών, το 85% των Ισπανών παππούδων και γιαγιάδων φροντίζουν τα εγγόνια τους κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.

Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, η φιλανθρωπική οργάνωση ανέφερε ότι οι μισοί παππούδες και γιαγιάδες φροντίζουν τακτικά τη νέα γενιά και το 30% αναλαμβάνει καθημερινά καθήκοντα, ενώ οι γονείς εργάζονται. Έδειξε ότι οι Ισπανοί παππούδες και γιαγιάδες αφιέρωναν περίπου 16 ώρες εβδομαδιαίως στον ρόλο τους.

Σύμφωνα με την έκθεση, «η παρουσία των παππούδων και των γιαγιάδων ως μέρος της ανατροφής των παιδιών επιφέρει μεγαλύτερη γνωστική ανάπτυξη και συναισθηματική και κοινωνική ευημερία». Η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι αυτοί οι παππούδες και οι γιαγιάδες ζουν συχνά έως και πέντε χρόνια περισσότερο από τους συνομηλίκους τους που δεν αναλαμβάνουν αυτό το καθήκον.

Ωστόσο, η Μαρία Ντολόρεθ Ορτίζ, κλινική ψυχολόγος από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Infanta Elena στη Μαδρίτη, δήλωσε ότι οι παππούδες και οι γιαγιάδες που αναλαμβάνουν τη φροντίδα των εγγονιών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σωματικής και ψυχικής υπερφόρτωσης, άγχους, διαταραχών ύπνου, κοινωνικής απομόνωσης και έλλειψης αυτοφροντίδας. «Θέλουν να συνδυάσουν την προσωπική τους ανάπτυξη με τη φροντίδα των παιδιών και των εγγονιών, αλλά όχι να ζουν αποκλειστικά και μόνο γι' αυτά», είπε.

Παρόλο που το 47% των παππούδων και γιαγιάδων που φροντίζουν τα εγγόνια τους δήλωσαν ότι η απόφαση γι' αυτό λήφθηκε από κοινού με τα παιδιά τους, το 31% παραδέχτηκε ότι συνήθως τα παιδιά τους είναι εκείνα που κάνουν το πρόγραμμα, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση των Παιδικών Χωριών SOS.

Η Κάρμεν Ντίεζ, συνταξιούχος ανθρωπολόγος από το Σαν Σεμπαστιάν, επιλέγει πώς και πότε θα δει τα τέσσερα εγγόνια της. «Τα Χριστούγεννα τα παίρνω μαζί μου σε ένα ταξίδι, περνάμε φανταστικά πέντε μέρες, αλλά όταν γυρίζω σπίτι σκέφτομαι "επιτέλους, ηρεμία"», είπε.

Ωστόσο, η Ντίεζ δήλωσε ότι θα αναλάμβανε τη φροντίδα των εγγονιών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης ή αν τα παιδιά της αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες. «Αν έβλεπα τα παιδιά μου να αγωνίζονται για να τα βγάλουν πέρα, ίσως θα προσφερόμουν να βοηθήσω», είπε. «Τα ωράρια εργασίας στην Ισπανία είναι απαιτητικά, οι μισθοί είναι χαμηλοί και η ισορροπία μεταξύ οικογένειας και εργασίας βελτιώνεται μόνο αργά».

ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing